Novaĵoj

Malgranda limtrafiko kun Rusio susperndita pro la pasintjaraj NATO-pintrenkonto en Varsovio kaj Mondaj Tagoj de Junularo ne estos revenigita. Laŭ la pola ministerio por la internaj aferoj tiu decido sekvas el la neceso minimumigi virualajn minacojn por la sekureco de ŝtato, kiujn signalas polaj specialaj servoj en la regiono de Kaliningrado. La suspendo de la limtrafiko efikis krome per malkresko de la kontrabandado de alkoholaĵoj, fueloj kaj cigaredoj.

El la elsendo 28.03.2017. Legas Milada – 0’39”

La kredittaksa agentejo Moody’s altigis la pritakson de la Landa Produkto Brutte de Pollando por 2017 ĝis 3,2  procentoj de 2,9 prognozitaj en januaro. Oni taksis, ke la perspektivoj de la ekonomia kesko en Pollando pliboniĝis. Laŭ la pritakso de la agentejo la ekonomian kreskon de Pollando favoros kreskanta privata konsumado. Oni taksis ankaŭ, ke pliboniĝos situacio sur la labormerkato kaj investaĵoj akcelos.

El la elsendo 28.03.2017. Legas Milada – 0’38”

La konzerno Amazon deklaris la elkonstruon de loĝistika centro en la urbo Sosnowiec (la suda Pollando). Ĝis nun tiaj centroj funkcias en la Poznana regiono, en la Malsupra Silezio kaj en la Okcidentpomeria Vojevodio. La konzerno investis jam en Pollando ĉirkaŭ 3 miliardojn da zlotoj kreante 7 mil plentempajn laborlokojn. En 2017 Amazon planas krei en la tuta Eŭropo pli ol 15 mil plenetatajn laborlokojn. La centro en Sosnowiec priservos klientojn, kiuj aĉetas ŝuojn kaj vestaĵojn. Ĝis nun Amazon establis en Pollando pli ol 7 mil konstantajn laborlokojn. Dum la sezonapogeo 2016 ĝi enlaborigis krome 12 mil sezonajn laborantojn. Amazon estas la usona kompanio el Seattle, kiu gvidas la plej grandan en la mondo reton de virtuala vendoservo. En Pollando krom la loĝistikaj centroj de elektronika komerco Amazon havas Centron por Evoluigo de Teknologio en Gdansko kaj la oficejon Amazon Web Servis en Varsovio.

El la elsendo 28.03.2017. Legas Tomek – 1’05”

Warsaw Spire venkis en la konkurso MIPIM Award 2017, la plej prestiĝa konkurso de nemoveblaĵoj en la mondo, difinata ankaŭ kiel nemoveblaĵa Oskaro – kiel la plej bona oficeja investaĵo. La konkursrezultoj estis anoncitaj pasintsermajne dum la foiro de nemovelaĵoj en la franca Cannes. Warsaw Spire preterpasis finalanojn  el Londono, Romo  kaj el la ĉina Shenzen.  Entute la konkurson partoprenis 250 projektoj el 44 landoj. La tuta Warsaw Spire – la plej granda en Pollando oficeja komplekso – havas la surfacon de 109 mil kvadrataj metroj. Krom la plej alta 220-metra turo en ĝian konsisiton eniras du malpli altaj 55 metraj konstruaĵoj. La projekton de Warsaw Spire aŭtoras arkitekta kolektivo el la belga laborejo M.&J-M.Jasper – J. Eyers & Partners kaj la Pola-Belga  Arkitektura Laborejo  – Projekt. La investanto kaj ĝenerala realiganto estas la firmao Ghelamco Poland. La integra parto de la tuta komplekso estas la Eŭropa Placo troviĝanta inter la konstruaĵoj kun la surfaco de 4 mil kvadrataj metroj. Troviĝas sur ĝi amfiteatro, modernaj fotanoj, restoracioj, urbaj mebloj, verdaĵabundo kaj privata bicikla stacio. Temas pri la unua urba placo de Varsovio konstruita kun tioma elano. La konstruado komenciĝis en 2011, la plej alta konstruaĵo estis transdofnita por la utiligado en 2016. Aktuale 95 procentoj de la surfacoj estas jam luitaj.

