Novaĵoj

Pli ol tri jarojn post la apero de la unuaj kazoj de la kronviruso Monda Sanorganizo – WHO deklaris oficiale finon de la pandemio, kiu estis anoncita la 11-an de marto 2020. Tio signifas, ke ŝanĝigis la kvalifiko de la malsano, kiu ekde nun estos egalrange traktita al gripo. La prezidanto de la organizo, Tedros Adhanom Ghebreyesus deklaris samtempe, ke aperos speciala publikaĵo por la registaroj, kiu helpos al ili administri la kontraŭbataladon de la malsano post la formala agnosko de la pandemifino. Laŭ la agentejo AP la kronviruso mortigis en la mondo almenaŭ 7 milionojn da personoj, sed laŭ la direktoro de WHO tiu ĉi nombro povas esti multe pli alta kaj egali al pli ol 20 milionoj da personoj. Ghebreyesus substrekis, ke la pandemio daŭras kaj minacas al la vivo kaj sano de milionoj da homoj en la mondo.

El la elsendo 10.05.2023. Legas Maciek – 01′ 02″

Komence de printempo dum la solenaĵo en la Eŭropa Parlamento, Bruselo estis anoncitaj la laŭretatoj de la nunjara konkurso por Eŭropa Arbo de la Jaro 2023. Venkis ĝin la kandidato el Pollando, la Kverko „Fabrikanto” el Lodzo. En la reta plebiscito ĝi akiris 46 mil voĉojn. Pasintjare ĝi estis proklamita kiel la pola Arbo de la Jaro. La 180-jara kverko apartenas al la plej originalaj en Pollando kaj rolas kiel vizitbileto de Łódź (Lodzo) en la centra Pollando. Unu el ĝiaj branĉoj havas s-formon kaj longas pli ol 20 metrojn. Ĉiujare en printemo ĝi logas vizitantojn, kiuj admiras ĝian majestan silueton, ĉe kies piedoj etendiĝas florbluo de ĉionodoksoj kaj sciloj. La duan lokon en la konkurso por la Eŭropa Arbo de la Jaro akiris Draka Arbo el Slovakio, kaj la 3-an Kolonio de Pomujoj el Ukrainio.

El la elsendo 30.04.2023. Legas Gabi – 01′ 16″

La Studumo pri la Pola Kolonio kaj Poloj eksterlande ĉe la Lublina Katolika Universitato (KUL) komencis funkcii lastaŭtune. Ĝian unuan eldonon partoprenis pli ol 330 personoj el 11 landoj, i.a. Francio, Germanio, Britio, Usono kaj Kana do. Nun la rektoro de KUL nomumis la aŭtoritatojn de la Polkolonia Akademio, kies tasko estos kunordigado kaj evoluigado de universitataj projektoj favore al la pola kolonio. La ĉefa tasko estos kunlaboro kun polkoloniaj medioj, kun amaskomunukiloj, polkoloniaj organizaĵoj. La unua direktoro de la Akademio, prof. Janusz Bień atentigis i.a., ke depende de la lando kaj kontinento la polkoloniaj socioj reviviĝas, reaktiviĝas, sed ili bezonas konstantan subtenon de Pollando sur la eduka, scienca kaj kultura platformoj. Kursoj gvidataj de KUL-ekspertoj estas senpagaj kaj okazas en maniero hibrida. Kadre de la kurso temas pri du dutagaj surlokaj kunvenoj kaj pri kvar dutagaj kunvenoj retaj. Diplomitoj ricevos diplomojn de KUL kaj konfirmatestojn pri fino de la studoj. Ĉi lastaj estos dulingvaj, en la pola lingvo kaj en la lingvo de la lando, en kiu loĝas partoprenantoj.

