Novaĵoj

La porekologiajn sintenojn de poloj oni ekzamenis antaŭneloge laŭ la komisio de BIG InfoMonitor. Eĉ 82 procentoj de poloj konscias pri la ekologiaj problemoj kaj 44 procentoj envivigas la porekologiajn rekomendojn. Inter klimatkonscia parto de la socio dominas personoj en la aĝo 35+ kaj pli aĝaj, kiuj en la ĉiutaga vivo zorgas pri la sorto de la planedo. Por 65 procentoj de la enketitoj la medioprotektado estas „nepra”, kaj ĉiu kvina taksas ĝin grava. La plej grandan atenton donas al ĝi personoj pli ol 45-jaraĝaj. En la enketo plej ofte (73-procente) estis menciita la neceso de segredado de la forfalaĵoj. 58 procentoj de la respondintoj deklaris la uzon de ekologiaj sakoj (materialaj), 44 procentoj zorgas pri la neforĵetado de manĝaĵoj kaj ĉiu kvara limigas la kvanton de uzata akvo. Unu triono de la enketitoj deklars, ke ilia porekologia sinteno ebligas al ili ŝpari, por 30 procentoj la porekologia sinteno kostas nenion. Tamen 17 procentoj de la respondintoj deklaris kreskon de siaj elspezoj. La enketo elmontris krome, ke kompare kun aliaj eŭropaj landoj la produktado de la forfalaĵoj en Pollando ne estas granda. Temas pri 315 kilogramoj je persono, dum la meza eŭropa indico egalas al 487 kilogramoj. Aliflanke en iuj ŝtatoj la nivelo de la reciklado de la forfaloĵoj estas preskaŭ 100-procenta, ĉe ni nur 30-procenta.

El la elsendo 23.06.2020. Legas Maciek – 1’47”

La estro de la  germana diplomataro Heiko Maas post la renkontiĝo kun la iraela ministro por la eksterlandaj aferoj esprimis esprimis „serioznan maltrankvilon” de la berlinaj aŭotitatoj lige kun la planita de Israelo anekso de la palestinaj teritorioj ĉe la Okcidenta Bordo kaj avertis la isrealajn aŭtoritatojn kontraŭ ĉi tiun paŝon. La germana diplomatao substrekis, ke la deklarita de Benjamin Netanjahu anekso de preskaŭ unu triono de la palestinaj teritorioj signifus perforton de la normoj de la internacia leĝaro. Maas ne precizigis, kiel Germanio reagus kaze de anekto.

El la elsendo 16.06.2020. Legas Barbara – 0’47”

Je 18 procentoj kreskis la nombro de laborpermesoj eldonataj por civitanoj el la aziaj landoj. En 2019 tio estis  69 mil aziaj civitanoj pli ol en 2018. Plej multajn laborpermesojn ricevis nepalanoj pli ol 9 mil kaj civitanaj de Hinda Unio, 8 mil. Sur la listo troviĝas ankaŭ 7400 kartveloj. Tiuj donitaĵoj paliĝas kompare al la nombro de ukrainanoj ricevintaj pasintjare la laborpermeson  en Pollando. En 2019 la laborpermeson ricevis 330 mil ukrainanoj, tio estas je 38 procentoj pli ol unu jaron pli frue.

El la elsendo 02.06.2020. Legas Maciek – 0’42”

Ekspertoj el la Pola Ekonomika Instituto asertas, ke la pandemio grave influos la mondan komercon kaj la formon de la globskalaj liverĉenoj. Malkreskos spezoj, la komerco reakiros regionan karakteron,  kreskos protektismo kaj la rolo de Ĉinio malkreskos. Oni atentigas, ke Covid-19 senmaskigis la malfortaĵojn de la aktuala modelo, en kiu internaciaj korporacioj signifan parton de la plej laborrbaj produktoetapoj lokis en Ĉinio. La problemoj ligitaj kun certigo de liveroj de duonproduktoj el ĉinaj fabrikoj devigas ilin nun serĉi novajn solvojn. Inter ili estos diseriĝo de liverĉenoj, kio plibonigos sekurecon,  transmeto de pli granda parto de la produktado en la proksimecon de la lando, en kiu troviĝas la firmaa sidejo. Tio koncernas aparte strategiajn branĉojn, al kiuj lastatempe oni kalkulas produktadon de medikamentoj. Aparte subiĝema je la postpandemiaj ŝanĝoj estos produktado de komputiloj, elektroniko kaj optikaj elfaraĵoj, de elektraj aranĝaĵoj, motorizo kaj farmacio.

