POLA RETRADIO

nia komuna lingvomedio

Novaĵoj

Pasko por poloj 2014

Dum la lastaj 20 jaroj la Pasko en la percepto de poloj ne multe ŝanĝiĝis, kvankam malpli ofte ol en 1994 ĝi ligiĝas kun la observado de tradicio. Por pli ol 60 procentoj de poloj temas pri familia festo, por pli ol 40 procentoj ĝi ligiĝas unuavice kun religiaj travivaĵoj. Laŭ la opinisonda instituto CBOS dum la lastaj 8 jaroj malkreskis nombro de personoj partoprenantaj karesmajn kaj paskajn kutimojn. Inversa percepto de Pasko dominas inter personoj tre religiemaj. Por ili 90-procente unuavice temas pri religia festo kaj nur sekve pri festo familia. Tamen daŭre por 83 procentoj de poloj gravas fasto dum la Sankta Vendredo kaj paskokaza pekkonfeso. Dum la lastaj 4 jaroj malkreskis elcento de enkeitoj, kiuj limigas distrojn dum Karesmo de 62 ĝis 53 procentoj. CBOS okazigis la enketadon komence de aprilo inter reprezenta grupo de 1028 plenkreskaj poloj.

El la elsendo 18.04.2014. Legas Milada

Pasko por poloj 2014

Marŝo de Katyń-ombroj

Marŝo de Katyń-ombroj, la iniciato omaĝanta la memoron de la murditaj fare de Sovetunio poloj,  moviĝis lastdimanĉe tra la stratoj de Varsovio. La historian enscenigon partoprenis ĉ. 100 personoj en historiaj uniformoj kaj vestoj kaj multnombre venintaj varsovianoj. Tiutage pasis Tago de Memoro pri la Viktimoj de Katyń-krimo. Ĝi ligiĝis kun la datreveno de la publikigo en 1943 de informo fare de germanoj pri malkovro de amasaj tomboj de polaj civitanoj. Post la soveta agreso kontraŭ Pollandon la 17-an de septembro 1939 al la soveta mallibereco trafis ĉ. 250 mil polaj militkaptitoj, inkluzive de pli ol 10 mil oficiroj. Printempe 1940 la funkciuloj de NKWD [no-ko-vo-do] laŭ ordono de Stalin pafmortigis 22 mil polajn civitanojn. Inter ili troviĝis la elito de la antaŭmilita Pollando – oficiroj, policistoj, rezervaj oficiroj: oficistoj, kuracistoj, profesoroj, juristoj, instruistoj, inĝenieroj, sacerdotoj, literaturistoj, komercistoj, sociaj agantoj, Samtempe iliaj familioj fariĝis viktimo  de amasa deportado en la profundon de Sovetunio. La marŝo estis nur unu el la iniciatoj memorig­antaj la 74-an datrevenon de Katyń-krimo pasanta en la nuna jaro.  planitaj por la nuna jaro.

El la elsendo 15.04.2014. Legas Tomek

Marsxo de Katyn-ombroj

Palmoj de Kurpie-regiono

140 paskaj palmoj estis anoncitaj al la 45-a konkurso por la plej bela palmo de Kurpie-regiono en la loko Łyse en la centra Pollando. Ĉi-jare nur kelkaj palmoj altis 6-7 metrojn, pro kiuj dum jaroj famis ĉi tiu konkurso. Ĉiujare la Palma Dimanĉo estas tie unu el la plej gravaj elementoj de la religia kaj kultura tradicio. La religiajn solenaĵojn kun procesio kaj palmoj akompanas tiutage festeno, kermeso kaj porokazaj prezentoj. La premiojn oni atribuis en tri kategorioj – individua, kolektivo, lernejana. Dominis palmoj du kaj du kaj duonmetraj. Al la konkurso ĉiujare estas anoncataj ĉiam pli da palmoj, kies arta nivelo daŭre kreskas. La unua konkurso estis organizita en 1969. La Paskaj Palmoj estas kreataj el verdaj elementoj, unuavice pinbranĉetoj aŭ branĉetoj de ruĝa vakcinio plektataj ĉirkaŭ ligna bastono, ornamitaj per majstre faritaj paperaj floroj. Kelkfoje temas pri kelkaj miloj da ili.  Oni preparas ilin en la daŭro de la tuta karesma periodo.

