Novaĵoj

En la dimanĉa referendumo en Greklando venkis pledantoj por rifuzo de kondiĉoj, kiujn antaŭ Ateno metis internaciaj kreditoroj: Eŭropa Komisiono, Eŭropa Centra Banko kaj Internacia Valutfonduso. Nun gvidantoj de la ŝtatoj de la eŭrosfero decidos ĉu oferti al Greklando laŭvican faskon de financa helpo aŭ allasi ĝian bankroton kaj povas esti forlason de la eŭrosfero. La estro de la Eŭropa Komisiono Jean-Claude Juncker dum la marda debato en la Eŭropa Parlamento deklaris, ke la Komisiono klopodos restarigi la intertraktojn kun Greklando kaj lia persona deziro estas, ke ĝi ne forlasu la eŭrosferon.

Hieraŭ la germana kanceliero Angela Merkel faris telefonan interparolon kun la ĉefministro de Greklando, Aleksis Cipras, kiu – laŭ informoj de la agentejo dpa – certigis, ke hodiaŭ en Bruselo li estas prezentonta novajn konraŭkrizajn proponojn ligitajn kun la greka ŝuldo.

 El la elsendo 07.07.2015. Legas Krystyna

En Pollando kaj en multaj aliaj landoj komenciĝis la feriado. Keldek mil infanoj kaj junuloj utiligos nunjare tendarojn kaj organizitan feriadon pretigitan de la karitata organizaĵo Caritas. Ofte sen tiu helpo ili ne havus ŝancon ripozi ekster sia loĝloko. Kiel informas Ĉefa Statistika Oficejo eĉ 10 procentoj de polaj infanoj vivas en mizero. La somera kampanjo de Caritas-Polska estas unu el la plej grandaj inicitoj en la feria societo realigita dank’  al. subvencio de poloj kaj laboro de volontuloj. En la nuna jaro la oferton de Caritas utiligos preskaŭ 400 polkoniaj infanoj el Ukrainio, Belorusio, Litovio kaj Rumanio. Caritas disponas pri 51 feriaj centroj por pli ol 5 mil infanoj, por la bezonoj de la kamanjo estas luataj preskaŭ 100 ripozcentroj.

El la elsendo 03.07.2015. Legas Barbara

La greka registaro havas la esperon, ke venontsemajne refunkcios bankoj kaj dume por grandgi la frekventecon en la dimanĉa referendumo alprenis la decidon pri senpaga trafiko laŭ la aŭtovojoj kaj 50-procenta favorprezo por la trajna transporto. Aleksis Cipras en la ĵaŭdvespera televida prezentiĝo deklaris, ke  subskribo de nova helpokontrakto kun kreditoroj estas ebla dum 48 horoj post la referendumo. Kontraŭ la Union protestis en Ateno ĵaŭde vespere kelkaj mil subtenantoj de komunistoj, anarkiistoj antaŭ la reprezenta sidejo de la Eŭropa Komisiono. Estis bruligita la unia flago, polico uzis la larmigan gason.

Dume, la provizora estro de la eŭrogrupo deklaras unusignife, spite la certigojn de la grekaj aŭtoritatoj, ke la voĉdonado entute ne rilatas al eŭro. Temos pri elekto inter “eŭro kaj draĥmo”. Jeroen Dijsselbloem [jerum dejsoblum] diris ĵaŭde, ke estos neniuj intertraktoj, se grekoj rifuzos helpon de la eŭrogrupo kaj ligitajn kun ĝi ŝparojn kaj reformojn.

 El la elsendo 03.07.2015. Legas Krystyna

Pli ol du trionoj de poloj, t.e. 68 procentoj estas malkontentaj pri la laboro de la registaro. Plimulto de poloj malbone taksas la laboron de ĉefministro Kopacz kaj prezidento Komorowski, tio sekvas el la enketo de la esplorcentro TNS Polska. Kvankam 22 procentoj de la enketitoj (ĉiu kvina) havas malsaman opinion, tamen nur ĉiu centa taksas ĝin kiel tre bonan. Malbone la laboron de la ministrokonsilantaro taksas pli ol du trionoj de la enketitoj, sed preskaŭ unu kvarono de poloj ĝian laboron taksas tre negative.

Kompare kun majo kreskis je 3 procentoj negativaj opinioj pri la laboro de ĉefministrino Ewa Kopacz, je 4 procentoj kreskis negativaj opinioj pri la laboro de prezidento Bronisław Komorowski. Ambaŭkaze malkreskis je po du procentoj pozitivaj pritaksoj de ilia laboro.  La enketo estis efektivigita en junio 2015.

