Pola RetRadio

nia komuna lingvomedio

Kulturkroniko

Unutaga prezento de la historia dokumento Psałterz Floriański – Florian-Psalmaro

La plej proksiman sabaton en la Prezidenta Palaco en Varsovio eblos rigardi nepritakseble valoran historian manuskripton, kiu estas Psałterz Floriański, Florian-Psalmaro. Ĝia teksto kreiĝis lime de la 14-a/15-a jarcentoj en latino, la pola kaj gemana lingvoj. Plej verŝajne ĝi estis donaco por la reĝino Jadwiga. La manuskripto malgraŭ paso de la jaroj en tre bona stato estas konservata en speciala kesto en la trezorejo de la Nacia Biblioteko. Temas pri belega pergamena kodo pezanta 4 kilogramojn kaj konsistanta el 300 – riĉe ilustritaj per minaturaj ornamoj – paĝoj. El pli posta, 16-jarcenta periodo devenas ĝiaj kovrilpaĝoj. La manuskripto inter la 17-a  kaj la 20-a jarcentoj troviĝis en la Abatejo de Sankta Floriano en Aŭstrio. Pollando post longaj kaj malfacilaj intertraktoj elaĉetis ĝin en 1931. Antaŭtage de la eksplodo de la 2-a mondmilito la tuta trezorejo de la Nacia Biblioteko inkluzive de la Psalmaro estis evakuita al Kanado. Al Pollando ĝi revenis post 20 jaroj. Kun la mezepoka manuskripto ligiĝas multaj misteroj. Sciencistoj disputas pri la loko de ĝia kreiĝo kaj uzanto. Al la plej grandaj misteroj kalkuliĝas ornamaj miniaturoj, kiuj prezentas ofte fantaziajn figurojn. La publika elmontro de Florian-Psalmaro okazas kadre de la ciklo „La unuaj/la plej malnovaj” pretigita okaze de la 1050-a datreveno de la bapto de Pollando. Ĉiumonate la Nacia Biblioteko publike disponigas en la Prezidenta Palaco la unuajn tekstojn  kaj la plej malnovajn historiajn dokumentojn, historiajn objektojn de la pola kultuo kaj historio, dokumentantajn la komencon de la pola ŝtato.

El la elsendo 22.04.2016. Legas Barbara – 2’18”

Ekspozicio pretigita en Gniezno pri la komenco de la pola ŝtato

Muzeo de la origino de la pola ŝtato en Gniezno en la okcidenta Pollando pretigis porokazan ekspozicion lige kun la 1050-a datreveno de la bapto de Pollando kiam estis baptita ĝia princo Mieszko la unua. Sian premieron ĝi havos la 19-an de aprilo en Bjalistoko. Tio konformas al la ideo de la muzeo, ke el la regiono kie okazas tre multaj porokazaj eventoj la historian eventon oni samtempe solenu ekster ĝi. Post Bjalistoko ĝi estos prezentita en kelkaj aliaj urboj de la regiono, en aliaj landopartoj kaj fine ankaŭ eksterlande. La ekspozicio ne grupigas historiajn dokumentojn sed dank’ al sia intelekta koncepto respondas ĉiajn demandojn ligitajn kun la cirkonstancoj de la historia bapto. En la prilaboro de la respondendaj demandoj partoprensis ne sole muzeaj laborantoj sed ankaŭ liceaj lernantoj. Oni povas do ekscii kiel povis aspekti la bapto, kie ĝi okazis, kial ĝuste tie? Ĉu Mieszko la unua estis bona kristano? Kion kredis slavoj? La ekspozicio konsistas el grafikaj paneloj kaj elektronika aplikaĵo servanta samtempe kiel gvidilo tra la ekspozicio dank’ al kio la ekspozicio estas vizitebla de homoj kun diversaj misfunkcioj. Elemento de la aplikaĵo estas animaĵo prezentanta kiel povis aspekti la pagana sanktejo sur la monto de Lech en Gniezno mallonge antaŭ la bapto. Temas pri la plej malnova parto de la urbo sur kiu jam fine de la 9-a jarcento troviĝis ununava ortangula preĝejeto alikonstruita de Mieszko la unua fine de la 10-a jarcento en sanktejon sur la plano de kruco.

El la elsendo 15.04.2016. Legas Maciek 1′ 51″