El la elsendo 15.04.2014. Legas Tomek

Konkurso por la Paskaj Palmoj en Lipniki

Kromaj laboroj Paskokaze

La proksimiĝanta Pasko estas la okazo por kromlaboro. Plimulto de pretigitaj labor­ofertoj ligiĝas kun pli intensa ol kutime komerca vigliĝo. La tiurilataj laborofertoj estas plentempaj por la tuta semajno aŭ koncernas semajnfinon. Work Servis komencis varbi kandidatojn, kiuj distingiĝas per la kapablo dialogi kun klientoj kaj estas komunik­talentaj. Porokazaj laborantoj estas tuj dungeblaj kaj povas kalkuli je kromlaboro ĝis la fino de aprilo. Je alta enspezo povas kalkuli personoj okupiĝantaj pri hejm­purigado kaj kurieroj liverantaj la Paskokazajn donacojn.

El la elsendo 08.04.2014. Legas Milada

Kromaj laboroj Paskokazaj

Modernaj sekurigoj de la polaj monbiletoj

Ekde la 7-a de aprilo 2014 la Nacia Pola Banko en­cirkuligas monbiletojn kun modernaj sekurigoj. La modernig­itaj estas mondbiletoj kun la valoro de 10, 20, 50 kaj 100 zlotoj. Ilia grafika aspekto restas senŝanĝa. La plej grava modernigo koncernas la akvomarkon, kiu nun estas malkaŝita kaj tial la monbiletoj ŝajnas esti pli helaj. La en­cirkuligado okazos iom post iom kun samtempa retirado de malnovaj monbiletoj damaĝitaj kaj malpuraj. Pli frue encirkulitgitaj monbiletoj restas validaj. La modernigokosto de la Nacia Pola Banko limiĝis al la inform­kampanjo. La produktado de novaj monbiletoj estas nun malpli kosta. Dek kelkajn milionojn da zlotoj devis tamen elspezi firmaoj adaptintaj maŝinojn, kiuj akceptas monon.

El la elsendo 08.04.2014. Legas Krystyna

Nova sekurigo de polaj monbiletoj

Familio al familio – la iniciato de Caritas Polska

25 mil poloj partoprenis la iniciaton de Caritas Polska sub la devizo „Familio al Familio”. Ĝi estis realigita dank’ al la Pola Poŝto, kiu lanĉinte la kampanjon „Pakaĵo por Ukrainio” ebligis la senkostan sendadon de pakaĵoj al Urainio ĝis la fino de marto 2014. La plej multajn pakaĵojn sendis la loĝantoj de la mazovia, tio estas la ĉefurba vojevodio, de la krakova kaj la lodza. Preskaŭ 8 mil pakaĵoj estis senditaj dum la lasta tago de la kampanjo,  la 31-an de marto. La tuta kampanio daŭris ekde la 24-a de februaro. La pakaĵoj estis sendataj senkoste tra ĉiuj poŝtoficejaj centroj en la tuta lando. Troviĝis en ili vestaĵoj kaj nutraĵoj. Plej ofte temis pri sukero, faruno, oleo, pastaĵoj  kaj dolĉaĵoj. La adresoj de ukrainaj familioj kreiĝis interkonsente kun la ukrainaj paroĥoj kaj diocezoj. Ofte la pakaĵojn akompanis leteroj al la ukrainaj familioj.

El la elsendo 04.04.2014. Legas Krystyna

Pola helpo al Ukrainio

La usona NASA ĉesigas kunlaboron kun Rusio

La usona kosma agentejo NASA informis, ke ĝi ĉesigas la kunlaboron kun Rusio escepte de la Internacia Kosma Stacio – ISS. En la rilata komuniko legeblas, ke „konsideante la perforoton de la suvereneco kaj teritoria integreco de Ukrainio la registaro de Usono decidis, ke ĉiuj kontaktoj de NASA kun reprezentantoj de la rusaj aŭtoritatoj estos suspenditaj”. Konforme al la noto liverita al NASA-laborantoj ili ricevis malpermeson veturi al Rusio kaj akcepti rusajn gastojn. Malpermesitaj estas ankaŭ – ĝis senvalidigo de la decido – tele­konferencoj kun rusoj. Escepta estas la programo de la Internacia Kosma Stacio. NASA deklaris last­merkrede, ke kune kun la rusa flanko ĝi laboros favore al gia plia sekura funkciado. La evoluo de la kosma stacio preskaŭ tutece dependas de Rusio, post kiam usonanoj finis la flugprogramon de la kosmaj pramoj. Usonaj astronaŭtoj veturas en la Kosman Spacon sur la ferdeko de la raketo Sojuz; pro ĉiu loko Usono pagas 71 milionojn da dolaroj. NASA informis la usonan kongreson, ke ĝi ne tiom dependus de la rusa transporto, se ni ne malgrandiĝus ĝiaj fondusoj. Nun NASA konsideras kunlaboron kun privataj firmaoj.