El la elsendo 30.04.2023. Legas Milada – 01′ 48

Fine de aprilo estis inaŭgurita nova flughaveno Warszawa-Radom kaj la saman tagon vespere okazis la unua flugo de la pola LOT-kompanio al Parizo. La konstruita en Radom, sude de Varsovio flughaveno disponas pri moderna terminalo kun la surfaco de 30 mil kvadrataj metroj. Krom la flughavena parto ĝi enhavas grandan komercan halegon kun restoracioj, kafejoj, sendoganaj vendejoj, infanaj protektoĉambroj kaj ludplacoj. Komence ĝi priservos ĉirkaŭ unu milionon da pasaĝeroj jare, ĝiscele eĉ pli ol tri milionojn. La pola aviadkompanio LOT ofertas el Radom regulan flugkonekton al Parizo, Romo, Preveza, Tirano kaj Varno. Eĉ 9 vojaĝoficejoj proponas someran ripozon kun flugoj startantaj el Radom. Kun la penso pri vojaĝantoj alveturontaj al Radom el Varsovio funkcias inter ambaŭ urboj navedbusoj. La flughavenon eblos atinigi ankaŭ el la urba stacidomo per busoj. La flughaveno Warszawa-Radom plenumas la kompletigan rolon por la varsovia flughaveno Okęcie.

El la elsendo 30.04.2023. Legas Milada – 01′ 34″

En Bjalistoko funkcias ekde 2013-a jaro Universitato de Sana Senjoro/Grandaĝulo kaj celas unuavice populaigi sanan kaj aktivan maljuniĝadon. Temas pri komuna projekto de la urba Medicina Universitato, la societo „Pro Salute” kaj la urba administracio. Ĝis nun la studojn finis preskaŭ 450 loĝantoj de Bjalistoko kaj la regiono. Ĉiujare la studadon komencas ĉirkaŭ 50 personoj post la 60-a vivojaro. La plej aĝa studento havis 91 jarojn. Partoprenante praktikajn okupojn, prelegojn kaj renkontiĝojn kun specialistoj la grandaĝuloj akiras konojn pri sana vivstilo kaj sanfavoraj sintenoj. Ili lernas pri problemoj ligitaj kun la mediciana protekto pliboniganta la vivkvaliton de personoj pli ol 60-jaraĝaj. Maturaj studentoj ekscias pri la reguloj apliki medikamentojn kaj dietsuplementojn. Ili havas krome la okazon partopreni okupojn fizike aktivigajn kaj aliajn, en kiuj ili alproprigas la elementajn konojn pri informadiko kaj komputila priservado. La bjalistoka Universitato de Sana Senjoro ne nur ebligas la intelektan evoluon kaj aktivigas personojn grandaĝajn, ĝi ankaŭ ebligas la socian integriĝon de solecaj grandaĝuloj. Ĉiuj okupoj por personoj en la aĝo 60+ (pli ol sesdekjaraĝaj) okazas en la Medicina Universitato de Bjalistoko du fojojn monate kaj estas senpagaj.

El la elsendo 20.04.2023. Legas Milada – 01′ 57″

Pli ol unu triono de tutmondaj kompanioj permesas al siaj dungitoj plenumi profesiajn taskojn el eksterlando, kaj pli ol la duono allasas la hibridan laboron. Laŭ la raporto de la konsilista kompanio Deloitte, kaze de la polaj kompanioj, nur 13 procentoj permesas laboron el ajna loko de la mondo. Eĉ 47 procentoj polaj enketitoj atendas tian ŝancon. La aŭtoroj de la raporto “Tutmonda Enketo pri Malproksima Laboro” rimarkigas, ke kreskanta populareco de fora kaj hibrida laboro kreas al la kompanioj ŝancojn altiri talentajn laborantojn el la tuta mondo. En Pollando, la procento de firmaoj, kiuj ebligas diversgrade distancan laboron atingas en iuj sektoroj 90 procentojn. La plej ofta estas la hibrida modelo, premisanta dutagan oficejan laboron semajne. Tiun modelon preferas preskaŭ ĉiu tria enketiro en la Deloitte-studo „Stato de hibrida laboro en Pollando”. Laŭ la raporto “Tutmonda Enketo pri Malproksima Laboro”, malgraŭ la nuligo de limigoj enkondukitaj dum la pandemio, kvar el kvin enketitaj internaciaj kompanioj daŭre permesas al siaj dungitoj labori distance, almenaŭ parte.