 El la elsendo 30.06.2015. Legas Milada

Hodiaŭ pasas la limdato de repago fare de Greklando de laŭvica partopago al Internacia Valutfonduso en la alteco de 1,7 miliardoj da eŭroj. Greklando decidis ĝin ne pagi. Post la rompiĝo de la intertraktoj en Bruselo la helpoprogramo por Greklando ĉesas hodiaŭ vespere. Aleksis Cipras direktis peton al la prezidanto de la Konsilio de la Eŭropa Unio daŭrigi la helpoprogramon je unu monato. Tusk respondis negative, sed aldonis, ke post la ĉesigo de la programo Greklando povas klopodi pri akiro de nova helpo.

Semajnfine la greka ĉefministro Aleksis Cipras anoncis referendumon, en kiu grekaj civitanoj respondos – la 5-an de julio –  ĉu ili estas por interkompreniĝo kun la kreditoroj pri la financhelpa fasko por Ateno. Ekde lundo la greka registaro decidis fermi por unu semajno bankojn kaj la elpagoj el la monmaŝinoj estas limigitaj ĝis 60 eŭroj tage. La eksterlandaj transakcioj estis ĉesigitaj. En Greklando okazas protekstoj kontraŭ la ŝparoj trudataj de la Eŭropa Unio. Kvankam la greka ĉefministro alvokis, ke la grekaj civitanoj rifuzu en referendumo kondiĉojn de eksterlanda helpo li samtempe atentigis, ke lia registaro respektos eventualan decidon de la civitanoj, esprimotan en referendumo daŭrigi – konforme al la rekomendoj de eksterlandaj kreditoroj – longdaŭran ŝparprogramon, sed ne estos li, kiu ĝin envivigos.

 El la elsendo 30.06.2015. Legas Krystyna

En la kastelaj internoj en la loko Łańcut [ŭancut] (la suda Pollando) lastvendrede finiĝis la kvina eldono de la Vinkonkurso Galicja Vitis. Partoprenis ĝin 416 vinoj el 11 eŭropaj landoj. La interesiĝo superis la du antaŭajn eldonojn, kiam rivalis po pli ol 300 vinoj.

Nunjare al la konkurso siajn vinojn proponis vinproduktantoj el Pollando, Slovakio, el tiuj du landoj estis plej multaj proponoj. Sekve estis prezentitaj vinoj el Hungario, Ĉeĥio, Greklando, Italio, Francio, Germanio, Aŭstrio, Slovenio kaj Portugalio. Plej multaj vinoj devenis el la 2014-a jaro kaj el la 2013-a. Plej malnova estis el la 2-mila jaro. La internacian ĵurion konsistigis vingustumaj ekspertoj kaj enologoj el Pollando, Slovakio, Hungario kaj Ĉeĥo.

Estis atribuitaj 85 medaloj, inkluzive de 11,  kiujn akiris polaj vinprodukantoj. Unu el la celoj de la konkurso estas popularigi la vinkulturon ekster la tradiciaj vinproduktaj regionoj. Laŭ organizaĵo membriganta vitkulturistojn en Pollando estas da ili ĉirkaŭ unu milo. En la konkursoregiono, kaj do en la Apudkarpatio ekzistas ĉirkaŭ 150 vitejoj sur la suma areo de 100 hektaroj.

La komencoj de la vinkultivado sur ĉi tiu tereno radikas en la 10-a – 11-a jarcentoj, sed malaperis en la 16-a kaj 17-a jarcentoj gravaparte pro konkurenco de hungaraj vinoj, kiujn tiam oni komencis amase importi. La vitkultivado al Apudkarpatio revenis meze de la 80-aj jaroj de la pasinta jarcento.

El la elsendo 23.06.2015. Legas Barbara

La plej novaj esploroj de la opinisonda centro CBOS konfirmas la daŭran kontraŭstaron de poloj kontraŭ la komunan valuton. En aprilo 2015 eĉ 70 procentoj de poloj deklaris sian malemon al la komuna unia valuto.  La kontraŭstaro estas ne sole ĉiam pli ofta, sed ankaŭ esprimata en pli decidfirma maniero. CBOS memorigas, ke la plej grandan subtenon por la komuna valuto poloj esprimis en 2002 antaŭ la membriĝo de Pollando en la Unio. Tiam ĝi egalis al 64 procentoj. En la jaroj 2007-2008 la nombro de la subtenantoj kaj kontraŭuloj de eŭro estis en Pollando pli-malpli sama. Post la apero de financaj problemoj en Greklando kaj ankaŭ en aliaj eŭropaj landoj la akceptemo por la unia valuto sisteme malfortiĝadis kaj nun estas la plej negativa en la historio de la esploroj.

