Novaĵoj

La Eŭropa Parlamento rifuzis lastlunde postulon debati pri la trapaso de la komunumaj balotoj en Pollando. Deputitoj de Juro kaj Justeco postulis, ke la ĉi-rilata debato okazu nunsemajne dum la sesio en Strasburgo.

Ryszard Legutko, la prezidanto de la partidelegacio en la Eŭropa Parlamento pravigis la postuluon per tio, kei ili estas la unuaj post 1989,  kiuj vekas tiom da duboj rilate al regulkonformeco de ilia trapaso.

La eŭropdeputitoj difinantaj la definitivan debatordon de la Parlamento en Strasburgo rifuzis ĉi tiun postulon de la frakcio de EKR (ekoro).

El la elsendo 25.11.2014. Legas Krystyna

Laŭ informo de  Jerzy Walaszek, la prezidanto de la Pola Asocio: Eŭropo-Demokratio-Esperanto la pola ministro por Kulturo kaj Nacia Heredaĵo la 20-an de novembro 2014 lokis Esperanton sur la Polan Liston de Nemateria Kulturheredaĵo. Tio okazis dank’ al iniciato de la pola senatano, profesoro doktoro Edmund Wittbrodt, la prezidanto de la Parlamenta Grupo subtenanta la lingvon Esperanto kaj Kazimierz Krzyżak, estrarano de la Pola Asocio EDE. Al la sukceso kontribuis intensa kunlaboro kun polaj parlamentantoj, polaj E-organizoj, landaj kaj eksterlandaj subtenantoj. Tiu fakto permesas estonte proponi Esperanton sur Reprezentan Liston de la Unuiĝintaj Nacioj pri Nemateria Kulturheredaĵo de la Homaro.

El la elsendo 21.11.2014. Legas Barbara

La bitigitaj rememoroj pri tombejoj de Kielce (la suda Pollando) aŭ  pri divers­konfesiaj kristanoj estas temo de la inaŭgurita en la loka Muzeo de Dialgo de Kulturoj ciklo „Ĵaŭdoj kun dialogo”. La projekto baziĝas sur fil­mmaterialoj kreiĝantaj por Arivejo de Rakontata Historio. La muzeo intencas kolekti bitigitajn rememorojn kaj dank’ al tio roli kiel diskutforumo pri prezentataj problemoj. La temaro de filmoj kaj akompanaj renkontiĝoj estis planita jam ĝis la mezo de 2015. Muzeo de Dialogo de Kulturoj, kiu estas la filio de la Nacia Muzeo en Kielce funkcias ekde 2012. Ĝi estas moderna, plur­komunikila centro, en kiu la enhavoj estas perataj rakonte. La Muzeo proksimigas la ideon de inter­kultura dialogo prezentante ĝiajn ekzemplojn kaj perspektivojn historiajn kaj nuntempajn pere de plurkomunirimeda konstanta ekspozicio, ekspozicioj portempaj, riĉa oferto de labor­renkontoj kaj  edukokupoj, koncertoj, filmoj kaj simile.

El la elsendo 21.11.2014. Legas Krystyna

Reage je letero de la pola ambasadoro en Londono la vendejreto Lidl deklaris, ke ĉiuj ĝiaj laborantoj en Britio havas la plenan rajton uzi la propran lingvon. Kiel antaŭ kelka tempo skribis  la gazetoj „The Scotsman” i “Daily Mail” la vendejestro en Kirkclady malpermesis al sia pola personalo ne nur uzi la polan lingvon en kontaktoj kun la polaj klientoj kaj eĉ inter si dum laborpaŭzoj. Laborantoj decidis plendi ĉe Lidl-direkcio en Germanio kaj la pola ambasadoro skribis al la direktoro de la brita Lidl-filio i.a. atentigante, ke ne temas sole pri akto de diskriminacio, sed ankaŭ pri perdo por la firmao, kiu tiel povas profiti el la plurlingveco de sia personalo.  La brita Lidl-filio prezentis gazetaran komunikon, en kiu ĝi esprimas fieron pri pluretneco de sia personalo. Aldone la letero enhavas la konstaton, ke laborantoj rajtas priservi klientojn en la lingvo por ili komprenebla kaj private rajtas paroli ajnan lingvon, kvankam ili devas memori, ke tiam iliaj kolegoj povas ilin ne kompreni.

