Novaĵoj

La Alta Komisaro de la Unuigintaj Nacioj por Rifuĝintoj, Filippo Grandi en intervjuo por France 24 informis lastlunde, ke preskaŭ 2 milionoj 700 mil personoj fuĝis jam el Ukrainio. Liaopinie tio estas la plej hasta fuĝoondo en Eŭropo post la 2-a mondmilito. La unuaj grupoj de la rifuĝintoj konsisitis el personoj, kiuj havas proksimulojn aŭ amikojn eksterlande. En la ceteraj troviĝas homoj pli senpovaj, spertantaj senton de perdiĝo, bezonantaj helpon. Ne ĉiuj militrifuĝintoj intencas resti en Pollando. Por ili estis organizita de la Polaj Ŝtataj Fervojoj kunlabore kun germana fervojista partnero transporto al Germanio. Ekde lundo ĝis la 18-a horo dimanĉe 27 mil rifuĝintoj utiligis ĉi tiun ŝancon. Tamen la pola vicministro por la internaj aferoj kaj administracio informis lunde matene, ke la germana ministerio por internaj aferoj turnis sin al Pollando haltigi specialajn trajnojn kun militrifuĝintoj, ĉar tio kreas en Germanio loĝistikajn problemojn. Dume la nombro de tiuj personoj kiuj transpaŝis nur la polan-ukrainan limon egalas al 1 miliono 740 mil personoj.

El la elsendo 15.03.2022. Legas Maciek -1′ 08″

Ekde la lasta lundo en pliaj lernejoj en la tuta lando komencis funkcii preparklasoj por infanoj el Ukrainio. Ĝis nun 24 mil infanoj de ukrainaj rifuĝintoj jam trovis lokon en tiuj klasoj. Temas unuavice pri tiuj, kiuj komprenas la polan lingvon. Tamen protekton kaj lernadon necesos garantii por 650-700 mil infanoj. Por infanoj ne kontentige konantaj la polaj lingvon estas organizataj kromokupoj. Instruistoj laborantaj kun infanoj dum preparlecjonoj povas esti helpataj de persono, kiu regas la lingvon de la devenlando de lernantoj. Laŭ la donitaĵoj de la pola edukministerio en Pollando estas 11 mil polaj instruistoj konantaj la rusan aŭ ukrainan lingvojn. En plimulto temas pri emeritoj, kiuj baze de speciala leĝo povos estis dungitaj en lernejoj.

El la elsendo 15.03.2022. Legas Milada -1′ 16″

Mutiĝas lokoj, en kiuj oni zorgas pri la spiritaj bezonoj de la militrifuĝintoj. Por la rifuĝintoj el Ukrainio ekde la 6-a de marto en Varsovio estas celebrataj diservoj en la ukraina lingvo. La sanktaj mesoj estas celebrataj en la romkatolika paroĥo de s-ta Tomaso Apostolo. Samtempe en tri varsoviaj grekokatolikaj paroĥoj estas celebrataj pluraj ukrainlingvaj diservoj dimanĉe kaj dum labortagoj. Kun la penso pri la spiritaj bezonoj de la rifuĝintoj ĉiudimanĉe ekde la 13-a de marto estos celebrata ukrainlingva Sankta Meso en la plej grava pola sanktejo Hela Monto en Ĉenstoĥovo. Daŭras en ĝi senĉesaj preĝoj por militfino kun partopreno de individuaj kredantoj kaj organizitaj grupoj. La mastroj de la sanktejo, Paŭlanoj kunordigas helpon por 100-o da rifuĝintoj, kiuj loĝas en la Pilgrimdomo kaj tranoktaj halegoj por la pilgrimantoj. Ankaŭ en la unua ĉefurbo de Pollando Gniezno ekde la 20-a de marto dum ĉiuj dimanĉoj de Karesmo estos celebrataj Sanktaj Mesoj en la ukraina lingvo.

El la elsendo 15.03.2022. Legas Milada -1′ 38″

La pola registaro akceptis lastlunde leĝoprojekton pri helpo al ukrainaj civitanoj, kiu antaŭvidas ankaŭ financan helpon por poloj akceptantaj rifuĝintojn. Ĝi jam marde estis traktata en la pola Sejmo. La leĝprojekto premisas rapidan kaj simpligitan manieron dungi ukrainajn civitanojn, kiuj fuĝis el la atakita lando. Laŭ la establinto de la firmao Personnel Service la pola labormerkato povas enlaborigi dum 6 monatoj ĉirkaŭ 500 mil laborantojn, sekve pliajn 200 mil. Tuj post la certigo de medicia helpo, transporto aŭ loĝigo ĝuste la laborebleco helpas al la ukrainaj rifuĝintoj krei la senton de normala vivo kaj donas al al ili eblecon zorgi mem pri sia vivo.

El la elsendo 08.03.2022. Legas Maciek – 0′ 50″

La edzino de la pola prezidento Agata Kornhauser-Duda prezentis lastlunde ĉe la oficiala profilo de la Prezidenta Kancelario videomesaĝon lige kun la 8-a de marto, la Tago de Virinoj unu el la plej gravaj festoj en Rusio. Ŝi alvokis, ke la virinoj de la tuta mondo adresu pere de socialaj platformoj apartan peton al rusaj virinoj, kiel patrinoj, edzinoj, filinoj de rusaj oficiroj kaj soldatoj, por ĉesigi la sangoverŝon. Laŭ ŝia konvinko propra foto kun akompana teksto „Rusaj virinoj haltigu la militon” sukcesos traiĝi tra la rusa cenzuro atingonte korojn kaj mensojn de miloj da rusinoj.

