Novaĵoj

La germana marko de kosmetikaĵoj kaj hejmaj kemiproduktoj Rossmann baldaŭ havos en Pollando 1900 vendejojn. Nur en novembro 2024 ilia nombro kreskis je 37. Rossmann en sia ekspansio celas lokojn atrakciajn por klientoj tiajn, kiel urbcentroj kaj regionoj de grandaj loĝkvartalojn. Meze Rossmann-vendejoj okupas la areon de 350 ĝis 600 kvadrataj metroj. Ekde 2022 ĝi rivalas sur la pola merkato kun alia germana similkaraktera vendejreto „dm”, kiu ĉiujare planas grandgi la nombron de siaj vendejoj meze je 25 objektoj. Ĝis la fino de 2024 ĝi havos ĉirkaŭ 50 vendejojn. Sian oferton ĝi proponas unuavice en la sudokcienta parto de Pollando, sed aperas ankaŭ en la ceteraj vojevodioj, unu plia aperos en decembro en Varsovio.
La germanan dominadon sur la vendejmerkato de kosmetikaĵoj kaj hejmaj kemiproduktoj firmigas la vendo de pola vendejreto „Natura” kun simila vendejoferto al la germana fonduso Mutares. Tiu ĉi tre sukcesa pola marko ekzistanta ekde 1997 kaj havanta pli ol 200 vendejojn renkontinte financajn problemojn estis transprenita de Pelion SA, kompanio de la farmacia merkato. Pliaj rentoproblemoj alkondukis al la vendo. Definitiva vendodecido dependas de Oficejo por protekti konkurencon kaj konsumantojn.

El la elsendo 07.12.2024. Legas Milada – 02′ 04″

Dum la tritaga World Architecture Festival – Monda Arkitektura Festivalo okazinta en Singapuro komence de novembro estis enmanigitaj la nunjaraj festivalaj premioj. En la kategorio „Transporto” la ĉefpremion gajnis la pola stacidomo en Lublino (la orienta Pollndo). La moderna konstruaĵo estis transdonita por la publika uzo en januaro 2024 kaj estas parto de Integrita Trafikcentro. Temas pri trietaĝa objekto kun la spaco superanta 18 mil kvadratajn metrojn. En ĝi troviĝas 43 busstacioj, aŭtomobilaj parkejoj kaj kelkdek biciklaj rakoj.
En januaro 2024 la lublina stacidomo ricevis jam premion en la konkurso Property Design Awards 2024 en la kategorio „Arkitektura bulo – publikaj objektoj”. Laŭaserte la konstruaĵo, kies projekto kreiĝis en la leborejo Tremend, havas ŝancon akiri la titolon „Monda Konstruaĵo de la 2024-a jaro”.
La Arkitektura Festivalo estas konata prestiĝa evento en la arkitektura mondo. Ĉiujare ĝi logas al Singapuro reprezentantojn de arkitektura branĉo el diversaj mondpartoj. La kulimina momento estas solenaĵo dum kiu oni enmanigas premiojn pro la plej bonaj projektoj de la jaro. Ne senkaŭze ĝi estas difinata kiel „arkitektura Oskar”.

El la elsendo 25.11.2024. Legas Milada – 01′ 47″

En Pollando aŭtuno ravas ne nur per pentrindaj pejzaĝoj, dank’al falantaj de sur la arboj multkoloraj folioj. La oranĝa koloro plenigas polajn urbojn ankaŭ dank’ al kukurboj ornamantaj enirejojn de butikoj kaj restoracioj. Ili videblas ankaŭ sur privataj terasoj, balkonoj, sur kuirejaj parapetoj. Aldonante koloron dum grizaj aŭtunaj tagoj, kukurboj ĉiam pli ofte aperas en pola urbospaco kaj sur teleroj en polaj hejmoj. Rimarkendas, ke ne nur pro Haloveno festotago antaŭnelonge importita al Pollando kaj fremda al la pola kulturo.
La kreskanta populareco de kukurboj ŝuldiĝas al la fakto, ke Pollando estas la plej granda kukurbo-eksportanto en la Eŭropa Unio. Ĉi-jare, la areo destinita al kukurbokultivado egalas en Pollando al 9289 hektaroj. Temas do pri 2000 hektaroj pli ol en 2023. Antaŭ 10 jaroj Pollando produktis 48 mil tunojn da kukurboj, kaj aktuale la jara produktado superas 400 mil tunojn. La plej grandaj kukurbokampoj troviĝas en la regiono de Lublin, en la orienta Pollando. Sur la pola merkato troveblas pli ol 30 kukurbospecioj: bambino, Hokajdo, muscat de Provance kaj aliaj.
Kukurbo estas botanike frukto, ne legomo. Ĝi enhavas multe da beta-karoteno, kiu subtenas la vidkapablon kaj havas pozitivan efikon sur la homa haŭto. Kukurbo donas satosenton, nutras niajn bonajn mikrobojn, subtenas la funkciadon de la renoj kaj hepato kaj estas rekomendita por homoj suferantaj pro hipertensio. Kukurbosemoj estas riĉaj je triptofano, aminoacido grava dum la produktado de serotonino, hormono havanta kernan rolon por nia bonfarto. La semojn oni uzas ankaŭ por produkti oleon taŭgan por bongustaj salatoj. Krome, per aldono de kukurmo aŭ kapsiko kukurbosupo ekhavos varmigan efikon, tiom gravan en malvarmaj tagoj.