 El la elsendo 18.11.2014. Legas Milada

Meze de novembro en la Infana Politekniko de Opole [en la suda Pollando] komenciĝis nova semestro daŭronta ĝis aprilo 2015. Partoprenas ĝiajn okupojn ĉ. 500 infanoj.  Dum la plej proksimaj monatoj malgrandaj studentoj ekscios i.a. pri tio,  kiaj estas la rilatoj inter homo kaj aŭtomobilo, kiel verki komputilajn ludojn kaj per kio malsimilas manipulado disde intertraktado. La unua prelego rilatis al la rengentaj radioj, kiuj gravas ne nur kaze de ostorompo. Por multaj infanoj gravis la informo, ke la nomo de la radioj deriviĝas de la malkovrinta ilin sciencisto. La prelegantoj prezentas sciencajn temojn adaptante ilin al la perceptoeblo de junulaj studantoj kaj unuavice klopodas prezenti ilin en maniero interesa.

El la elsendo 18.11.2014. Legas Krystyna

La Muzeo de la Varsovia Insurekcio 1944 ricevis leteron de la familio de hitlera generalo Reiner Stahel kun minac­postulo retiri la difinon de la eksa militista komandanto de Varsovio en 1944 milit­krimulo. Alikaze la familio minacis per tribunala proceso. Laŭ direktoro de la muzeo, Jan Ołdakowski la fakto, ke Reiner Stahel ne estis tribunale kondamnita ne ŝanĝas la pritakson de lia agado dum la milito. Laŭ protokoloj el pri­aŭskultoj Stahel malferme deklaris, ke li komandis trupojn, kiuj mortigis civilulojn. Jam la 2-an tagon de la insurekcio li ordonis mortigi ĉiujn virojn en Varsovio, kiuj povus esti taksitaj kiel virtualaj insurgentoj kaj preni civilulojn kiel ostaĝojn utiligotajn kiel vivaj torĉoj en la batalo kontraŭ la varsoviaj insurgentoj.  La unuan fojon en la historio de la Muzeo oni postulis de ĝi ŝanĝon de la pritakso de historiaj faktoj. La unuan fojon oni minacis per tribunala proceso. La ekspozicio pri la Varsovia Insurekcio 1944 estis prezentita en la berlina Muzeo pri Topografio de Teroro. Vizitis ĝin 280 mil personoj.

El la elsendo 11.11.2014. Legas Milada

Idoj de germana gneralo volas akuzi

Lastvendrede en Bydgoszcz la nepino de la marŝalo Józef Piłsudzki, Joanna Onyszkiewiucz plantis kverkon omaĝe al sia avo. La arbo riĉigis la Aleon de Kverkoj, kiuj omaĝas la elstarajn personojn merit­iĝintajn por la urbo kaj Pollando. Preninte parolon en la nomo de sia edzino Janusz Onyszkiewiicz atentigis, ke la kverko estas plantita kelkajn tagojn antaŭ la Festo de Sendependeco, kiu estis reakirita en 1918. Ĝi tamen postulas konstantan zorgon. Tiam ĝi postulis apartan zorgon, apartan engaĝiĝon ĝi bezonas ankaŭ hodiaŭ pro la situacio en Ukrainio. Onyszkiewicz memorigis la vortojn de marŝalo Piłsudzki „ke ne ekzistas libera Pollando sen libera Ukrainio”. Józef Piłsudski en Bygoszcz la 6-an de junio 1921faris unutagan viziton. Li dum ĝi akceptis militistan paradon, partoprenis patriotan manifestacion, vizitis lernejon de subleŭtentantoj, militistan hospitalon kaj fajrobrigadon kaj krome li rigardis teatran spektaklon.