El la elsendo 26.05.2020. Legas Maciek – 1’16”

Lastatempe deputito Marek Jaubiak el Kukiz 15 atentigis pri ĉiam pli da judoj ricevantaj la polajn pasportojn. Se en 2002 la konsulo de Pollando en Telavivo eldonis al civitanoj de Israelo 836 polajn pasportojn, en pliaj jaroj tiu nombro kreskis. En la jaro 2014 temis jam pri 2526 paportoj, kaj ekde la 2015-a jaro tiu nombro superas tri kaj duonan milojn da polaj pasportoj ĉiujare. Novaj polaj civitanoj el Israelo rajtas entrepreni en la Eŭropo Unio laboron kaj studojn, investi kaj gvidi merkatistan agadon sen limigoj. Plimulto de la petintoj ne kaŝas, ke ili ne interesiĝas pri alveno al Pollando,  sed esperas libere veturi, labori kaj studi en aliaj uniaj landoj. Plimultaj personoj klopodantaj akri polan civitanecon apartenas al la tria generacio (malpli al la dua generacio) de personoj, kiuj venis al Isrealo el Pollando. En iuj kazoj ili entute ne konas la polan lingvon. Leviĝis la demando, ĉu judoj el Isrealo, kies prauloj devenas el Pollando por akiri polan civitanecon ne devus plenumi la samajn kriteriojn, kiel poloj loĝantaj en Oriento. Ĉi-lastaj kaj aliaj  por ricevi la Ĉarton de Polo devas pruvi sian ligon kun poleco almenaŭ pere de la baza kono de la pola lingvo kiel la gepatra, devas koni kaj kultivi polajn tradiciojn kaj kutimojn. Temas do pri  egalaj ŝancoj por ĉiuj idoj de la polaj civitanoj,  al kiuj la pola ŝtato devas morale certigi la akiron de la pola civitaneco.

El la elsendo 24.04.2018. Legas Milada – 2’09”

Pollando estas la 4-a en la mondo eksportanto de mebloj. La valoro de la meblo­eksporto en 2014 superis 8 miliardojn da eŭroj. Nia plej granda kliento estas Germanio, kreskas eksporto al Ĉeĥio kaj Francio. Pollando entute en ĉi tiu sfero estas bone notita ne nur en Eŭropo, sed ankaŭ en la mondo. Pasintjare sur ĉiuj merkatoj estis notitaj kreskoj. En la monda rangolisto de meblo­produktantoj Pollando okupas la 7-an lokon preterpasante tiajn branĉo­potenculojn kiel Kanado aŭ Brazilo.

Malgraŭ bonaj rezultoj la pola meblo­produkta sektoro devas zorgi pri daŭra evoluo, ligita kun dezajno, novumoj, konkurenco. Ĝi bezonas ankaŭ politikan apogon por daŭrigi la por­eksportaj klopodojn kaj konstrui novajn meblo­markojn. La polan meblo­produktan sektoron formas ĉ. 24 mil firmaoj, inter kiuj ĉirkaŭ 100 enlaborigas pli ol 250 personojn, ĉirkaŭ 350 havas inter 50-250 laborantojn kaj ĉirkaŭ 1500 dungas 10-50 personojn. La cetera merkato ligita kun la mebloprodukta sektoro apartenas al mikro­firmaoj.

