Kulturkroniko

La Reĝa Kastelo en Krakovo, kaj la varsoviaj Reĝa Kastelo, Reĝa Łazienki-Palaco kaj Muzeo de la Palaco de Reĝo Johano la 3-a Sobieski en Wilanów dum la tuta novembro senpage disponigas siajn kolektojn al la vizitantoj. Dum la du antaŭaj eldonoj la kampanjon iniciatitan de la pola kultur­ministerio kaj adresitan unuavice al infanoj, junularo kaj senjoroj utiligis ĉirkaŭ 500 mil personoj. Ankaŭ ĉi jare oni kalkulas je signifa frekventeco aparte lige kun la pasonta la 25-an de novembro 250-a datreveno de la investo de Stanisław Aŭgust Poniatowski  – la reĝo de Pollando. Oni celas ne sole omaĝi lian memoron, sed ankaŭ proksimigi al la publiko lian kontribuon al la evoluo de la pola kulturo. La Muzeo de Wilanów-Palaco en la antaŭpalaca spaco prezentos la ekspozicion „Aleo de Lumo”. En la krakova Wawel-kastelo eblos viziti reprezentajn salonojn de la polaj reĝoj, la reĝan trezorejon kaj arsenalon. Rigardebla estos „Damo kun ermeno” de Leonardo da Vinci kaj aldone estos viziteblaj ekspozicioj „La Perdiĝinta Wawel” kaj „Du generacioj. La arto de Legioj el la kolekto de Jerzy Mycielski”. Ĉiuj reĝaj rezidejoj reakiris en la lastaj jaroj sian brilon i.a. dank’ al la uniaj subvencioj.

El la elsendo 07.11.2014. Legas Tomek

La biblioteko de Płock [pŭock]kaj la tiea liceo  de marszalo Stanisława Małachowskiego, kiu estas la plej malnova pola lernejo ekzistanta en la sama loko ekde 1180 organizis antaŭ la Tago de Ĉiuj Mortintoj komunan legadon de la 2-a parto de la dramo „Dziady” (Praulanimoj) de Adam Mickiewicz. La legado de la dramo rilatanta al la popola kutimo observata iam sur la terenoj de la iama Respubliko en la kunteksto de la Tago de Ĉiuj Sanktuloj kaj Tago de la Mortintoj estas alternativo por la nun ĉiam pli trudiĝanta anglosaksa festo Halloween.

Nunjare la lego­kampanjo aliĝis 7 super­gimnaziaj lernejoj de Płock. La komuna legado estis okazanta vespere la 29-an kaj 30-an de oktobro. Temas pri konsistero de pli ampleksa kampanjo okazanta sub la titolo „Mi havas apetiton legi” kadre de la solenata en 2014 Jaro de la Legado. La tuta projekto populariganta la legadon estas adresita al ĉiuj aĝgrupoj. La komuna legado de „Dziady” de Adam Mickiewiz komenciĝis antaŭ du jaroj, kiam evidentiĝis ke parto de lernantoj ne komprenas la malnovan verkon. El tio fruktis interparoloj  kaj fasciniĝo pri la tradicio, ĝia signifo, pri la propraj popolaj kutimoj en literaturo. Dum la diskutoj lernantoj komencis rimarki diferencojn inter la spirita vefto de la polaj festoj kaj komercaj aspektoj de la festoj en la speco Halloween.

Ĝis la 19-a jarcento en la popola tradicio la aŭtuna periodo, kiam la naturo perdis sian bunton kaj vivecon, estis perceptata kiel tempo, en kiu paliĝas la limo inter la mondoj de la vivantoj kaj la mortintoj, kaj la animoj de la mortintoj revenas al siaj hejmoj. La ĝenerala kutimo estis bruligado de torĉoj varmigantaj la animojn revenantajn sur la teron.

La nunjara legokampanjo de „Dziady” vastiĝis al pliaj lernejoj kaj krom lernantoj partoprenis ĝin gepatroj kaj instruistoj.

El la elsendo 31.10.2014. Legas Gabi

50 novaj benkoj ĉe Planty, la parko ĉirkaŭanta Krakovon, kreiĝinta en la loko de iamaj fortigaĵoj kaj urbomuroj ricevis informtabuletojn kun literaturpatrono, i.a. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska kaj Bronisław Malinowski. Ili aldoniĝis al 50 antaŭaj benkoj lanĉitaj en aprilo kadre de la projekto „Kodoj de la Urbo”. Ĉiuj tabuleoj krom la nomo de verkisto havas kodon QR [kuo ro]. Skanante ĝin helpe de tabuleto aŭ plurfunkcia poŝtelefono eblas ligiĝi kun la interreta paĝo de la projekto, kie krom fragmento de la literaturaĵo de koncerna aŭtoro en la originalo kaj en la pola lingvo eblas aŭskulti ties voĉon kaj konatiĝi kun ties biogramo. Krome la sama reta paĝo prezentas aktivan urbomapon, dank’ al kiu eblas retorvi ĉiujn literaturajn benkojn kaj ankaŭ elektitajn, plej gravajn literaturajn adresojn de Krakovo. La projekto „Kodoj de la Urbo” reliefigas en la publika spaco la prestiĝan titolon de Literatura Urbo de Unesko, kiun Krakovo kiel la unua slava urbo ricevis la 21-an de oktobro 2013. Literaturbenkojn inspiris simila entrepreno en Rejkjaviko, unu el la partneraj Kreemaj Urboj de Krakovo en la sfero de literaturo.