El la elsendo 11.11.2014. Legas Milada

kverko omage al marsalo J. Pilsudzki

En Olsztyn [olŝtin] en la norda Pollando kreiĝas muralo omaĝe al Soldatoj Rezistantaj. Temas pri la postmilita pola sendepend­iga kaj kontraŭ­komunista konspira movado rezitanta kontraŭ sovetigon de Pollando kaj subaltern­igon de ĝi al Sovetunio, batalanta kontraŭ sekurec­servojn de Sovetunio kaj subalternaj al ili servoj en Pollando.

La muralo laŭ la ideo­donintoj rolos kiel memor­esprimo pri historio, pri soldatoj rezistantaj kontraŭ Sovetunion kaj proponas modernan patriotismon. La patriotaj medioj de Varmio kreante la muralon pensas pri ĝia eduka kaj instiga valoro por junaj poloj. Krom omaĝmesaĝo sur la muralo aperos figuroj de soldatoj mem. Laŭplane la malkoro de la muralo estis okazonta antaŭ la Festo de la Sendependeco.

El la elsendo 11.11.2014. Legas Milada

Muralo omage al soldatoj rezistantaj

Proksimiĝas la 95-a datreveno de la reakiro de sendependeco fare de Pollando post la 123-jara dispartigo inter la najbaraj ŝtatpotencoj. La datrevenon omaĝos du grandaj marŝoj. La tiel nomata prezidenta „Kune por la Sendependa” kaj la alia „Marŝo de Sendependeco” organizita de naciaj medioj. La prezidenta marŝo okazanta la duan fojon celas esti gaja historia spektaklo. Laŭvoje la prezidento metos florojn ĉe monumentoj de merit­iĝintaj poloj. Ĉe la lasta Bronisław Komorowski prezentos porokazan paroladon. Dum la marŝo estos aparte honorita memoro de la insurgentoj de la Januara Insurekcio lige kun ĝia 150-a datreveno pasanta nunjare.  La alia,  Marŝo de Sendependeco kun­organizita de TutPollanda Junularo kaj Nacia-Radikala Tendaro okazos la 4-an fojon. Florojn oni metos ĉe la monumentoj de Józef Piłsudzki kaj Roman Dmowski. La komuna tramarŝo celas emfazi komunan volon de batalo por forta kaj granda Pollando.

El la elsendo 08.11.2013. Legas Milada

La Pola Nacia Festo la 11-an de novembro

Lastdimanĉe en  respublikoj proklamitaj de porrusaj separistoj en la orienta Ukrainio Donecko kaj Luhansko  okazis balotoj de parlamentoj kaj estroj de plenum­aŭtoritatoj. Pli frue aŭtoritatoj de ambaŭ regionoj rifuzis okazigon de balotoj al la parlamento de Ukrainio, kiuj okazis la 26-an de oktobro. Post la dimanĉaj balotoj reprezentanto de la rusa parlamento deklaris, ke en ambaŭ regionoj estis elektitaj legalaj aŭtoritatoj kaj la Ŝtata Dumo kunlaboros kun ili.  La balot­rezultojn ne agnoskas Vaŝingtono nek Bruselo. Laŭ la estro de la unia diplomataro Federica Mogherini ili konsistigas malhelpon sur la vojo kondukanta al paco en Ukrainio. Similan starpunkton reprezentas la aŭtoritatoj de Ukrainio.

Hodiaŭ, t.e. made la ministro por la eksterlandaj aferoj de Ukrainio Pawel Klimkin deklarinte en la la ĵurnalo Bild, rekonkeron de la regionoj de Donecko kaj Luhansko alvokis Okcidenton severigi sankciojn rilate Rusion. La ukraina prezidento Petro Poroszenko deklaris kunvokon de la Konsilio por la Nacia Sekureco kaj Defendo cele priparolon de la situacio post la ne-agnoskataj de Kijevo rezultoj de la balotoj en la orienta parto de la lando.