El la elsendo 21.03.2017. Legas Milada – 2’07”

Venontjare la varsovia bestoĝardeno solenos sian 90-jariĝon. Lige kun tio ĝi entreprenis la kolektokampanjon de fotoj, gvidlibroj kaj enirbiletoj. Dank’ al ili kreiĝos kalendaro kaj porokaza albumo. Oni aparte interesiĝas pri dokumentoj el la 30-aj, 40-aj, 50-aj kaj 60-aj jaroj kaj pri fotoj, kiuj prezentas la bestoĝardenon en pli vasta perspektivo ne limigita al fotoj de la bestoj. Do temas pri fotoj de la ĝardenarkitekturo, inkluzive de ĝia naturo, fotoj de la ĝardenpubliko. Oni atendas ankaŭ sonregistritajn rememorojn pri la funkciado de la ĝardeno, kiuj riĉigos la sonarkivon de la bestoĝardeno. La Zoo-ĝardeneno en Varsovio kreiĝis en 1928 kaj tiam havis la surfacon de 12 hektaroj, sur kiu vivis ĉirkaŭ unu kaj duona mil bestoj. Aktuale la varsovia bestoĝardeno okupas la areon de preskaŭ 40 hektaroj, sur kiu vivas preskaŭ 4 mil bestoj el la tuta mondo.  

El la elsendo 21.03.2017. Legas Maciek – 1’07”

La historia-eduka projekto „Lernante de Justuloj” koncernanta polojn, kiuj savis judojn dum la 2-a mondmilito akiris novan kadron. Antony Lishak, pedagogo kaj verkisto de jaroj gvidanta historiajn okupojn por infanoj el polaj kaj judaj lernejoj en Britio establis la fondaĵon „Lernante de Justuloj”. Lia lasta libro „Stars” okazanta en la okupaciata Varsovio estis inspirita per la historio de la geedza paro Jan kaj Antonina Żabiński, kiuj dum la 2-a mondmilio savis multajn judojn donante al ili rifuĝejon en la varsovia ZOO-ĝardeno, kies direktoro estis Jan Żabiński. Pri la establo de la fondaĵo oni infomis dum evento ataŭanta la Europan Tagon de Justuloj en la pola ambasado en Londono. Partoprenis ĝin pli ol 450 infanoj, kiuj dum la lasta jaro partoprenis okupojn pri la rolo de poloj en la savado de judoj dum holokaŭsto. Inter personoj partoprenintaj la solenaĵoj estis saviĝintoj, estis reprezentantoj de la brita registaro kaj reprezentantoj de juda socio en Britio.  La pasintjara sumigo de la projekto aperis libroforme. Unu el ĝiaj fruktoj estas la prezentita dum la evento movebla ekspozicio, prezentota en diversaj lernejoj en Britio.

El la elsendo 14.03.2017. Legas Milada – 1’44”

En la daŭro de la 65-jara ekzisto de la Studumo pri la Pola Lingvo por Eksterlandanoj funkcianta ĉe la Universitato de Lodzo pli ol 24 mil personoj el la tuta mondo lernis la polan lingvon.  Aktuale lernas ĝin pli ol 400 personoj el 49 landoj, plej multnombre el Azio (Mongolio, Ĉinio), krome el Belorusio, Ukrainio, Konga Respubliko kaj Angolo. La studumo komencis funkcii en 1952 preparante eksterlandanojn al la studoj en Pollando samtempe ebligante profundigi konojn pri la pola kulturo. Aktuale la instruoferto vastiĝis, eblas ekzemple lerni en la pola lingvo kemion aŭ fizikon, depende de la planoj por estontaj studoj. El Lodzo ĉiuj diplomitoj estas direktataj al altlernejoj en la tuta lando. En la lastaj jaroj la lodza studumo estas la plej granda centro pretiganta al la medicinaj studoj en Pollando kaj koncerna kurso finiĝas per integrita studentiga ekzameno al medicinaj studoj organizata de la Departemento pri Scienco kaj Supera Eduko de la Sanministerio. La lodza studumo organizas ankaŭ Someran Lernejon de la Polaj Lingvo kaj Kulturo kaj preparas studentojn, kiuj venas al Pollando kadre de la programo Erasmus+. Ĉiujare la nombro de studentoj lernantaj en Lodzo la polan lingvon kreskas je ĉ. 10 procentoj.