El la elsendo 20.04.2023. Legas Milada – 1′ 41″

En Pollando ne malaperas tradicio. Inter diversaj kulturaj centroj ankaŭ en la nuna jaro, jam la 25-an fojon la Muzeo de Agrikulturo en Ciechanowiec – la nordorienta Pollando – organizis konkurson por la plej bela Paska Palmo. La konkursaĵoj estos prezentitaj al la publiko la plej proksiman dimanĉon dum la Palmdimanĉa procesio.
Ĉi tiu regiona konkurso estas la plej malnova en la podlaĥia regiono. Ĝi celas konservi la tradicion de la propramane farataj vertikalaj florbukedoj bunte ornamitaj, longaj de kelkdek centimetroj ĝis kelkaj metroj. Ili kreiĝas el propramane faritaj silkpaperaj kaj kreppapaj floroj, sekigitaj plantoj kaj branĉetoj, koloraj rubandoj. Por la nunjara konkurso venis eĉ 357 palmoj, kiuj kreiĝis en infanvartejoj, lernejoj, grandaĝulaj kluboj aŭ rondoj de vilaĝaninoj. La nunjara konkursrikolto superis tiun ĉi de la antaŭa jaro. Post la solena procesio ili estos daŭre rigardeblaj sur la tereno de la Agrikultura Muzeo en Ciechanowiec.
https://www.youtube.com/watch?v=ufmhTOJRk0U

El la elsendo 30.03.2023. Legas Krystyna kaj Milada – 01′ 30″

Nur 34 kilomtrojn for de la centro de Varsovio troviĝas la urbo Góra Kalwaria (Kalvaria Monto), origine 13-jarcenta kavalira vilaĝo, sed ekde duono de la 17-a jarcento urbo, en kiu estis realigita plano de la tiel nomataj kalvariaj vojetoj, adaptitaj al la Pasionaj Diservoj.
Post dujara paŭzo kaŭzita de la pandemio okazos tie denove la plej proksiman dimanĉon enscenigo de la Pasiona Mistero, en kies realigon estas engaĝitaj pli ol 100 personoj. Pere de parolo, muziko kaj roludado estos memorigitaj eventoj de antaŭ du mil jaroj, oni referencos al la tradicio de la 17-a Nova Jerusalemo, kiel iam Góra Kalwaria nomiĝis. Oni memorigos ĉion ĉi, kio ligiĝas kun la historio kaj identeco de tiu ĉi loka „malgranda patrujo”. La enscenigo nunjare ne plu havos la formon de kunirado, sed estos prezentita sur la altaĵa plano, kio ebligos al ĉiuj pli bone vidi kaj aŭdi detalojn de la spektaklo.

El la elsendo 30.03.2023. Legas Krystyna kaj Milada – 01′ 27″

Post la vizito en Pollando la prezidento de Ĉeĥio, Petr Pavel faris viziton en Germanio, kie li renkontiĝis kun kanceliero Olaf Scholz. Pere de sociaj komunikiloj la ĉeĥa prezidento petis la estron de la germana registaro transpreni la gvidan rolon en Eŭropo en la nova erao de interaciaj rilatoj. Petr Pavel certigis, ke Berlino povas kalkuli tiu ĉi kuntekste je Prago. La deklaro de la ĉeĥa prezideto koincidas kun la postulo de Berlino rezigni pri la unuanimeco en la Eŭropa Unio kaj transdoni laŭvicajn kompetentojn de la ŝtatoj-membroj al Bruselo.

El la elsendo 30.03.2023. Legas Maciek – 0′ 43″

La pola fiancministro, Teresa Czerwińska informis, ke la valoro de la pola helpo por ukrainanoj egalis en 2022 al 30 miliardoj da zlotoj. Tio signifas unu procenton de la Landa Produkto Brutte (malneta enlanda produkto). Temas pri rimedoj el la centra buĝeto, helpofonduso por Ukrainio kaj rimedoj de la komunuma administracio, temas parte pri militista helpo. Ŝiaopinie malfacilas taksi, ĉu ĉi tiu valoro kreskos en 2023, ĉar tio dependas ankaŭ de la skalo de militista helpo kaj de tio, kiom da ukrainaj rifuĝintoj troviĝos en Pollando.

El la elsendo 30.03.2023. Legas Maciek – 0′ 42″