El la elsendo 15.11.2024. Legas Maciek – 02′ 16″

Dum 12 monatoj – inter aŭgusto 2023 kaj julio 2024 en Pollando naskiĝis iom pli ol 259 mil infanoj. Tio estas plej malmulte ekde la finiĝo de la 2-a mondmilito. La demografia malkreskoritmo estas alta, kion reliefigas donitaĵoj. Laŭ ili en 2023 naskiĝis ĉirkaŭ 272 mil infanoj, en 2022: 305 mil kaj en 2019: 375 mil infanoj.
Antaŭnelonge la opinisonda laborejo IBRIS laŭ la komisio de la ĵurnalo „Rzeczpospolita” demandis seninfanojn personojn pri faktoroj instigontaj ilin gepatriĝi. Plej multaj respondintoj, 36 procentoj menciis la posedon de la propra loĝejo. La gravecon de loĝeja faktoro elmontris eĉ 40 procentoj de personoj, kiuj deklaris sian materialan situacion kiel tre bonan.
22,2 procentoj de la enketitoj kiel necesan faktoron por havi infanojn menciis stabilan laboron por junaj personoj kaj 17 procentoj elmontris la amikan por virinoj labormerkaton. Tamen pli ol 11 procentoj de la enketitoj deklaris, ke ne temas pri financa aspekto, sed pri la maldeziro flanke de junaj personoj posedi infanojn.

El la elsendo 15.11.2024. Legas Milada – 01′ 50″

Jam de multaj tagoj la polaj grandspacaj vendejoj plenplenis je tombotorĉoj, kio ligiĝis kun la novembra Festo de la Mortintoj, kaj kun la kutimo lumigi ilin sur la tomboj de proksimuloj kaj konatoj. Torĉoj tamen estas ne sole simbolo de memoro, sed grava elemento de la pola eksporto. Kiel sciigis International Trade Center la eksportovaloro de la polaj torĉoj kaj kandeloj atingis en 2023 la valoron de 764 milionoj da eŭroj. Laŭ „Puls Biznesu” Pollandon antaŭas Ĉinio, kiu eksportas torĉojn kun la valoro de 877 milionoj da eŭroj.
La vendado de torĉoj kreskis post la pandemio je 40 procentoj. La ĉefa komerca partnero de Pollando estas Germanio, kiu aĉetas ĉiun trian eksportatan polan torĉon. Ĉiu deka pola torĉo aŭ kandelo trafas sur la merkaton de Nederlando. La landa produktado de torĉoj tutece kontentigas la bezonojn de la pola merkato. En 2023 poloj aĉetis 300 milionojn da torĉoj pagante por ili 700 milionojn da zlotoj.

El la elsendo 05.11.2024. Legas Maciek – 01′ 14″

La eksa finna prezidento, konsilisto de la prezidanto de la Eŭropa Komisiono asertas, ke la Unio devas rekomendi al la ŝtatoj-membroj, ke ĝiaj civitanoj provizu sin per nutraĵoj, akvo kaj artikoloj de la urĝa bezono kiel medikamentoj, lanternoj, radiopiloaparatoj, kiuj sufiĉus por almenaŭ 72 horoj. La ŝtatoj devus prilabori rekomendojn por evakuo kaj disponigebleco de savservoj. La eksa finna prezidento atentigis, ke la Unio ne estis preparita por la pandemio, nek por la situacio en Ukrainio, tial necesas zorgi pri preteco aktiviĝi, se estos tia bezono.

El la elsendo 05.11.2024. Legas Milada – 0′ 56″

La ukraina prezidento plian fojon atakis Pollandon pro tio, ke ĝi ne helpas al Ukrainio. Temas pri la pafkraŝado de rusaj rakedoj eĉ super la teritorio de Ukrainio kaj ne-livero de MiG-29.
La pola defendministro Władysław Kosiniak-Kamysz reagis je tiuj skandalaj asertoj konstinte, ke Pollando transdonis al Ukrainio tiom da militistaj akcesoraĵoj, kiom eblis. La limon konsistigas defendkapablo kaj sekureco de Pollando mem. La decido pri pafkraŝado de rusaj rakedoj dependas de la tuta NATO kaj de unuopa ŝtato.
Je la kritikaj vortoj de la ukraina prezidento reagis ankaŭ Radosław Sikorski, la pola ministro por la eksterlandaj aferoj, kiu memorigis ĉeokaze la enorman helpon donitan de Pollando – en la komparo kun aliaj landoj helpantaj al Ukrainio – konsiderante la polan malnetan enlandan produkton.
Temas pri helpo militista, financa, ekonomia, humaneca, ne parolante pri ukrainaj enmigrantoj bonvenigitaj kaj daŭre venantaj al Pollando.