El la elsendo 04.04.2014. Legas Tomek

Nasa cxesigas kunlaboron kun Rusio

Lastlundaj interparoloj de Putin kun Merkel

Lastlunde la rusa prezidento Vladimir Putin interparolis telefone kun la germana kanceliero Angela Merkal. Ili interparolis pri la ukraina krizo kaj la problemo de la moldavia Apuddniestrrivera regiono.  Estis traktitaj diversaj aspektoj de la situacio en Ukrainio, inkluzive eblon de internacia subteno por revenigi ekvilibron. Putin akcentis la signifon okazigi en Ukrainio konstitucian reformon, kies celo estos defendi la vivgravajn interesojn de ĉiuj ukrainaj regionoj. Rilate la Apuddniestrriveran regionon laŭ Putin necesaj estas pliaj agadoj por ĉesigi faktan blokadon de tiu regiono kaj por serĉi justan kaj kompleksan reguligon de la tiuregiona problemo. Putin kaj Merkel atingis interkonsenton pri daŭrigo de striktaj diverŝtupaj ambaŭflankaj kontaktoj pri  la tuŝitaj aferoj.

El la elsendo 01.04.2014. Legas Krystyna

Lastlunda interparolo Putin-Merkel

Financa situacio de polaj familioj

Laŭ esploroj de la Konfederacio de Financaj Entreprenistoj en Pollando pli ol 60 procentoj de poloj havas neniujn financajn rezervojn. Ili finkonsumas siajn financajn rimedojn en la periodo  de unu salajropago ĝis la sekva. Sole 17 procentoj de poloj havas pli da rimedoj ol elspezas. Malgraŭ tio du trionoj estas konvinkitaj pri la valoro de la ŝparado. Plej ofte poloj ŝparas por pagi elektro­fakturojn, aŭtomobilon, ekskurson. Ŝparadon por emerituro poloj traktas kiel malagrablan devon kaj laŭ la esplorintoj kaŭzas tion mal­motivigaj deklaroj de la nuna registaro rilate la malfermajn emeriturajn fondusojn. Plia motivo de neŝparado estas manko de sufiĉaj rimedoj ekzemple pro la fakto, ke loĝej­kreditoj – kiujn posedas plimulto de la polaj familioj – ne lasas al ili liberan monon. Ilia situacio estas malpli bona, se ili havas pli ol unu infanon. Ankaŭ pro tio Konfederacio de Financaj Entreprenistoj kulpigas la registaron, kiu ĝiaopinie ne sufiĉe stimulas la evoluon de la entreprenemo de poloj.

El la elsendo 01.04.2014. Legas Milada

Malmultaj poloj povs sxpari

Pli da polaj oficistoj en la uniaj strukturoj

La 10-a datreveno de la membriĝo de Pollando en la Eŭropa Unio estas bonega okazo – laŭ pola sub­ŝtatsekretario en la ministerio por la eksterlandaj aferoj,  Henryka Mościcka-Dendys – fortigi kaj grandigi la ĉeeston de poloj en la strukturoj uniaj, tiel ke ĝi spegulu la povon kaj forton de la pola voĉo en la Unio. Pri tio ŝi interparolis pasintsemajne en Bruselo, kie ŝi  renkontiĝis kun reprezentantoj de la Eŭropa Oficistaro por Eksteraj Aktivadoj, Eŭropa Komisiono, Kosilio kaj la parlamento. Ŝi renkontiĝis krome kun naciaj ekspertoj kaj laborantoj de Konstanta Reprezentantaro kaj kun reprezentantoj de la Societo Network.pl membriganta polajn oficistojn en la internaciaj strukturoj. La pola ministerio por la eksterlandaj aferoj de jaroj gvidas inform­laboron pri la ebleco dungiĝi en la internaciaj organizoj kaj pri preparoj al laborcelaj konkursoj. Aktuale daŭras laŭvica rekrutado al malfermaj konkursoj por estontaj uniaj oficistoj.

El la elsendo 01.04.2014. Legas Milada

Polaj oficistoj en la uniaj strukturoj