Kulturkroniko

La Nacia Ossoliński-Instituto en Vroclavo pretigis lige kun la 500-a naskiĝdatreveno de la reĝo Sigismundo Aŭgusto virtualan ekspozicion „La ora epoko de Jagelonoj”. La titolo referencas al la populara difino „la ora epoko de la pola kulturo” kaj la ekspozicio mem koncentriĝas pri la jaroj de la regado de la du lastaj reĝoj de ĉi tiu dinastio. Por la ekspozicio estis utiligitaj ĉefe la eksponaĵoj de Ossolineum mem.
La prezentoehavo koncentriĝas pri la temoj – dinastio kaj la ŝtato de Jagelonoj, socio, kulturo kaj scienco. En la paĝo eblas ankaŭ konatiĝi kun la muziko el la epoko de la dinastio. La ornammotivo de la ekspozicio estas unu el la dekoraj elementoj aperanta sur la librokovriloj el la reĝa biblioteko de Sigismundo Aŭgusto. Temas pri la ekslibriso de la reĝo kiel la reganto de Pollando kaj Litovio. Ĝi prezentas la blazonon de la Pola Reĝolando kaj de Granda Litova Princolando. (https://zlotaepoka.ossolineum.pl).

El la elsendo 06.11.2020. Legas Maciek kaj Barbara – 1′ 18″

Fine de oktobro en la pola ambasado en Kairo Oficirajn Krucojn de la Mertiordeno de Pola Respubliko ricevis la nuna kaj eksa egiptaj ministroj por turismo kaj antiveca epoko Khaled El-Enany kaj Zahi Hawass. La Meritordeno estas atribuata al eksterlandanoj kaj polaj civitanoj loĝantaj eksterlande rekone por iliaj elstaraj kontribuoj al la internacia kunlaboro kaj al kunlaboro liganta Pollandon kun aliaj ŝtatoj kaj nacioj. La distingoj al la egiptaj altranguloj estis atribuitaj pro ilia kontribuo al la pola-egipta kunlaboro pri arkeologiaj esploroj.
Ĉi tiu kunlaboro daŭras pli ol 80 jarojn. Inaŭguris ĝin profesoro Kazimierz Michałowski partopreninte la foslaborojn en Edfu (1937) kaj en 1957 inaŭgurinte la esplorlaborojn en Tell Atrib en la Delto de Nilo, baldaŭ poste en Aleksandrio kaj Deir el-Bahari. Ekde tiam polaj ekspedicioj partoprenis foslaborojn ĉe pli ol 30 arkeologiaj esplorpostenoj. Dank’ al profesoro Kazimierz Michałowski en 1959 en Kairo kreiĝis stacio de la Meditereanea Arkeologio de la Varsovia Universitato. Ĝi funkcias en la servo de polaj arkeologoj, konservistoj kaj aliaj esploristoj laborantaj apud Nilo.

El la elsendo 06.11.2020. Legas Maciek kaj Barbara – 1′ 41″

Komplekso de historiaj minejoj de la ŝtona karbo en Zabrze (la suda Pollando) estis agnoskita kiel laŭvica Historimonumento. Tio estas la 109-a tia objekto en Pollando kaj 6-a en la silezia vojevodio. Temas pri la tri ligitaj kun si historiaj minejoj. La minejo Reĝino Luisa el la fino de la 18-a jarcento estas la plej malnova konserviĝinta minejo de la ŝtona karbo en la regiono kaj en la tuta lando. En ĝia subterejo funkcias la turisma itinero adaptita ankaŭ por infanoj, ebliganta konatiĝi kun la mineja realaĵo, kun la funkciantaj ministaj maŝinoj, kun la figuro de minista protektanto kaj gardanto Skarbek kaj fine ebliganta veturi per aŭtena minista vagonareto. La historia minejo Guido baziĝas sur minejo kreiĝinta en 1855. En 1967 estis establita tie eksperimenta minejo kaj en la jaroj 1982-96 funkciis la Minista Subĉila Muzeo. En 2007 la minejo Guido reenkondukis turisman programon. Interesiĝantoj povas viziti la plej malnovan, historian nivelon 170 metrojn sub la ternivelo kaj du pli nuntempajn en la profundo de 320 kaj 355 metroj sub la ternivelo. La trian elementon de la Historimonumento konsisitigas fragmento de akvoŝakto, nun difinata Ŝakto de Reĝino Luisa, en kiu la perpieda itinero longas 1,1 kilometrojn kaj la ceteron oni traveturas en boatoj. Ĝi i.a. bildigas kiel la naturo intervenas en la subterejon etendiĝantan sub la urbo.

