Kulturkroniko

Kvin el ses konstantaj ekspozicioj estos inaŭguritaj en junio dum malfermo de la nova sidejo de la Silezia muzeo en Katowice. La artgalerio de la silezia religia arto estos malfermita aŭtune. La muzeo sur la tereno de la iama minejo Karowice – kun la surfaco de 25 mil kvadrataj metroj – estos inaŭgurita la 26-an de junio.

Sur la areo de ĉ. 6 mil kvadrataj metroj estos viziteblaj galerio de la pola arto 1800-1945, galerio de la pola arto post 1945, galerio de neprofesiula plastiko, rakonta ekspozicio „Lumo de historio” – la Supra Silezio dum jarcentoj kaj „Laboratorio de teatra spaco – pasinteco en la nuntempo”, dediĉita al la teatra scenografio.

La inaŭgurota aŭtune Galerio de la Religia Arto enhavos kolektojn de la Silezia Muzeo kaj tiujn el la Arkidioceza Muzeo en Katowice. Temos pri la malnovaj kultoobjektoj i.a. pentraĵoj, skulptaĵoj kaj artmetiaĵoj ekde gotiko ĝis nun. I.a. temos pri artverkoj savitaj de la forgeso, kiuj iam ornamis malnovajn preĝejojn.

El la elsendo 01.05.2015. Legas Gabi

Per granda ekspozicio de skulptaĵoj de Igor Mitoraj la itala urbo Pietrasanta en Toskanio omaĝas la memoron de la mortinta lastoktobre pola artisto, kiu loĝis tie dum 30 jaroj.

Liaj monument­ecaj bronzaj skulptaĵoj sur la placoj ŝanĝis la arkitekturon de la urbo difinata „malgranda Ateno” pro amaso de la artistaj metiejoj, bronzo­muldejoj kaj artverkaj butikoj. Sur Piazza Matteotti antaŭ la sidejo de la urbo­aŭtoritatoj troviĝas la bronza skulptaĵo de Dedalo. Tiu lokalizo ne estas hazarda, ĉar en la urbodomo unu el la salonoj estas dekorita per freskoj de Mitoraj. En la iama klostra komplekso Sant’ Agostino estis kolektitaj liaj bildoj, desegnaĵoj, sceno­grafiaj projektoj de operspektakloj en la milana La Scala kaj la verona Arena.

La memoron de la artisto omaĝis ciklo de koncertoj referenc­antaj al la titolo de la daŭranta ĝis la 30-a de aŭgusto ekspozicio „Mitoraj, mito, muziko”. Organizis ilin la fondaĵo de la festivalo Puccini, kun kiu la artisto kunlaboris.

La organizon de ĉi tiu ekspozicio, okazanta samtempe en kelkaj lokoj, ankoraŭ dum sia vivo Mitoraj proponis al la urbestro de Pietrasanta Domenico Lombardi. Ili komune difinis ĝian temaron kaj formon decidante prezenti parton de la verkoj sur teatra scenejo speciale tiucele konstruita. La ceteraj detaloj estis fin­prilaboritaj jam post la morto de la artisto.

 El la elsendo 01.05.2015. Legas Tomek

En aprilo en la Malsupra Silezio okazos (okazas) solenaĵoj ligitaj kun la 10-jariĝo de la pola segmento de la Itinero de Sankta Jakobo, pilgrima vojo kondukanta al  Santiago de Compostela en Hispanio. Lige kun la jubileo estis en­teprenitaj klopodoj, ke la pola segmento de la itinero ricevu rangon de la Eŭropa Kultura Itinero. Temas pri titolo atribuata de Konsilio de Eŭropo al itineroj kaj vojoj kun aparta signifo por la eŭropa identeco, kulturo kaj komuna heredaĵo, bilidiganta la kulturan variecon kaj kunekzistadon de diversaj kulturoj. La solenaĵoj ligitaj kun la 10-jariĝo de la pola segmento de la Itinero de Sankta Jakobo daŭros inter la 11-a de aprilo kaj la 28-a de junio. Estas planitaj dekkelkaj pilgrimoj, sciencaj podi­diskutoj, prelegoj, film­prezentoj kaj eldono de mapoj kaj gvidlibroj pri la itinero mem kaj kulto de Sankta Jakobo. Ĉiujare al Santiago de Compostela al la tombo de sankta Jakobo pilgrimas piede ĉirkaŭ 200 mil personoj. Laŭ la pola itinero ĉiujare pilgrimas pli ol 1500 personoj, inter kiuj unu trionon konsistigas germanoj, svisoj kaj nederlandanoj. La itinero estas destinita por individuaj pilgrimantoj aŭ malgrandaj grupoj senkonsidere al konfesio, mondkonceptoj kaj nacieco.

