Novaĵoj

Ĉiujare en kelkdek polaj urboj ĉe la komuna sanktvespera tablo renkontiĝas personoj mizeraj, senhejmaj kaj solecaj kadre de la tutlanda kampanjo de Caritas Polska. Nunjare ĝi okazas en 90 urboj kaj la sanktvesperaj tabloj enhavos tradician menuon i.a. ruĝan barĉon, karpon kaj fastan brasikon. La partoprenantoj de la evento kundividos kunrompate blankan oblaton kaj ricevos donacpakaĵojn. Caritas ĉi tiun festan helpon pretigas por 22 mil personoj, kaj plej grandaj tabloj estas organizataj en tiaj urboj kiel Poznano, Bydgoszcz, Kraków, Szczecin, Lublin, Kielce, Łomża, Koszalin, Radom, Skarżysko-Kamienna kaj Sosnowiec. Por ĉi tiu grandega entrepreno postulanta la preparon de la sanktvespera menuo, pakadon kaj distribuadon de donacpakaĵoj engaĝiĝis 2100 volontuloj de Caritas. Por la menuo oni destinas ĉirkaŭ 3 tunojn da acida brasiko, 6 kaj duonan tunojn da karpo kaj 7,5 mil litrojn da ruĝa barĉo. La suma longo de la sanktvesperaj tabloj kovritaj per festaj tablotukoj egalas al 16,7 kilometroj. La ideo de la kampanjo „La Sanktvespera Tablo” kreiĝis en Poznano, kie antaŭ 16 jaroj mizeruloj, senhejmuloj kaj soluloj la unuan fojon partoprenis ĉi tiun eventon sur la tereno de Internacia Poznana Foiro. Ekde 2017 la Sanktvespera Tablo de Carias Pollando estas organizata ankaŭ en aliaj urboj de Pollando. Lastlunde en la Helpocentro de Caritas por Migrantoj kaj Rifuĝintoj okazis la unua festokaza renkontiĝo por ili kaj por senjoroj.

El la elsendo 20.12.2023. Legas Milada – 02′ 29″

La flugkompanio Ryanair informis, ke en la periodo inter la 21-a de decembro 2023 kaj la 6-a de januaro 2024 Italio estas la plej populara flugcelo de poloj, kiun elektas 36 procentoj de la pasaĝeroj. La laŭvican lokon okupas Hispanio kaj Kanariaj Insuloj, kiun elektis 30 procentoj de la pasaĝeroj. 9 procentoj elektis Francion, sekvas Malto, Portugalio kaj Kipro. Oni notas kreskantan interesiĝon de la klientoj de Ryanair pri Albanio. Ne ĉiuj planas pasigi eksterhejman Kristnaskon eksterlande. Jam estas sciate, ke popularecrekordon batas la vintra ĉefurbo de Pollando, Zakopane, en kiu jam pasintsemjane oni rezervis pli ol 80 procentojn de la ripozlokoj. La turisma frekventeco revenas al la rekordoj de antaŭ la pandemia izoliĝo. Pasigi Kristnaskon en Zakopane elektas plurgneraciaj familioj, ankaŭ multaj poloj laborcele forveturintaj elsterlanden antaŭ 20 jaroj – i.a. al Britio, Germanio, Skandinavio aŭ Hispanio, kiuj nun revenas kun siaj familioj. En Zakopane kreskis la nombro de diverskategoriaj hoteloj, daŭre populara estas la restado ĉe montaranaj ĉambroluantoj.

El la elsendo 20.12.2023. Legas Maciek 01′ 25″

Lastvendrede la Senato de la Pola Parlamento proklamis unuanime rezolucion lige kun la 75-a datreveno de la Universala Deklaracio de la Homaj Rajtoj agnoskante ĝian aktualecon kaj gravecon, traktante ĝin kiel fundamenton reguliganta la socian vivon kaj leĝdonadon. En la rezoluciteksto estas substrekite, ke ekde 1989 la jura sistemo de la Pola Respubliko baziĝas sur la valoroj emanantaj el la Deklaracio. Denaska kaj neforigebla homa digno proklamita en la Deklaracio, kiel fonto de ĉiaj rajtoj kaj liberecoj, estas unu el la ĉefaj principoj de la Konsititucio de la Pola Respubliko el 1997, vortumis polaj senatanoj.