El la elsendo 06.11.2020. Legas Milada – 2′ 11″

Ses monumentecaj skulptaĵoj de Igor Mitoraj, inter ili Dedalo, Ikaria kaj Ikaro Flugilhava, estas prezentataj sur la ŝtuparo antaŭ la Katedralo de s-ta Nikolao en la malfrubaroka urbocentro de Noto, Sicilio. Temas pri la komuna iniciato de Sicilio, de la urbo kalkulita al la monda Unesko-heredaĵo, de la diocezo de Noto kaj de la itala kulturministerio. La subĉiela ekspozicio estis organizita kadre de kultura iniciato populariganta sep lokojn de Sicilio troviĝantajn en Unesko-listo. Inter ili estas la Valo de Sanktejoj en Agrigento, kie antaŭ jaroj skuptaĵoj de la pola artisto estis prezentitaj inter la antikvaj ruinoj. La urbestro de Noto reference al la pandemio konstatis, ke „belo estas pli forta ol timo”. La inaŭguron de la ekspozicio akompanis koncerto de Andrea Bocelli.

El la elsendo 30.10.2020. Legas Maciek – 1′ 00″

La 23-an de oktobro en Artus-korto de Gdansko (la norda Pollando) okazis relajsita rete eksterordinara koncerto per la plej malnova en la urbo instrumento. La 190-jara fortepiano estas propraĵo de Gdanska Muzeo. La koncerto omaĝis ĝian 50-jariĝon kaj antaŭanoncis venontjaran koncertocilon. Kadre de ĝi ĉiumonate en Artus-korto okazos koncertoj, en kiuj partoprenos pianistoj el Pollando kaj el Eŭropo. La populara en la 19-a jarcento instrumento el ĉ. 1830 estis retrovita en Pomerio en kaduka stato. Dank’ al plurmonata restaŭrado la fortepiano, por kies produkto estis aplikitaj multaj lignospecioj kaj kiun ornamas ebura dekoraĵo, reakiris sian brilon. Aldonendas, ke Gdansko iam famis pro la produktado de fortepianoj. Plej grandan popularecon ĝuis instrumentoj de la reĝa koretega produktanto kaj liveranto de instrumentoj, Jacob Bernhardt Wiszniewski.

El la elsendo 30.10.2020. Legas Maciek – 1′ 06″

Pasintsemajne lernantoj de la 20-a Baza Lernejo en Bjalistoko kreis laŭvican historian surmuran bildon, „muralon” sur la muro de sia lernejo. Inter kvin figuroj gravaj por la historio de la urbo troviĝas ankaŭ la silueto de Ludoviko Zamenhof. La ceteraj estas pastro Stanisław Suchowolec (i.a. la organizanto de porpetaj sanktaj mesoj favore al la Patrolando), Zenek Borowski (13-jarulo murdita de germana soldato dum li savis librojn el biblioteko), Irena Białówna (pediatro, organizantino de Domo de Malgrandaj Infanoj kaj pediatriaj kaj suĉinfanaj fakoj en bjalistokaj hospitaloj) kaj Bronka Winnicka (kuriero en la bjalistoka getto). La lernantoj pentris la muralon sub la arta gvido de la Rafał Roskowiński la aŭtoro de la Gdanska Lernejo de la Murbilda Petrado kaj kreinto de multaj muraloj. Nun lernantoj pretigas fotoekspozicion, en kiu krom patro Stanisław Suchowolec, Zenek Borowski, Ludoviko Zamenhof, Irana Białówna kaj Bronka Winnicla troviĝos 15 aliaj personoj meritiĝintaj por la historio de Bjalistoo. La murpentrado okazis kadre de la projekto „Granda lecjono pri valoroj laŭ la ekzemplo de la bjalistoka panteono de naciaj herooj”.

El la elsendo 23.10.2020. Legas Milada – 1′ 44″

Alicja Knast ekde la nova jaro estos la ĝenerala direktoro de la Nacia Artgalerio en Prago. Kiel komunikis la ĉeĥa kulturministro Lubomír Zaorálek, en la konkurso por ĉi tiu posteno, Knast venkis du konatajn ĉeĥajn kulturanimantojn per sia ambicia programo. Laŭ Alicja Knast la pandemitempo estas tre malfacila kaj necesos aparte okupiĝi pri alirebligo de la artkolektoj kaj pri tio kiel logi junajn homojn naskiĝintajn en la reta epoko vizitadi la artgaleriojn. Ili decidos ĉu tiu ĉi kultursegmento estonte evoluos. Informante pri la nova posteno de Alicja Knast la ĉeĥa ministro ĉeokaze reliefigis la fakton, ke sub ŝia gvido la Silezia Muzeo en Katowice dekoble grandigis la vizitfrekventecon kaj memorigis ŝiajn premiojn ricevitajn de la novjorka Museum of Art kaj de la nederlanda muzika societo. Alicja Knast kune kun la familio ekde januaro 2021 ekloĝos en Prago. Profesie ŝi estas muzikologo, diplomitino de Adam Mickiewicz-Universitato en Poznano, nun doktoriĝanta en London Metropolitan University – School of Art, Architecture and Design. Ŝi administris aŭ kunlaboris kun pli ol cent ekspozicioj. Ŝi estas konsultanto de la Muzeo pri la Pola Historio kaj de la Muzeo de Poznań-provinca Insurekcio. Dum la lastaj ses jaroj ŝi estis direktorino de la Silezia Muzeo en Katowice (la suda Pollando).