 El la elsendo 24.04.2015. Legas Maciek

Post kelkjara renovigo kaj konservistaj laboroj la 16-jarcenta ligna preĝejo de s-ta Anna en Zaklików fariĝis vera perlo de la apudkarpatia religia arkitekturo. La endanĝerigita de plena ruiniĝo sanktejo dank’ al la oferemo de loĝantoj, eksteruloj, firmaoj kaj institucioj estis savita. Unue estos renovigita ĝia konstru­substanco, sekve estis restaŭrita enorme bela kaj valora  interno. Al la iama brilo estis revenigitaj la ĉefa kaj flanka altaroj, la 17- kaj 18-jarcentaj pentraĵoj kaj  plene refunkciigita estis la 18-jarcenta – tre malofte nun renkontata – orgenspeco.

La preĝejo de sankta Anna en Zaklików rolas nun kiel tombeja kapelo. Ĝia tre karakteriza kaj unika elemento, ne nur en la skalo de Pollando, estas surĉerkaj inform­tabuloj pri mortintaj paroĥanoj,  kiuj estas pendigataj sur la muroj de la sanktejo. Laŭ la loka aserto „iliaj animoj ĉirkaŭkorpremas la preĝejton”. Entute temas pri 150 informtabuloj kaj la kutimo pendigi ilin kreiĝis en la epoko de la kontraŭcara januara insurekcio el la jaro 1861. La larika preĝejo de sankta Anna estis konstruita ĉirkaŭ la 1580-a jaro dank’ al Zaklików-burĝoj.

El la elsendo 24.04.2015. Legas Maciek

En Torino ĝis la fino de aŭgusto daŭras granda ekspozicio de tolaĵoj de Tamara Łempicka (1898-1980). 80 pentraĵoj de la pola artistino el grandaj mondaj artgalerioj kaj el privataj kolektoj estas prezentata en Palazzo Chiablese. La italaj amaskomunikiloj atentigas, ke ŝiaj pentraĵoj i.a. el la privataj kolektoj en Usono estas tre malofte prezentataj.

Temas jam pri la kvara en la lastaj jaroj granda retrospekta ekspozicio de la pola pentristino en Italio. La rekorda estis tiu en Milano en 2006, kiam vizitis ĝin pli ol 200 mil personoj. La Roman ekspozicion en 2010 rigardis 70 mil.

La torina ekspozicio en la 16-jarcenta palaco proksimigas sep  etapojn el la vivo kaj kreado de Łempicka. La unua, titolita „La mondo de Tamara” komparas diversajn lokojn de la mondo, en kiuj ŝi loĝis kun la evoluo de ŝia kreado. La aliaj prezentas senvivan naturon, portretojn de la filino, pentraĵojn dediĉitaj al Dipatrino kaj sanktuloj. La sekcio „Dandy déco” estas dediĉita al ŝiaj ligoj kun la mondo de la modo, la sekcio „Tamara-skandalulino” pere de la pentraĵoj rakontas pri ŝia tempesteca  emocia vivo.  La ekspozicio ekde la antaŭanoncoj vekanta grandan interesiĝon estas organizita kiel unu el la grandaj artaj eventoj akompanantaj al la monda Expo-ekspozicio komenciĝonta la 1-an de majo en proksima Milano.

