Novaĵoj

Lastlunde en Pollando oni solenis la nacian omaĝtagon en la 79-a datreveno de la t.n. Wołyń-krimo efektivigita de Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj, la frakcio de Stepan Bandera, de la subalterna al ĝi Ukraina Ribela Armeo kaj ukraina loĝantaro. Laŭ pritaksoj en tiu eksterma plano, kiu konsisitis en la murdado kaj elpelado de poloj el iliaj domoj daŭranta ekde 1943 estis murditaj, plurfoje en ekstreme kruela maniero inter 100 kaj 150 mil personoj. La kuliminaj eventoj okazis la 11-an kaj la 12-an de julio, kiam la ukraina UPA en maniero kunordigita atakis polajn loĝantojn en ĉirkaŭ 150 loĝlokoj. Oni utiligis la fakton, ke 11-a de julio estis dimanĉo kaj multaj personoj direktiĝis al preĝejoj.
La omaĝeventoj okazis en la tuta lando. La varsoviajn solenaĵojn ĉe Wołyń-skvaro partoprenis prezidento Andrzej Duda kaj ĉefministro Mateusz Mazowiecki. Kiel diris la pola prezidento „La vero devas esti eldirita, tiu ĉi krimo estas fakto historia, nekontestebla. Tio estis homekstermado, kies celo estis etna elmurdo de poloj, purigo de la regiono de la pola malplimulto”. Reference al la omaĝtago viministro por la kulturo Jarosław Sellin akcentis, ke la reciproka dialogo devas baziĝi sur vero, kaj vero estas, ke okazis homekstermo sur la nacia fono. La 11-a de julio estis proklamita kiel la Nacia Memortago de la Viktimoj Wołyń-homekstermado fare de la pola parlamento en julio 2016.

El la elsendo 15.07.2022. Legas Barbara kaj Krystyna – 2′ 05″

Kiel konfirmis testoj la pola aviadilo Flaris Lar1 estas la plej rapida unumotora jeto en la mondo. Laŭ ĝiaj kreintoj temas pri la plej ekonomia kaj la plej malgranda dispozicia unumotora jeta pasaĝeraviadilo formanta novan klason High Speed Presonal Jet (HPJ). Ĝia tasko estas rapide alilokiĝi al ajna direkto. La pola jeto kapablas transporti kvar personojn je la distanco de 2500 kilometroj en malpli ol tri kaj duona horoj. Alia atuto de ĉiu tiu plej rapida jeto en la mondo estas malalta foruzo de fuelo egala al 120 litroj po unu horo dum la flugrapideco de 470 kilometroj je unu horo. Flaris Lar1 la unuan fojon staris en aprilo 2019.

El la elsendo 15.07.2022. Legas Maciek – 0′ 55″

Eŭropa Investa Banko kreis helporogramon por la membroŝtatoj frontantaj la migran krizon ligitan kun la milito en Ukrainio. Ĝia valoro egalas al 4 miliardoj. Per la „Solidareca Fasko” la Banko respondis al la bezonoj de Pollando kaj aliaj landoj, kiuj akceptas rifuĝintojn el Ukrainio. Ĝia Estraro de Direktoroj jam aprobis 2 miliardojn da eŭroj el ĉi tiu fasko por Pollando kiel lando gastiganta rifuĝintojn de Ukrainio. Tiel, Varsovio estos la unua unia membroŝtato, kiu ricevos ĉi tiun subvencion. La akiritaj rimedoj ebligos rapidan financadon de medicina, eduka kaj socia infrastrukturoj same kiel aliajn elspezojn ligitajn al la akcepto kaj integriĝo de rifuĝintoj. La rimedoj trafos al Pollando kaj al ĝia Helpofonduso establita en marto nunjare pere de la Banko de la Landa Mastrumado. La ĉefaj adresatoj de la Helpa Fonduso estos publikaj subjektoj, t.e. centraj kaj lokaj administraciaj unuoj, kiujn ŝarĝis kaj ŝarĝas la tasko akcepti kaj integri rifuĝintojn kaj establi por tio taŭgan infrastrukturon.