El la elsendo 04.11.2014. Legas Milada

post balotoj en la orienta Ukrainio

En la plej altaj polaj montoj Tatry-montaro finiĝis pasint­semajne la nombrado de ĉamoj, kiun efektivigis laborantoj de la Nacia Parko de Tatry-montaro kaj iliaj kolegoj el simila organizo en Slovakio. La rezulto estas rekorda, ĉar oni notis 1400 ĉamojn, kio signifas la kreskon de ĉi tiuj animaloj je 200 ekzempleroj. Tio estas tre pozitivaj rezultoj, ĉar ankoraŭ antaŭnelonge en 1999 en la tuta Tatry-montaro temis nur pri 241 bestoj. En Pollando troviĝas malpli la ĉamoj ol en Slovakio.

La nombrado de ĉamoj en Tatruy-montaro konsistigas la plej malnovan natursciencan monitoradon okazigatan de du ŝtatoj samtempe.

El la elsendo 04.11.2014. Legas Milada
nombrado de camoj

La 25-an de oktobro ĉe la pariza katedralo Notre Dame estis lanĉita monumento de Johano Paŭlo la 2-a. La solenaĵojn partoprenis la urbestro de Parizo Anne Hidalgo [ani_ dalgo], la arkiepiskopo de Parizo Andre Vingt-Trois  [ądre vą-trua] kaj la metropolitestro de Lodzo, arĥiepiskopo Marek Jędraszewski.

La bronza statuo altas 3,6 metrojn kaj pezas unu kaj duonan tunojn. Aŭtoras  ĝin kartveldevena skulptisto Zurab Cereteli, kiu donacis ĝin al la Pola Katolika Misio en Francio.  La artisto tiamaniere emfazis sian dankemon pro la rolo de Johano Paŭlo la 2-a en la faligo   de la sovetunia totalismo. Lia momunmto atendis 4 jarojn ĝustan lokalizon en Parizo. La origina ideo, ke ĝi estu lokita antaŭ la pola preĝejo de la Ĉielpreno de la Dipatrino en 2012 ne estis akceptita de la parizaj urboaŭtoritatoj.  La definitiva lokalizodeciso ĉe la skvaro de Johano Paŭlo la 2-a apud la katedralo Notre Dame estis aprobita en julio 2014.

La establita en Parizo en 1836 – laŭ la iniciato i.a. de Adam Mickiewicz – Pola Katolika Misio celis organizon de la spirita kaj socia vivo de poloj, kiuj post la novembra insurekcio de la 1830-a jaro elmigris al Francio. La nuna misio, en kiu servas 120 sacerdotoj sub la gvido de pastro Stanisław Jeż plenumas similajn funkciojn por la pola kolonio en Francio.

 El la elsendo 31.10.2014. Legas Milada

Jam lastdimanĉe sur la terenoj de la okcidenta Pollando – dum la 2-a mondmilito enkorpigitaj en la germanan 3-an Regnon – ebrilis Torĉoj de Memoro. Tiu kampanjo omaĝis la memoron de 40 mil polaj civitanoj murditaj de germanoj dum la unuaj monatoj de la milito.  Laŭ la iniciato de la Radio Merkury el Poznano kaj la poznana filio de la Instituto pri la Nacia Memoro oni bruligis torĉojn ĉe informtabuloj omaĝantaj viktimojn de stratpafadoj, ĉe individuaj tomboj de militviktimoj kaj ĉe amastomboj. La torĉoj ekbrulis ankaŭ en malgrandaj loĝlokoj, en la lokoj de la hombuĉado kaj en arbaroj, kie poloj estis amase murdataj. La kampanjo disvolviĝis konforme al la premiso,  ke la plej elstara omaĝoakto favore al personoj, kiuj oferis sian vivon por Pollando estas senĉesa memoro kaj revenigado de memoro.