El la elsendo 24.10.2014. Legas Barbara kaj Milada

Ekde mezo de oktobro ĝis la jarfino en la Nacia Muzeo de Krakovo daŭras la ekspozicio pri la opera scenografio lige kun la 60-jariĝo de la Krakova Operejo. Ĉirkaŭ 500 objektoj, scenografiaj projektoj kaj kostumoj el 13 kulturinstitucioj i.a. el la Krakova Operejo, Silezia Operejo, Nacia Muzeo de Poznano kaj  Teatro la Granda en Varsovio estas prezentataj en la ekspozicio titolita “La Opera Spaco. Polaj scenografoj de la 20-a kaj 21-a jarcentoj. La eksponaĵoj bildigas kiel en la lastaj 60 jaroj ŝanĝiĝis la pola operscenografio – de pentritaj dekoraĵoj ĝis komputilaj projektoj dum la scenejon ekregis elektronika teknologio. La prezentatajn projektojn eblas rigardi same en la tradicia formo kiel bildojn surmure, ankaŭ en moderna formo kiel elektronikajn prezentojn. Inter 40 aŭtoroj de la prezentataj eksponaĵoj troviĝas i.a. verkoj de fame konata Tadeusz Kantor, kiu projektis scenografion kaj kostumojn por Don Kichot de Ludwig A. Minkus. Kantor kunreĝisoris la baleton kun Jan Biczycki en la Urba Muzika Teatro en Krakovo en 1962.

El la elsendo 24.10.2014. Legas Barbara kaj Milada

Inter la 18-a kaj la 26-a de oktobro en Centro de la Nuntempa Arto en Eindhoven estos prezentataj verkoj de tridek polaj projektantoj,  dezajnistaj kolektivoj, produktantoj kaj studentoj. Tio estos la plej granda tiom ampleksa prezento de la nuntempaj polaj projektoj en Nederlando. Ĝi estos dividita laŭ kvar segmentoj: mebloj kaj domo, teknologioj, ceramikaĵoj kaj pladaro, porinfanaj ludiloj.

La pola ekspozicio estos parto de la nederlanda semajno de dezajno. Pri sia laboro, ligoj kun la pola dezajno, inspiroj kaj dialogo kun aliaj branĉoj rakontos famaj projektantoj kaj ekspertoj. Estos prezentita riĉa prelegserio. Ĉiuage je la 16-a horo polaj dezajnistoj prelegos pri i.a.:  la loko de la pola dezajno en la mondo, projektado de aŭtomobiloj, teknologioj pri metalprilaborado, projektado de aromoj. En la programo de la ekspozicio troviĝas ankaŭ laborrenkontoj.

El la elsendo 17.10.2014. Legas Tomek

Ĝis la 19-a de oktobro en Vroclavo, la suda Pollando daŭras Eŭropa Festivalo de Vitroelfaraĵoj. La inaŭguritan en la komencaj tagoj de la monato festivalon malfermis la laborrenkontoj pri la vitrofaraj teknikoj. Kadre de ĝi estas prezentataj vitroartaĵoj de 18 artistoj el 14 landoj i.a. Belgio, Danio, Germanio, Islando, Nederlando, Pollando, Slovakio. Temas pri faritaj en diversaj teknikoj abstraktaj vitroskulptaĵoj de animaloj. La ĉefa ekspozicio titolota „Animal Planet” ekde la 13-a de oktobro estas rigardebla  en la Sesia Salono de la Ĉefa Fervojstacio de Vroclavo. Kadre de la Eŭropa Festivalo de Vitroelfaraĵoj troviĝas ankaŭ malpli grandaj ekspozicioj de vitroartaĵoj en vroclavaj artgalerioj kaj la loka sidejo de la Nacia Muzeo. Dum la festivalo okazas lekcioj kaj seminarioj gvidataj de lekciantoj de la vroclava Belarta Akademio. La ĉefa ekspozicio de la Festivalo estos prezentata ankaŭ post ĝi en la urboj Lodzo kaj Jelenia Góra [gura].