 El la elsendo 17.04.2015. Legas Tomek

Ĝis la 10-a de majo 2015 en la Ĉina Nacia Muzeo ĉe la placo Tian’an-men en Pekino daŭras ekspozicio “Trezoroj el la lando de Chopin”. La ĉina publiko havas la okazon konatiĝi kun tre ampleksa prezento de la pola arto kaj historio, lando malmulte konata en Ĉinio kaj vekanta unuavice asociaciojn kun la muziko de Chopin. Sur la surfaco de pli ol du mil kvadrataj metroj estas prezentata pola arto ekde la mezepoo ĝis la nuntempo. Temas pri preskaŭ 350 objektoj el 17 polaj muzeoj, inkluzive de pompaj, buntaj vestoj kaj teksaĵoj el la 16-17-a jarcentoj, plumkirasoj de la pola rajdantaro, tolaĵoj de Jan Matejko, Wojciech Fangor, Jerzy Nowosielski, memoraĵoj ligitaj kun Frederiko Chopin. La ekspozicio “Trezoroj el la lando de Chopin” estas evento senprecedenca kaj plej prestiĝa en la ĝisnuna historio de la kulturaj rilatoj inter ambaŭ landoj kaj samtempe la plej granda ekspozicio de la pola arto organizita kiam ajn ekster la limoj de la lando. Ĝi estis pretigita de la Nacia Muzeo en Varsovio kaj la portalo Culture.pl

El la elsendo 17.04.2015. Legas Gabi

Lige kun la pasinta la 2-an de aprilo 10-a morto­datreveno de Johano Paŭlo la 2-a, kies pontifikado aparte influis la mondon kaj lia sinteno fronte al sufero kaj morto fariĝis fonto de espero por milionoj da homoj, Pola Moneproduktejo emisiis apartan moneron. Temas pri la 10-kilograma arĝenta monero aperinta en la eldonkvanto de nur 10 ekzempleroj. Temas pri la plej granda monero en la mondo kun la gravuria profilo de la sankta papo. La monero „Pro Memoria” havas la diametron de 210 milimetroj kaj estis produktita el arĝento de la plej alta kvalito. Ĝi estis produktita per 4 frapoj de monemisia premilo kun la premoforto egala ĝis 2500 tunoj. La profilo de Johano Paŭlo la 2-a estis farita en la stilo de la tradicia ikonografio, la averso prezentas 10 stilizitajn kolombojn, kiuj referencas al la datreveno de la morto. En la eldonkvanto de 500 ekzempleroj estis emisiitaj miniaturaj versioj de la monero „Pro Memoria”. Estis emisitaj ankaŭ 5 unuklilogramaj oraj ekzempleroj dediĉitaj al la 10-a mort­datreveno de Johano Paŭlo la 2-a. La Pola Monemisiejo produktis ankaŭ 115 monerojn en la formo de kruco „Sankta Johano la 2-a”. Ĉiuj kreiĝis el la iniciata de la Pola Monemisiejo.

El la elsendo 10.04.2015. Legas Maciek

La 28-an de marto pasis la 500-a naskiĝdatreveno de sankta Teresa el Avila, granda reformantino de la karmelana ordeno, mistikulino kaj sanktulino de la Katolika Eklezio. La 17 urboj, en kiuj sankta Teresa establis reformitajn klostrojn kunorganizis la pilgrimitineron, kiu ebligas konatiĝi kun la verko de la hispana mistikulino. Eblas viziti ilin en ordo laŭplaca sekvante la pilgrimitineron piedire, aŭtomobile, trajne, bicikle kaj surĉevale. Ĉiu pilgrimanto deziranta viziti la klostrojn kaj samtempe deziranta dokumenti sian partoprenon povas provizi sin per speciala pasporto,  en kiu oni kelktas la konfirmajn stampojn. Devas esti apenaŭ kvar el du diversaj regionoj de Hispanio kiel atesto de la partopreno en la  pilgrimitinero. Ĉe la itinero krom Avila, kie la sanktulino naskiĝis, estas 16 aliaj lokoj, inter kiuj urboj tiom famaj kiel Grenada, Sevila, Burgos, Toledo, Segovia kaj Salamanka kaj malpli konataj kiel Beas de Segura, Malagon aŭ Soria. Eĉ 7 el ili troviĝas sur la listo de la monda kulturheredaĵo de Unesko. En ĉiu loko pilgrimanto povas kelkuki je teresiana menuo kaj regionaj manĝoj. Por pilgrimantoj el Pollando estis pretigitaj pollingvaj broŝuroj kaj pollingvaj pilgrimpasportoj. Sankta Teresa el Avila kun la sankta Katarina el Sieno kiel la unuj virinoj estis kalkulitaj al la vico de la doktoroj de la Katolika Eklezio. Al Pollando la reformita de s-ta Teresa ordeno venis antaŭ 400 jaroj.