 El la elsendo 31.10.2014. Legas Milada

Torcoj de memoro

OECD – Organizaĵo por la Ekonomia Kunlaboro kaj Evoluo komparis la vivkomforton en ĉiuj membraj ŝtatoj, kio estas i.a. ĝia konstanta esplortereno. Laŭ la plej novaj donitaĵoj evidentiĝas, ke Pollando daŭre foras disde la monda elito. Oni faris pritaksojn en 9 kategorioj laŭ la skalo de 0 ĝis 10 poentoj.  Pollando ne povas fieri. En la kategorio enspezoj Pollando ricevis 1,3 poentojn, ĉar la meza enspezo de polo superas iom jare 16 mil dolarojn. Tio lokas Pollandon post Ĉehio, Slovakio kaj Greklando. Malgraŭ videbla nudokule leĝejkonstruado Pollando okupas en ĉi tiu kategorio la 34-an lokon antaŭinte sole Turkion kaj Rusion.

El la elsendo 28.10.2014. Legas Tomek

Vivkomforto en Pl lau OECD

Laŭ septembraj esploroj de esplorinstituto TNS Polska „Feliĉo en la vivo de poloj” rezultas, ke eĉ 91 procentoj da poloj opinias sin feliĉaj. Evidentiĝis, ke en plej signifa grado la feliĉon influas persona vivo, la profesia vivo okupas iun el la lastaj lokoj. Plej granda elcento de feliĉaj poloj vivas en la okcidentaj vojevodioj, ĉar senton esti feliĉaj en la okcidentpomeria kaj en Lubusz-vojevodio deklaris eĉ 97 procentoj de poloj. En grandaj urboj feliĉosenton deklaras nur 88 procentoj de la enketitoj.

Kio kaŭzas la plej grandan feliĉon? La unuan lokon okupas nasko de la infano. Ĉiu dua virino deklaras, ke tio estis ŝia plej feliĉa tago en la vivo. La duan lokon okupas la geedziĝa tago, sed  ĉi-rilate pli da viroj ol virinoj deklaras feliĉon. La enketa demando pri sumo, kiu kaŭzus feliĉosenton ĉe la duono de la demanditoj fruktis per difino de 6 mil zlotoj, kiun oni destinus por aĉeti aŭtomobilon, eksterlandan ekskurson, novajn meblojn, por renovigi loĝejon aŭ aĉeti komputilon. La enketo ebligis grupigi la respondintojn laŭ nivelo de ilia feliĉosento kiel: ekstremajn optimistojn, kontentulajn pri sia vivo, malfeliĉulojn sen perspektivoj, societemajn malŝparulojn, entreprenemulojn, bravajn emeritojn, eternajn malkontentulojn.

El la elsendo 28.10.2014. Legas Tomek

Poloj sentas sin felicaj

En Gubin (la okcidenta Pollando) estis inaŭgurita en la lastaj tagoj la plej granda en Pollando sunpanela elektrejo, kies konstrukostoj egalis al 10 milionoj da zlotoj. La duonon de ili kovris Energetika Entrepreno Gubin, la duono venis el la uniaj fondusoj. Temas pri la unua etapo de la tuta komplekso konsistonta el tri ĉi-specaj elektrejoj. La surfaco de la unua el la sunpanelaj farmoj egalas al 2, 6 hektaroj kun la povo de 1,5 megavattoj ebligante kontentigi la elektrobezonojn de 800 hejmmastrumejoj. En la fino de la projekto ĝi okupos la areon de 7 hektaroj liverante la povon de 4 megavattoj. Nun la elektran energion aĉetas la kompanio Enea, poste ĝi estos vendata sur la energimerkato.

La elekto de Gubin por la sunpanela elektrejo ne estis hazarda. Regas tie bonaj kondiĉoj, sufiĉa sunradiado kaj mikroklimato. Por la urbo la investaĵo havas ankaŭ signifon markan kaj ekonomian. Apud la planoj elkonstrui tie minejon de bruna karbo kaj elektrejon la sunpanela elektrejo montras malfermitecon de la urbo je ekologiaj solvoj. Laŭ la investinto la utiligo de la fotovoltaikaj teknologioj en Gubin malgrandigos la emisiadon de karbodioksido je ĉ. 3, 5 tunoj jare.