El la elsendo 23.10.2020. Legas Maciek – 1′ 35″

Antaŭ kelkaj tagoj estis anoncitaj la rezultoj de la Konkurso por la Muzea Evento de la Jaro, Sybilla 2019. La ĉiujara konkurso organizata ekde 1980 celas elekti kaj konigi la plej bonajn sukcesojn de la polaj muzeoj. Kutime la rilataj solenaĵoj okazas en majo kadre de la Internacia Tago de Muzeoj. Ĉi-jare – pro la pandemio – la unuan fojon la evento ne havis solenan kadron kaj la rezultoj estis anoncitaj rete. Entute al la konkurso oni anoncis 157 eventojn en ses kategorioj: „Konservado kaj protekto de la kulturheredaĵo”, „Edukado”, „Sciencesploraj projektoj”, „Novaj kaj modernigitaj konstantaj ekspozicioj”, „Ekspozicioj portempaj” kaj „Administrado”. La premion Grand Prix Sybilla 2019 akiris la Nacia Muzeo en Krakovo pro la starigo de konstanta ekspozicio en la Palaco-Muzeo de Czartoryski-princoj. Estas en ĝi prezentataj eksponaĵoj el la kolektoj de Czartoryski-princoj, la plej valora muzea kolekto en Pollando kaj ankaŭ en Eŭropo. Pri tio ni jam informis en niaj elsendoj aparte. Inter premiitoj de la konkurso Sybilla 2019 troviĝas ankaŭ i.a. Muzeo de la Historio de Pollando, la Muzeo-La Reĝa Łazienki en Varsovio, la Stutthof-Muzeo en Sztutowo kaj Muzeo de la Popola Kulturo en Kolbuszowa.

El la elsendo 23.10.2020. Legas Maciek – 1′ 32″

La Regiona Muzeo en Nowy Sącz (la suda Pollando) prilaboris la virtualan prezenton dediĉitan al la kreado de naivarta pentrofluo de Nikifor el Pollando kaj Viola Berka el Hungario. Origine iliaj laboraĵoj estis prezentotaj en Pollando kaj Hungario. De Nikifor en Kiskunhalas kaj de Berka en Krynica Zdrój. Ambaŭ estas partneraj urboj. Nikfor (Epifan Drowniak) estas agnoskita apud Henri Rousseau la plej elstara pentristo de la naiva arto en la mondo. La verkaro de Viola Berka estas agnoskebla kiel proksima al la naivaj artistoj, al kiuj kalkuliĝas Nikifor. Kadre de la projekto kreiĝis la interreta paĝo www.nikiforberki.pl dediĉita al la du artistoj, enhavanta iliajn biografiojn kaj verkojn. La paĝo enhavas ankaŭ informojn pri la regionoj kun kiuj ili estis ligitaj kaj kiuj formis ilian plastikistan impresiĝemon. En la paĝo de la projekto troviĝas ankaŭ katalogo kun po kvardek bildoj de la pola kaj hungara naivaj pentristoj el la kolektoj de ambaŭ muzeoj.

El la elsendo 16.10.2020. Legas Maciek – 1′ 13″

Meze de oktobro en la Muzeo de la Lubuŝa Regiono en Zielona Góra (la okcidenta Pollando) estis inaŭgurita porokaza ekspozicio de porcelanaj figuretoj titolita „Vino, virino kaj kanto”. Ĝi estas dediĉita al vaste komprenata vinproduktado referencante al la plurjacenta vinprodukta tradicio de la lokaj vinproduktantoj. Eblas rigardi dum ĝi pli ol 114 figurojn el multe pli riĉa kolekto de tiu ĉi urba kolektanto Piotr Pudłowski. Ili devenas el la periodo ekde la 40-aj jaroj de la 18-a jarcento ĝis la komenco de la 20-a jarcento. Plimulton konsistigas unikaj objektoj el la 18-a jarcento. Krom elfaraĵoj de la plej malnova saksa manufakturo en Meissen la ekspozicio prezentas objektojn el dek kelkaj renomaj eŭropaj produktejoj de porcelanaĵoj. Miniaturaj porcelanaj objektoj kaj figurgrupoj daŭre ravas kaj fascinas per sia rafinita formo, varia temaro kaj produktotekniko.

El la elsendo 16.10.2020. Legas Maciek – 1′ 09″