El la elsendo 16.06.2015. Legas Maciek

Pakaĵkestoj, alivorte sistemo de aŭtomataj poŝtkestoj por ekspedado kaj ricevado de sendaĵoj troviĝas en en publikaj lokoj, ofte proksime al superbazaroj, benzin­prenejoj, studentaj urbetoj. Plimulto funkcias 24 horojn diurne. La nomo pakaĵkesto, pole „paczkomat [paĉkomat]” estas registrita varmarko de la kompanio Interger.pl. Tiun nomon tamen oni uzas ankaŭ por ĉiaj ĉispecaj aranĝaĵoj ankaŭ de aliaj entreprenoj. La merkatagado de Integer.pl Akcia Kompanio koncernas i.a.: poŝtajn-kurierajn servojn por instituciaj kaj individuaj klientoj, kaj pakaĵ­transporton rilate elektronikan komercon en Pollando kaj sur la internaciaj merkatoj. La strategia celo de la grupo estas aperi ĝis la jarfino 2016 sur preskaŭ ĉiuj eŭropaj merkatoj. Ĝi jam estas kun siaj pakaĵkestoj en Pollando, Aŭstralio, Ĉilio, Britio, Italio, Irlando, Islando, Litovio, Latvio, Ukrainio, Estonio, Rurio, Kipro, Slovakio, Saŭda Arabio, Kolombio, Kostariko, Salvadoro kaj Gvatemalo. La grupo gvidas interparolojn kun laŭvicaj partneroj kaj planas en la daŭro de 3 jaroj funkciigi entute ĉ. 16 mil pakaĵ­kestojn. Inter la lastaj merkatoj estas Islando. Tie inter­konsene kun la loka poŝta kompanio pakaĵkestoj funkcias en la plej grandaj islandaj urboj kaj benzinprenejoj sub la marko PóstBox. Integer.pl subskribis ankaŭ interkonsenton kun la nederlanda PostNL. Tie la pakaĵkestoj estos instalitaj sub la marko Pakketautomaten ĉe la fervoj­stacioj de Amsterdamo, Roterdamo, Hago, Utreĥto, Bredo, Eindhoven, Leinden kaj en la flughaveno Schiphol.

El la elsendo 16.06.2015. Legas Milada

Ĉirkaŭ 30 milionojn da arbaraj junplantaĵoj (arboj kaj arbustoj) plantas forstistoj el Zielona Góra, kiuj respondecas pro la centra kaj suda parto de la Lubuŝa Vojevodio en la okcidenta Pollando. Ili okupos la areon de 3,5 mil hektaroj. La plantado de la nova plantogeneracio okazas sur la surfaco de sur kiu estis forhakitaj maturaj arboj. Sur la elektita areo novaj junplantaĵoj troviĝas sub la tegmento de la ekzistanta arbaro por altigi ĝian produktivecon kaj riĉigi la bilologian variecon. Sur du terenoj – sub la kontrolo de la Forsta Esplorinstituto kaj Naturuniversitato en Poznano – estas testata la idaro de la plej bonaj patrinaj pinarboj. Sur la menciita areo la baza arbospecio estas pino, kiu konsistigas 87 procentojn de la arbara surfaco.

El la elsendo 16.06.2015. Legas Milada

La esplor­projekto „Poloj en Islando” estas parto de la projekto „Parolata Historio – la kultura heredaĵo de Pollando kaj Islando en la homa parolo”. Ĝi estos realigata en Islando kaj Pollando en la jaroj 2015-2016 kunlabore kun la Islanda Esplorcentro por novumoj kaj ekonomia kresko.  La projekto estas adresita al ekspertoj kaj junaj esploristoj aplikantaj en siaj esploroj la metodon de parolata historio. Ĝi celas ankaŭ la polan kolonion en Islando kaj loĝantojn de Rejkjaviko. La tuta projekto premisas integron de la plej granda  sur la insulo nacia malplimulto, kiu estas la pola,  kun la islanda socio, pri­dokumenton kaj popularigon de la pola kaj islanda kultur­heredaĵoj. La alia celo estas interŝanĝo de bonaj praktikoj, spertoj kaj ankaŭ komparo de la rolo de la parolata historio kiel esplor­metodo en la eŭropaj landoj inter sciencistoj kaj ekspertoj partoprenantaj la projekton. La projekto konsistas el du partoj. La unua „Poloj en Islando” konsistas el kolekto kaj prilaboro de raportoj de poloj loĝantaj en Islando kaj de islandanoj, kiuj havas kontakton kun la pola kulturo. Ĝi estos realigata en Rejkjaviko kaj ĝiaj ĉirkaŭaĵoj. La dua parto de la projekto estos dediĉita al la metodologio de la parolata historio. En decembro en Vroclavo (la sudokcidenta Pollando) okazos internacia scienca konferenco pri la rolo kaj maniero utiligi la metodon de parolata historio. La projekto „Parolata Historio – la kultura heredaĵo de Pollando kaj Islando en la homa parolo” estas realigata kadre de la programo „Disvatigado de la kultura kaj arta diverseco kadre de la eŭropa kulturheredaĵo”.

 El la elsendo 12.06.2015. Legas Maciek