El la elsendo 21.10.2014. Legas Krystyna

Ĉiam pli ofte, eĉ ĉe la stratstandoj al klientoj oni proponas 3- kaj 5-lirajn pakumojn de neklarigita pola poma suko. Ne eblas ne rimarki en tio la flankefikon de rusa pomembargo kun pozitiva espereble rezulto. Nome statistika polo trinkas jare dek sep kaj duonan litrojn de suko jare, alivorte 48 mililitrojn tage. En Skandinavio tio estas 200 mililitroj tage.   La konsumado de sukoj varias. En 2013 la merkato de sukoj kaj kaj pulpobazaj trinkaĵoj malkreskis en Pollando je 3,2 procentoj, en 2014 oni observas la 3-procentan kreskon. Pri tio i.a. informis raporto de la Eŭropa Societo de Fruktosukoj. Samtempe oni atentigas pri pozitiva ŝanĝo de konsumpreferoj direkte al sukoj. Aparte kreskas la konsumado de freŝaj sukoj. Poloj daŭre preferas oranĝsukon, kiu konsistigas unu kvaronon de la konsumataj sukoj. La duan lokon okupas legomsukoj, aparte karota kaj fruktolegomaj sukoj. La trian lokon okupas pomsuko, kiun konsumas 16 procentoj de poloj. Oni aĉetas sukon 60-procente en kartonaj pakumoj, malpli popularaj estas  plastaj kaj vitraj boteloj. En Eŭropo la plej granda konsumanto de sukoj kaj pulpobazaj trinkaĵoj estas Germanio, sekvas Francio, Britio, Hispanio kaj Italio. Same kiel en Pollando en la Unio  la plej popularaj estas oranĝaj sukoj kaj pulpobazaj trinkaĵoj, sukoj mikisitaj, pomaj, ananasaj kaj periskaj. La pomaj sukoj kaj trinkaĵoj estas plej popularaj en Aŭstrio, Danio, Greklando kaj Germanio.

El la elsendo 21.10.2014. Legas Milada

Konsumado de sukoj en Pl kaj en la Unio

La Konfucea Instituto en Opole (la suda Pollando) solenis sian 10-jariĝon per publika prezento,  dum kiu eblis lerni kaligrafion, rigardi la ceremonion de te-preparado kaj ludi ĉinajn tabulludojn. La oferton de la Instituto – de 6 jaroj kunlaboranta kun la loka Politekniko – utiligas studentoj el diversaj mondopartoj. Oni proponas unuavice diversnivelajn lingvokursojn por infanoj, junularo kaj plenkreskuloj. La Instituto proponas krome la postdiplomajn studojn pri la internacia merkatagado. Tamen la ĉefa misio de la Instituto estas popularigado de la ĉina kulturo kaj lingvo. Laŭ pritaksoj la ĉinan lingvon lernas nun ĉirkaŭ 25 milionoj da eksterlandanoj. La denaskaj lingvoinstruistoj konas ĉirkaŭ 6 mil ideogramojn, en la plej granda ĉina vortaro ilia nombro egalas al 40 mil. Por komunikbazo estas necesa kono de pli ol unu mil.

El la elsendo 14.10.2014. Legas Krystyna

La Konfucea Instituto en Opole

Du objektoj en Varsovio portas la saman nomon „Dika Katrinjo”. Unu el ili estas historia puto ĉe la Banka Placo. La alia videbla meze de Vistulo dum la veturado laŭ Łazienki-Trako estas la plej granda puto de malprofundaj subteraj akvoj, kiu ĉerpas tag-nokte ĉirkaŭ 65 mil kubometrojn da akvo, liverante ĝin al unu triono de la varsovianoj.  En sepembro la 49-metra Dikulino 50-jariĝis.

Ĝia konstruo apartenis al unu el la plej famaj investaĵoj de la postmilita Varsovio. Ĝi prenas akvon el sub la fundo de Vistulo dank’ al 15 truitaj tuboj kun la longeco de 1848 metroj dismetitaj radie en la profundo de ĉirkaŭ 7 metroj sub la riverfundo. La akvo enfluas ilin traiĝante tra la fundo de Vistulo, kiun formas sabla-gruza tavolo. Tiu procezo daŭras ĉ. 24 horojn. Akvo el la Dika Katrinjo trafas al du stacioj fajnigantaj la akvokvaliton – Praga ĉe la dekstra kaj Filtroj ĉe la maldekstra bordoj de Vistulo.