El la elsendo 15.07.2022. Legas Milada – 1′ 40″

La pola monbileto „Lech Kaczyński. Valoras esti polo” kun la valoro de 20 zlotoj, prezentanta la pereintan en aviadilkatastrofo polan prezidenton Lech Kaczyński, estis rekonita kiel la plej bona kolektista monbileto de 2021. La premion atribuis Reconnaissance International, la tutmonda institucio okupiĝanta pri valuta, optika kaj cifereca sekureco de dokumentoj. Malgraŭ forta rivalado, la pola monbileto emisiita de la Nacia Pola Banko de Pollando gajnis inter dek du aliaj proponoj. La ĵurio de la konkurso reliefigis ĝiajn distingajn valorojn. “Sur la aversa flanko troviĝas la portreto de la prezidento de la Pola Respubliko prof. Lech Kaczyński, la bildoj de la Ordeno de la Blanka Aglo kaj de la Prezidenta Palaco en Varsovio. La reverso prezentas la konstruaĵon de la ĉefurba Muzeo de la Varsovia Insurekcio 1944, strikantojn en la Gdanska Ŝipfarejo, la surskribon „Solidareco” kaj bildon de la Pola Militrombejo en Katyń”. La distingita monbileto estas protektita per la plej modernaj sekurecrimedoj i.a. dukolora sekurecfadeno en la blanka kaj ruĝa metalecaj koloroj, reliefa ora etfolio, reliefa fono, plurkolora angulefekto, mikrogravurado kaj speciala rastrumero. High Security Printing EMEA estas ĉiujara konferenco, ĉi-jare okazinta en Tallino. Ĝi estas dediĉita i.a. al la plej novaj teknologioj kaj teknikoj en la produktado kaj eldonado de monbiletoj, elektronikaj pasportoj, identigiloj aŭ vizoj.

El la elsendo 05.07.2022. Legas Milada – 2′ 23″

La pola kompanio Bioelektra Group aŭtoras la venkan teknologion de alifarado de rubo, kiu estis rekonita kiel la plej interesa porekologia solvo en nia lando. Post la ricevo de la premio en la unua konkursetapo de Energy Globe ĝi avancis al la tutmonda finalo. Energy Globe estis establita fine de la 90-aj jaroj fare de la aŭstra inĝeniero kaj ekologia aktivulo Wolfgang Neumann. Laŭreatoj estas elektataj duetape dum la landa kaj sekve monda rivalado. En la finalo de la konkurso, premioj estos aljuĝitaj en ses kategorioj: Akvo, Aero, Tero, Fajro, Juneco kaj Ekologiaj Plastoj. La pola kompanio reprezentos nian landon en la kategorio Tero. La pola projekto de alifarado de forfalaĵoj baziĝas sur la teknologio konsistanta en termika traktado de rubo, dum kiu oni aplikas vaporon sub alta aerpremo. Speciala procezo nomata RotoSTERIL ebligas transformi biodiserigeblajn rubojn en konstrumaterialojn. Simila teknologio de Bioelektra Group estas de jaroj uzata en la urba establo por alifarado de la komunumaj forfalaĵoj en la loko Różanki. La pola projekto krom protekti la medion estas ankaŭ eksterordinare ekonomia. Dank’ al la konkurso ĝi havas ŝancon aperi ankaŭ alikoke en la mondo.

El la elsendo 05.07.2022. Legas Milada – 02′ 08″

La reto de maŝinoj por liverado de pakaĵoj en Pollando grandiĝas fulmrapide. En la lasta jaro oni notis 45-procentan kreskon. La pakaĵliverajn aŭtomatojn povas utiligi jam preskaŭ 17 milionoj da poloj, el kiuj eĉ 46 procentojn ĝis la plej proksima pakaĵaŭtomato dividas la 350-metra distanco. La pakaĵaŭtomata reto ĉirkaŭprenas ĉiam pli da urboj, ĉiam pli da malgradaj loĝlokoj kaj eĉ vilaĝoj. En Pollando funkcias jam pli ol 21 mil pakaĵaŭtomatoj kaj oni prognozas ilian dinamikan plukreskon. Ili aperas ne nur sub la marko de InPost, sed ankaŭ de aliaj firmaoj. La jarkomenco estis tre dinamika kaj evoluiga por InPost en la monda skalo. La enspezoj de la firmao en la unua jarkvarono de 2022 kreskis je 94 procentoj kaj ĝi priservis 164 milionojn da pakaĵoj. Tiuperiode sur la pola merkato InPost notis 16-procentan kreskon.