El la elsendo 07.04.2015. Legas Milada

Pasintjare je 7 procentoj kreskis la nombro de turistoj vizitantaj Pollandon kaj ĝi egalis al 6,1 milionoj da personoj. Laŭ la Ĉefa Statistika Oficejo plej multnombre turistoj venis el Germanio, sekve el Britio kaj el Ukrainio. Entute ili mendis preskaŭ 15 milionojn da tranoktoj en turismaj objektoj almenaŭ 10-personaj. Turistoj el Germanio utiligis 5,4 milionojn da tranoktoj,  el Britio preskaŭ 1,1 milionojn. Turistoj el Ukrainio tranoktis en Pollando pli ol 868 mil fojojn. Tiun situacion favoris la geopolitika situacio. Turistoj volas ripozi sekure kaj tio estis unu el la motivoj de kresko de turisma interesiĝo pri Pollando. Aldone ŝanĝigis la percepto de Pollando kiel turisma produkto. Kreskon de turismaj vizitoj favoris en 2016 ankaŭ la kurzo de eŭro, pro kiu Pollando logis eksterlandajn gastojn per favoraj prezoj.

El la elsendo 07.03.2017. Legas Maciek – 1’02”

Preskaŭ unu miliono da loĝantoj de la tiel nomataj  popolaj respublikoj en la regiono de Donecko, alivorte teritorio kontrolata de porrusiaj separatistoj en la orienta Ukrainio disponas pri ukraina bioelktronika pasporto. Bioelektronikajn ukrainajn pasportojn ricevis krome 150 mil personoj loĝantaj sur la aneksita de Rusio Krimeo. Tiuspecaj pasportoj estas eldonataj en Ukrainio ekde 2015. Ili ebligas ekde junio 2017 la sendevizan persontrafikon kun la Eŭropa Unio. En aprilo 2019 la rusa prezideto Vladimir Putin decidis, ke la civitanecon de Rusio povas akiri laŭ faciligita proceduro ankaŭ ukrainanoj troviĝantaj sur la teritorio de Rusio, kiuj iam loĝis en la donecka regiono. La faciligita proceduro  i.a. signifis, ke la koncernatoj ne devas rezigni pri la ukraina pasporto.

El la elsendo 25.02.2020. Legas Milada – 1’19”

Poloj estas malfermaj je ŝanĝo de iuj kutimiĝoj kaj ĉiam pli ofte aplikas profilakton. Ĉiutagaj kutimoj ligitaj kun la manĝado, sporta aktivado aŭ dependiĝoj povas gravagrade influi tumorajn malsanojn. La esploroj konfirmas, ke la maniero kiel kaj kion ni manĝas, kiom ni dormas kaj kiel ni sukcesas superi streson influas la reziston de la organismo. Aktuale polaj ĉiam pli volonte subiĝas al morfologiekzamenoj, USG-ekzamenoj, profilaktaj ekzamenoj. Ĉiu dua polo subiĝas al ili almenaŭ unu fojon jare. Pli ofte virinoj kaj personoj post la 60-a vivojaro. Sed gravas ankaŭ, kiel elmontras specialistoj, pli regulaj memekzamenadoj, kiuj povas malkovri ŝanĝojn en la organismo. Tio koncernas aparte malsanoriskojn je mamkancero kaj testikokancero.

El la elsendo 25.02.2020. Legas Maciek – 0’55”

Sur la tereno de tri komunumoj en la okcidenta Pollando estis malkovritaj novaj provizoj de arĝento kaj kupro, kiuj troviĝas tamen en profundo pli granda ol unu kaj duona kilometroj. Dokumentis ilin kaj konfirmis la kanada firmao, kiu gvidis la serĉlaborojn apud la loko Nowa Sól ses jarojn. La ministan dokumentaron oficiale konfirmis la pola klimatministerio. La geologia dokumentaro de la provizoj „Nowa sól” estis konfirmita por la firmao Zielona Góra Copper, kiu eniras la konsiston de la kanada Miedzi Copper Corp. Temas pri provizoj enhavantaj 848 milionojn da tunoj da ercoj da kupro kaj arĝento, 11 milionojn da tunoj da kupro kaj 36 mil tunojn da arĝento. La elkonstruo de elteriga komplekso estas taksata je ĉirkaŭ 13-15 miliardojn da zlotoj.

El la elsendo 25.02.2020. Legas Milada – 1’14”