Nun daŭras konstruado de instalaĵoj por ozonumi la akvon kaj ekipi ĝin per karbofiltroj. Tio daŭros ĝis la fino de 2015. Dank’ al tiu solvo la trinkakvo en Varsovio havos fajnigitan guston kaj aromon.

El la elsendo 14.10.2014. Legas Milada

W Dika Katrinjo en Varsovio

Laŭ la Organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj en la daŭro de 30 jaroj je du kaj  duona miliardoj da personoj kreskos la nombro de la urba loĝantaro de la mondo. Nun la duono el 7 miliardoj da homoj vivas en la urboj. En 2045 ilia nombro egalos al 6 miliardoj. Tre rapide la urba loĝantaro kreskas en Azio kaj Afriko. Laŭ  prognozoj en tiu periodo en Niĝerio naskiĝos 212 milionoj da homoj, en Hindio 404 milionoj kaj en Ĉinio 292 milionoj. La ŝtataj aŭtoritatoj frontos la defion kontentigi la bezonojn de la kreskanta populacio rilate konforman nivelon de la socia protekto, edukado, tranporto, infrastrukturo kaj laborlokoj. En la lastaj jaroj la nombro de la homaro kreskis en eksterordinare rapida ritmo. En 1990 estis nur 10 megaurboj, nun temas jam pri 28. La plej multnombra estas Tokio kun 38 milionoj da loĝantoj. Sekvas Delhio, Ŝanghajo,  Meksikurbo, Bombajo kaj Sao Paulo. UNO antaŭvidas, ke la nombro de la kamparana loĝantaro, kiu nun egalas al 3, 4 miliardoj da personoj atingos apogeon en 2020 kaj ekde tiam komencos malkreski.

El la elsendo 09.09.2014. Legas Krystyna

kreskas la nombro de la urba logxantaro

Last­vendrede la grupo Polskapresse apartenanta al la germana grupo Verlagsgruppe Passau aĉetis la kompanion Express Media, kiu eldonas i.a. la regionajn ĵurnalojn „Express Bydgoski” kaj „Nowości – Dziennik Toruński”. Ekde nun preskaŭ ĉiuj polaj regionaj amaskomunikiloj troviĝas en la germanaj manoj. Kiel informis Polskapresse la kontrakto rilatas al ĉiuj titoloj de Express Media. Krom la menciitaj titoloj temas ankaŭ pri 17 lokaj semajn­revuoj en la kujavia-pomeria vojevodio (la nordokcidenta Pollando) kaj ankaŭ gazet­presejo. La germana konzerno estos eldonanto de 19 regionaj ĵurnaloj. Pasintjare Polskapresse aĉetis la kompanion Regionaj Amaskomunikiloj, kiu estis posedanto de taggazetoj, pagendaj kaj senpagaj semajnrevuoj, 50 interretaj inform­servilojn kaj 5 presejojn.

El la elsendo 09.09.2014. Legas Milada

pola regiona gazetaro

Tatry-montara Nacia Parko okupis la 12-an lokon en la rangolisto de 30 plej bonaj naciaj parkoj de la mondo de CNN, kiu ne konsideras Usonon. Prilaborante la rangoliston oni i.a. konsideris iliajn naturajn kaj panoramajn valorojn, sekurecon kaj gastamon de lokaj loĝantoj. La unuan lokon okupis la argentina Iguazu, sur kies tereno troviĝas tropika arbarego kaj spektaklecaj akvofaloj. La unuajn 9 lokojn okupis naciaj parkoj en la suda Ameriko. Antaŭ la pola parko troviĝis i.a. Tikal en Gvatemalo, Galapagos w Ekvadoro, Cairngorms en Skotlando, Goreme en Turkio. Tatry-montara Nacia Parko estis establita en 1954 kaj ĝi etendiĝas sur la surfaco de pli ol 21 mil hektaroj. Ĉirkaŭ 70 procentojn de la surfaco okupas arbaroj kaj montaj pinoj, la ceterajn 30 procentojn almontaj herbejoj, rokoj kaj rojoj. Per la strikta protekto estas ĉirkaŭprenitaj ĉ. 11 kaj duona mil hektaroj, i.a. zono de  altmontaj herbejoj kaj akrapintaj rokoj.