El la elsendo 05.07.2022. Legas Maciek – 01′ 09″

Laŭ la informoj de „Rzeczpospolita” la plej granda informkanalo de la orienta najbaro de Pollando Ukraina24 instaliĝos en Pollando. La stacio peranta informojn dum la tuta diurno (tag-nokto) jam de kelkaj semajnoj estas spektebla en Pollando. Nun ĝi tranlokos al Pollando sian bazon. En Varsovio funkcios ĝia studio produktanta programojn realigatajn laŭ la ukraina licenco, kiuj estos transsendataj al Ukraimo kaj tie emisiataj. Kiel informis “Rzeczpospolita” la laboroj estas progresintaj. Ukrainaj ĵurnalistoj estados en Pollando ne kiel rifuĝintoj, sed kiel eksterlandaj laborantoj havantaj permeson por laboro ligita kun portempa estado. La programoj de Ukraina24 estos produktataj en la lingvoj ukraina kaj angla, ne estas ekskludita la produktado en la pola lingvo. Dume ne estas sciate, ĉu la stacio funkcion sub la aktuala nomo.

El la elsendo 25.06.2022. Legas Maciek – 01’02”

Nunjare la nombro de la hejmaj mastrumejoj en Pollando utiligantaj la elektran energion el la propraj fotovoltaikaj mikroinstalaĵoj superos unu milionon. Sur la merkato dominas instalaĵoj por unuflamiliaj domoj. Laŭ pritaksoj jam ĉiu sepa domo havas propran fotovoltaikan aranĝajon. La teknikajn parametrojn por konstrui propran ĉedoman „sunradian elektrejon” havas la duono de la polaj domoj.
La fotovoltaiko de kelkaj jaroj estas la plej rapide kreskanta segmento sur la pola merkato de renovigebla energio. Laŭ la donitaĵoj de la Energimerkata Agentejo fine de la nunjara januaro la povo de ĉiuj polaj fotovoltaikaj mikroinstalaĵoj egalis al 6123 MW. Nur dum unu jaro aldoniĝis 400 mil produktantoj/konsumantoj de la energio el la sunpaneloj kaj entute temis pri 876 mil t.n. prosumentoj, tio estas subjektoj produktantaj kaj konsumantaj energion el la propraj fotovoltaikaj instalaĵoj.

El la elsendo 25.06.2022. Legas Milada – 01’31”

La Ĉefa Statistika Oficejo prognozas, ke ĝis la 2050-a jaro 40 procentoj de poloj havos 60 aŭ eĉ pli da jaroj. La aktuala emerita aĝo ebligas jam al la 60-jaraĝaj virinoj kaj 65-jaraĝaj viroj fini la profesian karieron. Tamen eĉ 49 procentoj antaŭvidas, ke necesos labori post la atingo de la emerita aĝo. La baza argumento por la postemerita laboro de poloj estas esperoj ligitaj kun multe pli altaj emerituroj. Tamen preskaŭ samtiom da poloj, alivorte 48 procentoj, ne volas labori pli longe ol antaŭvidas tion la koncerna leĝo, eĉ se laboro konformus al ilia forto kaj sanstato. Tiu donitaĵoj baziĝas sur esploroj de Personnel Servis „Barometro de la Pola Labormerkato”.
Samtempe la firmoj certigas, ke ili volonte dungos laborantojn el la generacio 50+. Malgraŭ la fakto, ke tion deklaras 65 procentoj de la merkatistoj en la duono de la enketitaj firmoj personoj el la grupo 50+ konsistigas malpli ol unu kvinonon de ĉiuj laborantoj.

El la elsendo 25.06.2022. Legas Maciek – 01’14”

La Eŭropa Konisilio atribuis al Ukrainio kaj Moldavio la statuson de kandidatoj al la Eŭropa Unio. Ne ĉiuj verdire reagis entuziasme. Gvidantoj de iuj balkanaj ŝtatoj esprimis sian elreviĝon tiukuntekste, kiel landoj, kiuj jam de dek kelkaj jaroj kiel kandidatoj atendas aliĝon al la Unio. La Norda Makedonio ricevis la statuson de la kandidato antaŭ 17 jaroj, Albanio kaj Serbio havas ĝin de 13 jaroj kaj Montenegro de 12 jaroj. Koncerne Kartvelion la uniaj gvidantoj agnoskis ĝiajn aspirojn al la membriĝo, sed decidis ke la statuson de la kandidato ĝi ricevos nur post kiam ĝi solvos la t.n. „prioritatajn aferojn”.

El la elsendo 25.06.2022. Legas Barbara – 00’55”