El la elsendo 17.10.2014. Legas Tomek

La art­direktoro de la teatra festivalo „Dialog”, Krystyna Meissner ricevis Goethe-Medalon 2014 kiel persono aparte meritiĝinta por la internacia kultura interŝanĝo. La enmanigo okazis fine de aŭgusto en Weimar en la datreveno de la germana poeto. Premiitaj estis ankaŭ usona artisto Robert Wilson kaj postmorte direktoro de multaj prestiĝaj kultur­institucioj, Gerard Mortier. Nunjare per Goethe-Medalo estis distingitaj elstaraj figuroj de la opera kaj teatra mondo por reliefigi la signifon de teatro en la internacia kultura interŝanĝo. Krystyna Meissner meritiĝis aparte por la popularig­ado de la germana teatro en Pollando. En la nomumo por la distingo estis reliefigita ŝia kontribuo al malkovro de la orienteŭropa teatro en la okcidenta Eŭropo.

El la elsendo 05.09.2014. Legas Gabi

La 10-an de septembro en Gliwice (la suda Pollando) estos inaŭgurita la 7-a Internacia Festivalo de la Malnova Muziko Improvizata, All’improvviso. Kadre de ĝi ĝis oktobro okazos koncertoj kun komponaĵoj de artistoj pli kaj malpli konataj. Temos pri artaj projektoj neniam ĝis nun plenumitaj en Pollando. La koncertojn akompanos aranĝoj dank’ al kiuj la festivalaj gastoj  konatiĝos kun la historiaj, muzikologiaj kaj kulturologiaj kulisoj de la prezentataj komponaĵoj. En la inaŭgura koncerto Arianna Savall, Petter Udland Johansen, Hirundo Maris prezentos  “L’invitation au Voyage”.

El la elsendo 05.09.2014. Legas Gabi

En Vroclavo kreiĝas filmo pri van Gogh. Ĝia premiero estas planita por la fino de oktobro 2015. La filmo „Via Vincento” estos filmo eksterordinara, ĉar temos pri la unua el la mondo plen­longdaŭra pentrista animaĵo. Ĉiu el ĉirkaŭ 60 mil filmfotoj utiligotaj en la filmo estos kreitaj kiel oleo­pentraĵoj, do verdire temos pri pentristaj artverkoj. Al la projekto kontribuos 50 pentristoj el la tuta mondo. Laŭ ĉi tiuj bildoj en la filmo aperos konataj de van Gogh el liaj porteretoj, kiuj rakontos la viv­historion kaj la morton de la nederlanda pentristo. La filmo „Via Vincento” realigata en Vroclavo kreiĝas kadre de la preparoj de Vroclavo roli kiel Eŭropa Ĉefurbo de Kulturo en 2016. Menciindas, ke la filmproduktantoj Brek­thur kaj Tra­de­mark Films gajnis jam sume 10 Oskar-premiojn i.a. pro la filmoj „Peĉjo kaj lupo”, „Furiozo de reĝo Georgo” kaj „Enamiĝinta Ŝekspiro”

El la elsendo 29.08.2014. Legas Tomek

Preskaŭ 100 premieraj komponaĵoj, unuavice de la nuntempa serioza muziko estos prezentitaj dum la Mondaj Tagoj de Muziko, kiuj okazos inter la 3-a kaj la 12-a de oktobro en Vroclavo – la suda Pollando. La tagoj okazas ekde la 20-aj jaroj de la 20-a jarcento en diversaj urboj de la mondo. Temas pri prestiĝa festivalo prezentanta unuavice nuntempan seriozan muzikon. En Pollando ĝi okazos la 4-an fojon, en 1939 ĝi okazis en Varsovio kaj Krakovo, postmilite en Varsovio en la jaroj 1968 kaj 1992. Por la nunaj Mondaj Tagoj de Muziko al Vroclavo venos ĉirkaŭ mil artistoj el la tuta mondo. Krom nuntempa serioza muziko estos prezentitaj projektoj de nova muziko, ekzemple de la elektronika avangardo. Sian premieron havos la projekto „Kvin Kantoj el Kaĝo”, muzika spektaklo por fragmentoj de la verkaro de Tadeusz Różewicz. Al la festivalaj eventoj apartenos la pola premiero de la dramo de Tone Kushner „Anĝeloj en Ameriko” kaj la opero „Embusko” de Zygmunt Krauze. Estos prezentita „Perdita Paradizo” de Krzysztof Penderecki. La festivalaj koncertoj okazos ankaŭ subĉiele en diversaj partoj de la urbo. Interesa evento povas esti simfonio komponita por 100 motorcikloj, elektra gitaro, perkuto kaj elektronikaĵoj. Kadre de la festivalo okazos ciklo de konferencoj direktitaj al la artista medio.

El la elsendo 22.08.2014. Legas Milada