El la elsendo 09.09.2014. Legas Tomek

Tatry-montara Nacia Parko inter 30 la plej bonaj

La 1-an de septembro pasis la 75-a datreveno de la eksplodo de la 2-a mondmilito. Apartaj solenaĵoj okazis ĉe la promontoro Westerplatte, kiun kiel la unuan en 1939 atakis Germanio. Partoprenis ilin i.a. la prezidentoj de Pollando, Bronisław Komorowski kaj de Germanio, Joachim Gauk. Laŭ la pola prezidento la spertoj de la 2-a mondmilito havas signifon ankaŭ hodiaŭ, kiam ni frontas minacojn oriente for de la teritorio de la Eŭropa Unio kaj NATO. La germana prezidento memorigis rilate polajn militspertojn, ke neniu alia nacio ol la pola laŭ tioma skalo kaj tiom longe rezistis la germanan invadon, la strebadon de Hitler plene neniigi la ŝtaton, ekstermi ĝiajn elitojn kaj ekspluati la ceteran loĝantaron.  Gauk memorigis, ke kiam antaŭ kvin jaroj sur Westerplatte kunvenis estroj de  20 eŭropaj ŝtatoj kaj registaroj ĉiuj kredis, volis kredi, ke ankaŭ Rusio povus fariĝi parto de komuna Eŭropo. La germana prezidento reliefigis ŝokon, kiun travivas Eŭropo lige kun tio, ke ĉe ĝiaj randoj daŭras militista konflikto favore al novaj limoj kaj nova ordo. Endanĝerigitaj estas stabileco kaj paco sur nia kontinento.

El la elsendo 02.09.2014. Legas Barbara

Konforme al la prezentitaj lastvendrede spekulativadoj la gvidantoj de la Eŭropa Unio decidis konfidi la postenon de la estro de la Eŭropa Konsilio al la pola ĉefministro Donald Tusk. La estro de la unia diplomataro fariĝis la itala ministro por la eksterlandaj aferoj, Federica Mogherini. Ŝi transprenos la oficadon la 1-an de novembro kiam la nova Eŭropa Komisiono komencos sian oficperiodon. Donald Tusk transprenos novan funkcion por du kaj duona jaroj la 1-an de decembro. Nun li devas rezigini pri la posteno de la pola ĉefministro. Lastlunde la germana kancelieto Angela Merkel diris en Bundestag, ke la elekto de polo por la posteno de la prezidanto de la Eŭropa Konsilio 25 jarojn post la paca revolucio en la Centra kaj Orienta Eŭropo havas grandan simbolan signifon.

El la elsendo 02.09.2014. Legas Barbara

Novaj politikistoj en la Europa Konsilio

Konforme al la prezentitaj lastvendrede spekulativadoj la gvidantoj de la Eŭropa Unio decidis konfidi la postenon de la estro de la Eŭropa Konsilio al la pola ĉefministro Donald Tusk. La estro de la unia diplomataro fariĝis la itala ministro por la eksterlandaj aferoj, Federica Mogherini. Ŝi transprenos la oficadon la 1-an de novembro kiam la nova Eŭropa Komisiono komencos sian oficperiodon. Donald Tusk transprenos novan funkcion por du kaj duona jaroj la 1-an de decembro. Nun li devas rezigini pri la posteno de la pola ĉefministro. Lastlunde la germana kancelieto Angela Merkel diris en Bundestag, ke la elekto de polo por la posteno de la prezidanto de la Eŭropa Konsilio 25 jarojn post la paca revolucio en la Centra kaj Orienta Eŭropo havas grandan simbolan signifon.

El la elsendo 02.09.2014. Legas Barbara

Novaj politikistoj en la Europa Konsilio