 El la elsendo 10.04.2015. Legas Maciek

Ĝis la 5-a de aprilo en Krakovo (la suda Pollando) daŭras festivalo Misteria Paschalia, dediĉita al la malnova muziko ligita kun la Granda Semajno kaj Pasko. La ĉefan akson de la nunjara festivala eldono formas tri oratorioj – de Niccolò Jomelli, Bernard Pasquini kaj Georg Friedrich Haendel kaj du pasionoj de Cy­pria­no de Rore kaj Johann Sebastian Bach laŭ la Evangelio de s-ta Luko. La programon kompletigas la 14-jarcentaj komponaĵoj el la tn.” Librego el Montserrat” kaj mistika ciklo de la tn. Obsukraj Matitudinoj de la Sanktaj Vendredo kaj Sabato de Francois Couperin kaj Marc-Antoin Charpentier. Laŭ la organizantoj de la festivalo la nunjara programo pasanta en la periodo de aparta maltrankvilo kaj minacoj venantaj el la sudo kaj el la oriento instigas aŭskultantojn pripensi la eŭropan heredaĵon, la eŭropajn muzikradikojn. En Krakovo prezentiĝas la steluloj alte aprecataj de la festivala publiko – hispana interpretisto Jordi Savall, itala direktisto kaj klavicenisto Ot­ta­vio Dan­to­n. Al Krakovo revenis la framca klavicenisto  Chri­sto­phe Ro­us­set kaj belga kontratenerulo kaj direktisto  Rene Ja­cobs. La unuan fojon kun sia ensemblo prezentiĝas i.a.  Diego Fa­so­lis. Laŭ la opinio de ĉi tiu svisa direktisto Misteria Paschalis estas grava kaj impona muzika evento en Eŭropo.

El la elsendo 03.04.2015. Legas Gabi

Lastlunde en Poznano (la okcidenta Pollando) la ensemblo Kwa­dro­fo­nik kaj specialist­iĝanta en plenumado de kantoj el Kurpia Regiono  Adam Strug partoprenis la koncerton „Popola rekviemo”, kiu estis ligita kun la lanĉo de la samtitola KD. Temis pri evento unika ne nur pro la scenaro de la poznana jezuita preĝejo kaj proksimiĝanta Pasko.

La Popola Rekviemo estis ĝis nun prezentita nur unu fojon  komence de novembro 2014. La organizantoj ne planas pliajn koncertojn. La disko aperos la 7-an de aprilo. La evento estis organizita de la Nacia Aŭdovida Instituto, Pola Radio kaj la Poznana Estrado. La grupo Kwadrofonik engagiĝas en novan interpreton, rearanĝadon de la tradicia muziko, havanta popolajn radikojn. Ĝi estas ankaŭ plenumas la nuntempan muzikon. Andrzej Strug estas kantisto, komponisto de la teatra kaj filma muziko, li estas kanzonteksta aŭtoro kaj instrumentisto. Li kolektas kaj popularigas tradiciajn popolajn kantojn konatajn el la buŝa tradicio. En 2012 li eldonis sian unuan KD „Adieu”.

El la elsendo 31.03.2015. Legas Krystyna kaj Milada