El la elsendo 05.11.2024. Legas Milada – 01′ 31″

Lige kun la 35-jariĝo de la polaj diplomatiaj rilatoj inter Pollando kaj la Korea Respubliko Instituto de Adam Mickiewicz pretigis specialan kulturan oferton. Polaj ensembloj kaj individuaj kreantoj prezentiĝos dum la plej gravaj festivaloj en Koreio. En la daŭro de la 6-monata festado (ekde aŭgusto 2024) estis planitaj filmprezentoj, koncertoj kaj ekspozicio. Porokazan muzikan eventon en Pollando pretigas Centro de la Korea Kulturo.
Jam la 17-an de oktobro la mondfama finna violonĉelisto Arto Norasa kune kun polaj muzikistoj inaŭguris Seulan Muzikan Festivalon. En la ĉiujara ĵazfestivalo Jarasum Jazz Festival inter la 18-a kaj 20-a de oktobro ankaŭ partoprenis polaj artistoj. Inter ili sur la plej granda festivala scenejo ludis Leszek Możdżer, pola komponisto kaj ĵazpianisto. Krome Sinfonia Varsovia, pola simfonia orkestro rezidanta en Varsovio, dum sia tria koncerta itinero tra Koreio donos du koncertojn. La 26-an de novembro en Daegu dum la festivalo World Orchestra Series. La sekvan tagon ĝi koncertos en Seoul Arts Center.
En la pola kultura programo daŭronta ĝis januaro 2025 troviĝas ankaŭ la premiera ekspozicio en la Pola Pavilono dum Gwangju Biennale kaj Trarigardo de la pola animado kaj videoarto.

El la elsendo 25.10.2024. Legas Maciek – 01′ 32″

La Eŭropa Komisiono deklaris pretigon de reguligoj pri pli efika deportado de nelegalaj enmigrantoj. La komisaro por la aferoj de egaleco, Helena Dalli informi dum la sesio de la Eŭroplarlamento en Strasburgo, ke la projekto estos preta venontjare. Ŝi argumetis, ke la Unio ne sukcesos solvi la problemon de la enmigrado, se ĝi ne povos efike resendi personojn, kiuj ne ricevis la azilorajton. Kiel ŝi argumentis el preskaŭ duona miliono da personoj, kiuj devus forlasi ĉiujare la teritorion de la Unio efektive revenas al siaj landoj nur unu kvinono. La komisiono konsideros aplikon de ĉiuj rimedoj, ekzemple establadon de revenigaj centroj ekster la Unio.

El la elsendo 25.10.2024. Legas Maciek – 0′ 48″

La pola vicĉefministro, ministro por la nacia defendo Władysław Kosiniak-Kamysz deklaris meze de la monato publike, ke ĉe ukraina flanko mankas konscio, ke sen la helpo donata de Pollando ekde la komenco de la rusa invado la situacio de Ukrainio aspektus tute alie.
Samtempe li atentigis, ke lia partio, t.e. Kampana Partio ĉiam havis klaran starpunkton pri la neceso honeste rilati al la hombuĉado de poloj en Wołyń-regiono fare de UPA-trupoj. Temis pri la planita ekstermo de pli 120 mil poloj en la jaroj 1943-44 loĝantaj ĉe la orientaj randregionoj.
La estro de la pola defendministerio memorigis samtempe, ke Pollando liveris al Ukrainio militaranĝaĵojn kun la valoro de pli ol 15 miliardoj da zlotoj. Władysław Kosiniak-Kamysz memorigis sian deklaron de antaŭ kelkaj monatoj, ke Pollando helpos al la ukraina ŝtato, se ĝi volos voki siajn civitanojn, kiuj devas defendi sian landon, sed estadas en Pollando.
La prezidanto de la Pola Kamparana Partio konstatis krome, ke la incita por la pola socio estas la bildo de junaj viroj el Ukrainio veturantaj per la plej luksaj aŭtombiloj, pasigantaj semajnfinojn en kvinstelaj hoteloj. Tio estas ne estas dece rilate polojn, kiuj pagas per siaj impostoj por sanprotekto, monhelpo kaj edukado de ukrainanoj en Pollando ne parolante pri armilliveroj kaj alia helpo donata al Ukrainio.

El la elsendo 25.10.2024. Legas Milada – 02′ 06″