El la elsendo 14.03.2017. Legas Tomek – 1’29”

Jam 2041 siriaj familioj, unuavice en Aleppo, estas ĉirkaŭprenitaj per la daŭranta de kvin monatoj kampanjo de Caritas Polska „Familio al familio”. Oni destinis por ĝi ĝis nun unu kaj duonan milionojn da zlotoj.  La kampanjo pontas inter poloj kaj sirianoj turmentitaj de la militkonflikto en la kondiĉoj,  kiam de du jaroj ili ne plu havas fluantan akvon kaj de multaj monatoj mankas elektro. Entute unu triono de kristanoj en Aleppo ricevas helpon el Pollando. La pola helpo trafas ankaŭ al muzulmanoj. 

El la elsendo 14.03.2017. Legas Krystyna – 0’43”

Kadre de la pasinta lastlunde Eŭropa Memortago pri Justuloj la pola Instituto pri la Nacia Memoro prezentis eksterordinaran albumon „Poloj savantaj judojn dum holokaŭsto. Revenigado de Memoro”. Temas pri nova pola-angla albumo pri 165 polaj herooj, kiuj dum la milito endanĝerigante la propran vivo (pro kio minacis la mortopuno) savis eksterminatan de germanoj judan loĝantaron. La herooj de la albumo estis distingitaj en 2016 fare de prezidento Andrzej Duda. Dum la germana okupacio alemanaŭ kelkcent mil poloj – plenkreskaj kaj infanoj – diversforme portis helpon al judoj. La nombron de la savitoj oni taksas je kelkdek mil personoj. Ekde 1963 la jerusalema Instituto Yad Vashem pretigas la liston de Justuloj inter la Nacioj de la Mondo kaj atribuas al la koncernatoj specialan Medalon. Ĝis nun sur la listo troviĝas pli ol 26, 5 mil herooj el 51 landoj de la mondo. Plej multnombran grupon de la distingitoj konsistigas poloj – 6706 personoj. La sekvajn lokojn okupas Nederlando – 5595 ditingitoj kaj Francio – 3395.

El la elsendo 07.03.2017. Legas Milada – 1’39”

La urbo Świnoujście ricevis rimedojn el la unia Operaca Programo Infrastrukturo kaj la Medio 2014-2020 por elkonstrui tunelon, kiu ligos la insulojn Uznam kaj Wolin. Temas pri 85 procentoj de la valoro de la tuta investaĵo, 15 procentojn de la kostoj la urbo kovros el la propraj buĝetaj rimedoj. La longeco de la tuta investaĵo egalos al ĉirkaŭ 3,4 kilometroj. La longeco de la tunelo egalos al 1,44 kilometroj kaj enhavos la dudirektan aŭtovojon. Ĝia diametro egalos al 12 metroj. Funkcios krome la evakua tunelo. La unuaj aŭtomobiloj trafikos laŭe de ĝi lime de la 2021-a kaj 2022-a jaroj. Dum la unuaj kvin jaroj la uzo de la tunelo estos senpaga. Świnoujście estas la unusola urbo en Pollando situanta sur kelkdek insusloj el inter kiuj nur tri estas enloĝataj. Sur la insulo Uznam troviĝas administra-serva centro kaj apudmara kvartalo kun turisma-kuracloka infrastrukturo. Loĝas tie 80 procentoj de la loĝantoj de Świnoujście. La urbo disponas pri pramoj, sed ne havas konekton kun la reto de la landaj vojoj.

El la elsendo 31.01.2017. Legas Tomek – 1’19”