Kulturkroniko

164 personoj el 33 landoj kvalifikiĝis al la elimadoj de la 18-a Internacia Chopin-konkurso. Plej multnombraj estas ĉinoj, entute 43 personoj. El Japanio kvalifikiĝis 31 pianistoj el la Suda Koreio 16. Pollandon reprezentos en la eliminadoj 18 poloj. Entute anoncis sin 502 kanidatoj. La ĵurio elektos 60 pianistojn, kiuj partoprenos la konkurson. La konkurso mem komenciĝos la 2-an de oktobro. Ĉar ĉiuj biletoj por konkursaj priaŭskultoj estis fulmrapide forvenditaj por la muzikŝatantoj funkcios specialaj muziksferoj, en kiuj eblas sekvi sur ekranegoj la rivaladon kaj ĝui la sonon de la plej alta kvalito. Ili funkcios en Pollando, kaj krome en Novjorko, Parizo, Londono, Budapeŝto, Moskvo, Jerusalemo, Seulo kaj Tokio. Krome priaŭskultoj estos sekveblaj en la reto ĉe la konkursa paĝo www.chopin2020.pl kaj en jutubo.

El la elsendo 13.03.2020. Legas  Maciek – 1’11”

Pola grafikistino, Iwona Chmielewska ricevis la ĉefan premion en la kategorio Novaj Horizontoj en la konkurso de Bologna Ragazzi Award 2020. Tio estas la plej grava en la mondo Internacia Librofoiro dediĉita al la infana kaj junulara literaturo. La premio venis pro la teksto kaj ilustraĵoj por la libro „La lulkano por la avinjo” publikigita koree fare de la eldonejo BIR en Seulo. Iwona Chmielewska lekcianta en la Belarta Fakultato de la Universitato en Toruno estas laŭreatino de multaj internaciaj premioj, i.a. du fojojn de Bologna Ragazzi Award. La plej prestiĝa estas Ora Pomo akirita dum la Desegnista Bienalo en Bratislavo pro „Thinking ABC”, libro kiu helpe de bildoj instruas la anglan lingvon al la koreaj infanoj. La 24-an de januaro Chmielewska kune kun artistoj el Kanado, Japanio, Nederlando, Hispanio kaj Svislando estis nomumita por la premio de Hans Christian Andersen. La rezultoj estos anoncitaj la 26-an de marto. 

El la elsendo 13.03.2020. Legas  Tomek – 1’13”

Juna pola pianisto, Piotr Pawlak inaŭguris komence de marto Chopin-festivalon en Hungario, kiu daŭros ĝis aŭtuno, ĝis la mortodatreveno de Chopin. La inaŭgura koncerto organizita en la 210-a naskiĝdatreveno de la pola komponisto kaj la tuta festivalo estis organizita de la Fondaĵo de Gyoegy Ferenczy de la pola pianistino Izabela Darska, de jaroj loĝanta en Hungario. La ĉefa tasko de la fondaĵo, kiu portas la nomon de siatempe la plej bona plenumanto de Chopin-kreado estas protekti Chopin-heredaĵon en Hungario. Ĝi organizas en Hungario internaciajn Chopin-konkursojn por gejunuloj diversaĝaj kaj ankaŭ koncertojn, unuavice de la laŭreatoj de siaj konkursoj same en Hungario kiel en Pollando. Pawlak startis en la konkursoj de la fondaĵo ekde la plej juna aĝgrupo kaj kelkfoje fariĝis laŭreato. En 2018 li akiris egalrange la unuan lokon kun hungaro Gergely Kovacs. En la festivala koncerto la 8-an de marto en Gödöllő li pleumos komponaĵojn deFredriko Chopin kaj Frenec Liszt.

El la elsendo 06.03.2020. Legas  Maciek – 1’14”