El la elsendo 10.12.2023. Legas Milada – 01′ 04″

Pola klerigministerio, la Nacia Biblioteko, Libroinstituto kaj Nacia Kulturcentro estas partneroj de la plej granda programo de la pola kulturministerio celita al la evoluigo de legado en la jaroj 2021-25. Al la Nacia Programo pri Evoluigado de Legado 2.0 engaĝiĝis laste polaj sportistoj lanĉinte la kampanjon „Legu kaj eniru la ludon”. Temas pri komuna entrepreno de la Nacia Kulturcentro kaj la Pola Retpilka Ligo. Per specialaj varbfilmoj la renomaj sportistoj alvokas al legado, konvinkante ke ne ekzistas malakordo inter la legopasio kaj sportpraktikado sendepende ĉu temas pri sporto amatora aŭ profesia. Dum la porokaza konferenco inaŭguranta la kampanjon en la Nacia Biblioteko, ĝia direktoro Tomasz Makowski referencis al la lastaj usonaj esploroj, kiuj elmontras, ke legemuloj pli ofte praktikas sporton ol personoj nelegemaj.

El la elsendo 30.11.2023. Legas Maciek – 01′ 08″

La urbo Bjalistoko, la entrepreno Polaj Flughavenoj kaj la Podlaĥia Vojevodio kunlaboros pri evoluigo de la ideo pri la Flughaveno Białystok-Krywlany. En novembro la urbestro de Bjalistoko Tadeusz Truskolaski, la vojevodimarŝalo Artur Kosicki kaj la prezidanto de la entrepreno Polaj Flughavenoj, Stanisław Wojtera subskribis la rilatan intencoleteron. La urbo Bjalistoko kaj la marŝala oficejo rezervis en sia buĝeto unu milionon da zlotoj por laboroj ligitaj kun la bjalistoka flughaveno. Ĝia elkonstruo en la Podlaĥia Vojevodio estis diskutata de dek kelkaj jaroj. La flughaveno Białystok-Krywlany troviĝas en la sudorienta parto de la urbo kaj distancas for de la urbocentro de Bjalistoko je 5 kilometroj. Ĝi posedas licencon por komercaj flugoj, sed dume ne disponas pri terminalo. Aktuale utiligas ĝin ĉefe la Bjalistoko Aerklubo kaj la Podlaĥia Fajrobrigada Filio.

El la elsendo 30.11.2023. Legas Milada – 01′ 24″

En 2022 pli ol 90 milionoj da eŭropaj hejmmastrumejoj havis ĉirkaŭ 340 milionojn da dorlotbestoj. Laŭ la pritaksoj en pli-malpli unu kvarono de la eŭropaj hejmoj vivas 104 milionoj da hundoj kaj 127 milionoj da katoj. Tiuj donitaĵoj elmontras la potencialon de la merkato liveranta nutroproduktojn por ili, aparte por hundoj kaj katoj. Pollando fieras pri siaj pluraj eksportaj produktoj, kaj inter ili troviĝas ankaŭ nutroproduktoj por la hejmaj dorlotbestoj. En 2022 nia lando estis la kvina laŭ la monda skalo ekportanto de ili. Dum la unuaj sep monatoj de la nuna jaro la pola eksporto kreskis kompare al la donitaĵoj de la antaŭa jaro je ĉirkaŭ 15 procentoj. La polaj nutroproduktoj por la dorlotbestoj estas eksportataj al 76 landoj de la mondo, inter ili dominas la uniaj landoj kiel Germanio, Britio, Italio, Francio kaj Rumanio. Inter la klientoj de la polaj nutroproduktoj por la dorlotbestoj troviĝas ankaŭ Usono, Kanado kaj Aŭstralio. Laŭ la Pola Ekonomia Instituto en la periodo ekde la 2013a jaro ĝis 2022 la valoro de la eksporto de ĉi tiuj produktoj el Pollando kreskis je 461 procentoj kaj ilia volumeno je 180 procentoj.

El la elsendo 30.11.2023. Legas Milada – 02′ 01″

La direktoro de la Ŝtata Muzeo Auschwitz-Birkenau, Piotr Cywiński estis distingita per la Oficira Kruco de la Ordeno de Brita Imperio. Li ricevis la distingon el la manoj de la brita ambasadoro en Pollando Anna Clunes kaj speciala sendito de la brita registaro por la aferoj de holokaŭsto Eric Pickles. Kiel substrekis ambasadoro Anna Clunes la distingo konfirmita de la reĝo Karlo estas atribuata al personoj kun plej altgrada engaĝiteco realiganta eksterordinarajn projektojn. La solenaĵo okazis dum la kunsido de la Internacia Komitato de la Fondaĵo Auschwitz-Birkenau. Transprenante la distingon Piotr Cywiński substrekis, ke la plej grava grupo de junaj personoj venantaj al Auschwitz – tuj post poloj – estas britoj. Liajn vortojn konfirmis speciala brita sendito Eric Pickles akcentante grandan atenton, kiun Britio donas al edukado pri tiaj lokoj kiel Auschwitz, kien ĉiujare estas sendataj por du lernantoj el ĉiu brita mezlernejo. Direktoro Piotr Cywiński estas laŭeduke historiisto, diplomito de la Katolika Lublina Universitato, doktoriĝinta pri humanismaj sciencoj en la Historia Instituto de la Pola Sciencakademio. Ekde 2006 li estas direktoro de la Ŝtata Muzeo Auschwitz-Birkenau en Oświęcim. Ekde 2009 Piotr Cywiński prezidas la Internacian Fondaĵon Auschwitz-Birneau, kies ĉefa tasko estas financado de konservistaj laboro en la Memorloko Auschwitz-Birkenau.