El la elsendo 08.03.2022. Legas Krystyna – 0′ 49″

Dum 11 tagoj de la milito al la ukrainaj sanprotektaj centroj estis liveritaj pli ol 400 tunoj da medikamentoj kaj medicinaj produktoj kun la suma valoro de pli ol ses kaj duona milionoj da dolaroj. La ukraina sanministro Wiktor Laszko substrekis, ke plimulto de la farmacia helpo devenis el Pollando, Latvio, Britio kaj Danlando. Medikamentoj estas liverataj ankaŭ de tiaj internaciaj organizoj kiel WHO kaj UNICEF.

El la elsendo 08.03.2022. Legas Milada – 0′ 42″

En polaj lernejoj kreiĝos specialaj preparklasoj, en kiuj infanoj de ukrainaj rifuĝintoj povos lerni la polan lingvon kaj niveligi/forigi la edukdifrencojn. En Pollando funkcias reguloj pri instruado de infanoj de eksterlandanoj, kiuj validas ankaŭ por ukrainaj infanoj. Lernejoj dungos helppersonojn, kiuj konas la ukrainan aŭ rusan lingvojn kaj ankaŭ – almenaŭ baze – la polan. Tiuj personoj rolos kiel tradukisoj. Por ĉiuj ĉi agadoj estas antaŭviditaj rimedoj el la ŝtatbuĝeto.

El la elsendo 08.03.2022. Legas Milada – 0′ 48″

En Pollando multiĝas inciatoj favore al ukrainaj studentoj kaj sciencistoj en la milittempo. La pola klerigministro alvokis rektorojn de la polaj altlernejoj subteni ilin. Laŭ liaj informoj estas konsiderata speciala stipendia programo por ukrainaj civitanoj kaj financa subteno de polaj altlernejoj engaĝiĝintaj ĉi-rilate. Samtempe kun la sanministro li direktis mesaĝon al rektoroj de la medicinaj altlernejoj. En ĝi oni alvokis konsideri la eblon, ke polaj kaj ukrainaj civitanoj kleriĝantaj sur la teritorio ekregita de la konflikto povu daŭrigi medicinajn studojn en Pollando. Samtempe la Pola Sciencakademio jam envivigis novan kunlaboran subtenprogramon kun Ukrainio. Ĝi kovros kostojn ligitajn kun vojaĝo kaj estado de ukrainaj sciencistoj en sciensestabloj de la akademio, ofertas al ili la trimonatan estadprogramon en Pollando, kiu povas esti daŭrigota. Ankaŭ Akademio de Junaj Sciencistoj de la Pola Sciencakademio alvokis sciencistajn mediojn akcepti ukrainajn sciencistojn al esplorgrupoj garantionte al ili laborkondiĉojn, financonte stipendiojn aŭ monservojn.

El la elsendo 08.03.2022. Legas Tomek – 1′ 22″

Marde, Pollando estas la laŭvican fojon forumo de internaciaj renkontiĝoj kaj konsultoj. Pollandon vizitis la brita ĉefministro renkontiĝante kun la pola samrangulo, Mateusz Mazoweicki. En Lodzo estis planita renkontiĝo de la ministroj por la eksterlandaj afero de Pollando, Germanio kaj Francio kun la distanca partopreno (laŭebla) de la ukraina ministro. La temo de ĉiuj interparoloj estis komuna, kunordigita reago je rusa agreso kontraŭ Ukrainion. Pollandon vizitis marde ankaŭ la ĝenerala NATO-sekretario Jens Stoltenberg renkontiĝinte kun prezidento Andrzej Duda en aviadbazo en la loko Łask. La temo de la interparoloj estis nemalhaveblaj paŝoj por firmigi la sekurecon de la orienta NATO-alo. Stoltenberg certigis, ke NATO-devontiĝoj rezultantaj el la artikolo 5 estas firmaj. Li atentigis, ke NATO donas militistan subtenon starante flanke de Ukrainio. Al Ukrainio direktiĝas militistaj aranĝaĵoj, kontraŭblendartileria, kontraŭaviada armilaro kaj krome humanisma kaj financa helpo. NATO ne intencas direkti al Ukrainio siajn trupojn nek aviadilojn en la ukrainan aerspacon. Similan deklaron prezentis la pola prezidento. Jens Stoltenberg esprimis dankon al prezidento Duda pro loĝistika rolo de Pollando por subteni Ukrainion kaj pro la aliancana ĉeesto en la regiono.

El la elsendo 01.03.2022. Legas Milada – 2′ 04″

Pli ol 300 mil rifuĝintoj transpaŝis jam la limon de Pollando post la rusa invado kontraŭ Ukrainion la lastan ĵaŭdon. Dum la marda gazetara konferenco la pola ministro por familio kaj socia politiko Marlena Maląg informis, ke ĉiuj ukrainanoj, kiuj restos en Pollando pli longe ricevos longdaŭran subtenon, kaj ne sole porokazan helpon. Unuavice temas pri libera malfermo de la pola labormerkato antaŭ ili, al kio rajtigas la ricevata ĉe la limo aparta stampo „aliro al la labormerkato”. Simpligitajn dungoprocedurojn ŝi jam anoncis lastlunde dum la eksterordinara kunsido de la prezidumo de la Konsilio de Socia Dialogo. Ukrainaj civitanoj legale estadantaj sur la tereno de Pollando rajtos ricevi krome ĉiujn socialajn subvenciojn, kiujn ĝuas polaj civitanoj. Temas pri poreduka monhelpo, Familia Portektokapitalo kaj aliaj porfamiliaj subvencioj.

El la elsendo 01.03.2022. Legas Milada – 1′ 22″