Preskaŭ 40 bataltemajn kaj historitemajn tolaĵojn de Juliusz kaj Wojciech Kossak eblas rigardi ĝis la fino de junio en la Podlaĥia Muzeo, Bjalistoko. La ekspozicio celas prezenti la plej gravajn veftojn en la pentrista laboro de  la patro Juliusz kaj lia filo Wojciech, diferencojn kaj analogaĵojn en iliaj verkoj. Juliusz kaj Wojciech Kossak devenis el fama krakova familio, kies kvar generacioj firme gravuriĝis en la pola kulturo kaj scienco. La pentrista alo de Kossak-familio per sia talento ilustris la historion de la pola nacio, kontraŭcarajn insurekciojn, la napoleonan epopeon, batalojn de la 1-a mondmilito. Ilia ĝisfunde polkaraktera arto artistoj inklinas al enpensiĝo pri la perceptado de historio. La verkoj de ambaŭ pentristoj per sia animleva karaktero kreis „imaginarium” de la pola identeco, pentrante bildon de batalema, heroa Respubliko. Krom batalmotivoj, motivoj el la historio de la polaj venkoj en iliaj pentraĵoj speguliĝis ankaŭ porokazaj scenoj referencantaj al la pola randregiona tradicio, al la apudkrakovaj kutimoj. Ambaŭ famiĝis kiel elstaraj ĉevalpotretistoj.

El la elsendo 06.03.2020. Legas  Tomek – 1’19”

En la Biblioteko de la Pola Sciencakademio en Gdansko eblas rigardi ĝiajn plej novajn aĉetaĵojn. Temas pri malnovpresaĵoj, grafikaĵoj, mapoj, poŝtkartoj, fotografaĵoj, ekslibrisoj, numismatikaĵoj kaj dokumentoj. Inter ili troviĝas i.a. la 14-jarcenta vaksa tabuleto kun tribunala verdikto, porokaza presaĵo el 1597 priskibanta la veturon de la reĝo Sigismundo la 3-a Vasa por la kronceremonio al Svedio, portreto de Henrietta Baranius, la naskiĝinta en Gdansko 18-jarcenta stelulino de la Berlina Operejo. Apartan atenton  meritas la naturscienca mapo de Pollando. Ĝi estis pretigita por la Monda Ekspozicio en Novjorko 1939 bildiganta por ĉasistoj kaj naturamantojn la ĉi-rilatajn valorojn de Pollando. Kolektistojn logas katalogo kun la ŝipobildoj eldonita de E. Wedel, bildkartoj prezentantaj famulojn de la muzika kaj teatra mondo el la komenco de la 20-a jarcento, kolekto de arĝentaj medaloj de Sebastian Mikołajczak dediĉita al la 100-jariĝo de la regajnita suvereneco. La ekspozicio daŭras ĝis la 16-a de marto 2020.

El la elsendo 28.02.2020. Legas  Maciek – 1’25”

Ekde la 26-a de februaro dum kvardek tagoj en Varsovio daŭros la 11-a eldono de la festivalo Novaj Epifanioj. La organizantoj pretigis por ĝi 40 eventojn inkluzive de ses teatraj premieroj, gastspektakloj, unusemajna koncertociklo de la malnova muziko, filmprezentoj, laborenkontoj kaj alispecaj kulturaj eventoj. La organizanto, Centro de la Penso de Johano Paŭlo la 2-a, apartan atenton ĉi-jare donas al la figuro de Maria el Magdala, kiu – laŭ la Evangelio – estis la unua persono renkontinta Kriston post la Resurekto kaj rakontis pri ĉi tiu fakto al apostoloj. La baza celo de la  festivalo Novaj Epifanioj estas serĉado de novaj, nuntempaj epifanioj de belo. Spronado de krea artista dialogo kun la tradicia religia arto, konforme al la spirito de „Letero al artistoj” de Johano Paŭlo la 2-a.

El la elsendo 28.02.2020. Legas  Maciek – 1’04”

En la Muzeo de la X Pavilono de la Varsovia Citadelo eblis rigardi fotojn, dokumentojn, mapojn kaj portretojn, kiuj proksimigas la vivon de Johano la 3-a Sobieski,  de liaj familianoj kaj lokojn ligitajn kun la reĝo. Aktuale la ekspozicio estas ĝis la 15-a de marto rigardebla en la artgalerio Bielany-Pordego. Organizis ĝin la Societo de Rapperwil-muzeo. „Johano la 3-a Sobieski – la reĝo, komandanto, politikisto” prezentas lian vivon ekde la infanaĝo. Temas i.a. pri fotoj de kastelo en Olesko, kie la reĝo naskiĝis, folio el lia lerneja kajero. Krome temas pri fotoj de la fortreso de Chocim, kie Jan Sobieski kiel granda reĝa hetmano gvidis la venkan batalon. Aldoniĝas al ili mapoj kaj krokizoj dediĉitaj al la venkoj de la reĝo apud Vieno kaj Párkány, portretoj de la reĝaj familianoj. La ekspozicio proksimigas la genealogion de Sobieski-gento. Ĝiaj posteuloj estis i.a. la lasta imperiestro de Aŭstrio-Hungario Karlo la 1-a Habsburg, la lasta reĝo de Italio, Humbert la 2-a, kaj la lasta reĝo de Bulgario, Simeon la 2-a.