El la elsendo 20.11.2023. Legas Maciek – 01′ 49″

Konforme al la pola Laborkodo laborantoj depende de la laborstaĝo povas ricevi 20- aŭ 26-tagan ripozigan forpermeson. Tamen troviĝas jam firmaoj, kiel Traffit, Bitpanda czy Syzygy Warsaw, kiuj rezignas pri forpermesaj limigoj. Pri laŭplaĉe longa forpermeso interesiĝas 60 procentoj de laborantoj. La labordonantoj 39-procente rilatas neŭtrale al ĉi tiu ideo, 37 procentoj havas pozitivan sintenon. Preskaŭ unu kvarono, t.e. 23 procentoj opinias, ke tio estas ideo malbona. Laŭ raporto de la firmao SD Worx 31 procentoj de polaj laborantoj povas peti pri tuj donota ripoziga forpemeso, 32 procentoj povas peti ĝin kun semajna aŭ malpli longa anticipo. Nur 11 procentoj devas peti ripozigan laborforeston kun unusemajna aŭ dusemajna anticipo. 18 procentoj de polaj laborantoj devas plani la ripozigan forpemeson kun anticipo de du semajnoj ĝis unu monato. Malgraŭ tio, ke bezonateco de elasta forpemesa sistemo sentiĝas kiel grava, ne ĉiuj estas konvinkitaj pri la ideo de nelimigitaj laŭkvante forpermesaj tagoj. Sed se efektive laborantoj rajtus preni forpermeson nelimigitan kvante nur 27 procentoj uzus ĉi tiun eblon, 25 procentoj kontentiĝus pri la forpermesoj longaj konforme al la valida pola Laborkodo.

El la elsendo 20.11.2023. Legas Mailada – 02′ 08″

La Nacia Pola Banko encirkuligis arĝentan kolektistan moneron kun la valoro de 10 zlotoj, dediĉitan al la ideo de la plej granda patriota manifestiĝo en Pollando, la Marŝo de Sendependeco el la 11-a de novembro.
La kolektistaj moneroj kaj monbiletoj de la Nacia Pola Banko memorindigas gravajn eventojn, omaĝas polajn heroojn, elstarajn individuojn kaj aŭtoritatulojn. Ili kontribuas al kreskigo de interesiĝo pri la pola historio, kulturo, scienco kaj tradicio. La kolektistaj moneroj estas farataj el oro aŭ arĝeneto, aldone ili povas esti atrakciigataj per dekoraj elementoj el sukceno, vitro, ornama siliko aŭ ceramiko kun apliko de multaj diversaj teknikoj.
La ĵus emisiita kolektista monero ĉe aversa flanko prezentas la bildon de la Blanka Aglo sur la simbole prezentitaj polaj flagoj. Ĉe la reverso kiel la ĉefmotivo videbliĝas flagoj kaj la blank-ruĝa rubando. Ĉe la supro legeblas la vortoj „Marŝo de sendependeco”. Temas pri cikla evento okazanta la 11-an de novembro en Varsovio, tutlanda solenaĵo omaĝanta homojn kaj eventojn, kiuj en 1918 alkondukis al la regajnita suvereco de Pollando. Kun la fluo de la tempo la Marŝo de Sendependeo transformiĝis en la plej grandan patriotan manifestiĝon en Pollando, kiu tradicie ĝuas pli ol 100-milan frekventecon.

El la elsendo 10.11.2023. Legas Milada kaj Krystyna – 01′ 52″

Morgaŭ, la 11-an de novembro 2023 en la tuta lando okazos solenaĵoj ligitaj kun la 105-a datreveno de la regajnita suvereneco en 1918. Antaŭtage, la 10-an de novembro je la 11 horo 11 minutoj jam la 6-an fojon okazis kampanjo alvokanta individuojn kaj unuopajn mediojn komune kanti la polan nacian himnon „Dąbrowski mazurkon”. Por La 11-a de novembro estas planitaj en la tuta lando porokazaj manifestacioj, paradoj kaj koncertoj. Riĉan porokazan programon pretigis Varsovio. La ĉefa evento en la pola ĉefurbo estas la tradicia Marŝo de Sendependeco, por kiu venas ne sole varsovianoj sed partoprenantoj el la tuta lando.

El la elsendo 10.11.2023. Legas Milada – 01′ 01″