El la elsendo 21.02.2020. Legas  Gabi – 1’20”

77 vitraloj kreitaj inter la 12-a kaj 16-a jarcentoj – el la polaj muzeaj kaj privataj kolektoj, preĝejoj kaj klostroj – estas admireblaj en la Nacia Muzeo en Krakovo. Ĝis nun tiom ampleksa prezento de la mezepokaj vitraloj en Pollando ankoraŭ ne okazis. La ekspozicio „La miraklo de lumo” estis por la organizantoj vera defio, ĉar temis pri tio, ke dank’ al konformaj lumigaj aranĝaĵoj oni reliefigu artismoplenon de la prezentataj eksponaĵoj kaj prezentu kiel ilia aspekto ŝanĝiĝas depende de la momento de la tago. Plimulto de la objektoj ne estis ankoraŭ prezentitaj publike, multaj speciale por la ekspozicio estis subigitaj al konservistaj procedoj. La vitralevoluo ne multe ŝanĝiĝis dum jarcentoj kaj aparte fascina estas la fakto, ke la mezepokaj objektoj lime de la 19-a kaj 20-a jarcentoj estis remalkovrataj kaj interpretataj novmaniere, kio videbliĝas aparte en la kreado de tiaj polaj artistoj kiel Józef Mehoffer kaj Stanisław Wyspiański. La ekspozicion kompletigas bildoj, desegnaĵoj, vitralprojektoj, grafikaĵoj, libroj kaj brodaĵoj. La vizitantoj havas la okazon krome konatiĝi kun la metiejo de mezepoka vitralisto kaj lia laboro. La ekspozicio „La miraklo de lumo” daŭros ĝis la 26-a de julio nunjare.

El la elsendo 21.02.2020. Legas  Gabi – 1’26”

La dekstraborda kvartalo de Varsovio, Praga la 10-an de februaro 1648 ricevis de la reĝo Vladislavo la 4-a Vasa la urborajtojn. Okaze de la 372-a datreveno de ĉi tiu fakto en la Muzeo de la Varsovia Praga okazis multaj eventoj, i.a. estis prezentita la plej nova mapo de metiistoj el la norda Praga. Ĝi prezentas 70 metiejojn, i.a. kudristajn, ŝuistajn kaj lignaĵistaj. Metiistoj prezentis al la publiko siajn metiejojn kaj iliajn elfaraĵojn en la stato 4 jarojn post la lasta mapoaktualigo. Alia evento kadre de la datreveno estis „La pola Loreto – memoraĵoj de la pasinteco” en la preĝejo de La Loreta Dipatrino. Ĝi ebligis konatiĝi kun la historio de la plej malnova preĝejo en ĉi tiu urboparto radikanta en la 17-a jarcento. La datreveno estis ankaŭ la okazo gvidi la publikon tra sia ĉefa ekspozicio „La Muzeaj Vizaĝoj”.

El la elsendo 15.02.2020. Legas  Maciek – 01’08”

La 22-an de februaro 2020 en Varsovio komenciĝos la jubilea, 10 Festivalo de Barokaj Operoj organizata de la Varsovia Ĉambra Operejo. La tradicia jam festivalo transformiĝis en 10-jara periodo en vastskalan prezenton de la baroka muziko laŭ ĉiuj aspektoj. En la festivala programo troviĝas variaj eventoj por rafinitaj gustoj kaj atendoj de ĉiuj muzikŝatantoj. Inter la elstaraj programeroj menciinda estas i.a.  la inaŭgura koncerto de la fama 1756 Salzburg, komponaĵoj de Johann Sebastian en la ĵazinterpreto de  Andrzej Jagodziński, la premiero de „Castor et Pollux” de Rameau aŭ reenscenigo de „Armide”. Ĉi-lasta furis e la Varsovia Ĉambra Operejo en la sezono 1017/2018. La festivalaj konceroj daŭros ĝis la 5-a de aprilo 2020. En ĝia finalo aŭdiĝos la Pasiono laŭ sankta Johano de Johann Sebastian Bach.

El la elsendo 15.02.2020. Legas  Maciek – 0’55”