Novaĵoj

La pola mastrumado en 2017 estos unu el ses plej rapide evoluantaj en la Eŭropa Unio. Tio sekvas el la prezentitaj lastlunde bazaj makroekonomiaj donitaĵoj koncerne la 2016-n jaroj kaj el la prognozoj por la nuna jaro.

La Komisiono konfirmis, ke pasintjare la pola Landa Pordukto Brutte (LPB) kreskis je 2,8 procentoj, kio estas rezulto identa kun la publikigita antaŭnelonge de la Ĉefa Statistika Oficejo. La Komisiono sciigis ankaŭ, ke la deficito de la publikaj financoj egalis nur al 2,3 procentoj de la LPB kaj estis la plej malalta ekde 2007. Laŭ unu el la fiskaj kriterioj de Maastricht-Traktato ĝi ne povas superi 3 procentojn. La deficito tamen estos envere je la duona procento pli alta, ĉar kiel atentigis Eurostat Pollando devas partigi 10 miliardojn da zlotoj de la buĝetenspezo pro la vendita frekvenco LTE. Malgraŭ tio la deficito ne superos Maastricht-kriterion.  Multe pli optimisma estas la prognozo de la Eŭropa Komisiono rilate la ekonomian kreskon en Pollando en la nuna jaro. Laŭ ĝi la LPB egalos al 3,2 procentoj, kio lokas Pollandon inter la ses plej rapide evoluantaj uniaj mastrumadoj.

El la elsendo 14.02.2017. Legas Krystyna  kaj Barbara – 1’35”

Lastvendrede komencis funkcii Pola Agentejo por Investaĵoj kaj Komerco. Ĝia celo estas ne nur la logado de investaĵoj al Pollando, sed ankaŭ helpo al polaj firmaoj eksterlande. Tiucele en la planoj estas funkciigo de 70 polaj komercaj oficejoj en la tuta mondo por diversigi la polan eksporton. La unua funkcias jam en Nairobi, kie i.a. instaliĝis la pola Ursus. Tio estis ebla dank’ al speciala kredito donita de la pola registaro. La agentejo ne rezignas ankaŭ pri sia origina misio, tio estas helpado al la eksterlandaj investantoj, kiujn bezonas la pola mastrumado. Nunjare la buĝeto de la Agentejo egalas al 36 milionoj da zlotoj, perspektive ĝi kreskos ĝis 200 milionoj.

El la elsendo 07.02.2017. Legas Krystyna – 0’54”

La estro de la germana registaro, kanceliero Angela Merkel marde faras viziton en Varsovio. Laŭ PAP-agentejo per sia vizito kancelieto Angela Merkel donas la signalon, ke ŝi interesiĝas pri plibonigo de la rilatoj kun Pollando, pri kio interesiĝas ankaŭ la pola registaro. Angela Merkel renkontiĝas kun la pola ĉefministro Beata Szydło kaj la prezidento de Pollando Andrzej Duda. La temo de la interparoloj estas i.a. aferoj ligitaj kun la eksterlanda politiko kaj politiko de sekureco. En la planoj de ŝia vizito estas renkontiĝo kun la prezidanto de Juro kaj Juteco, Jarosław Kaczyński, kiu estis planita en la varsovia hotelo Bristol. Inviton por la renkontiĝo kun la germana kanceliero en la germana ambasado en Varsovio ricevis la prezidantoj de la opoziciaj partioj Civitna Platformo, Grzegorz Schetyna kaj de la Pola Kamparana Partio, Władysław Kosiniak-Kamysz. Ambaŭ partioj kune kun CDU, kiun prezidas Angela Merkel troviĝas en la Eŭropa Kamparana Partio.

El la elsendo 07.02.2017. Legas  Milada – 1’24”

La unia programo de la studenta interŝanĝo Erasmus solenas nunjare la jubileon de sia 30-jariĝo. Laŭ la plej novaj donitaĵoj de la Eŭropa Komisiono en 2015 partoprenis ĝin 678 mil personoj kaj ilia nombro daŭre kreskas. En la daŭro de la 30-jara funkciado el la programo de studenta interŝanĝo ĝi evoluis al komplika programo financanta agadojn celitajn por junularo, edukado kaj evoluigado de la eŭropa identeco. Krom projektoj ligitaj kun la supera eduksistemo ĝi rilatas ankaŭ al volontulado, sporto aŭ socia integriĝo de enmigrantoj. Vastiĝis ankaŭ la geografoa bazo de la programo  de 11 ŝtatoj en 1987 ĝis 33 aktuale (ĉiuj uniaj landoj plus Turkio, Makedonio, Norvegio, Islando kaj Liĥtenŝtejno). Pri la sukceso de la programo, kiu de tri jaroj nomiĝas Erasmus+ atestas tio, ke en 2015 kadre de la programo 678 mil personoj forveturis eksterlanden por studi, labori aŭ volontuli. Samjare la unio investis 2,1 miliardojn da eŭroj en 19 600 projektojn, kiujn partoprenis 69 mil organizoj. En 2015 la sfero de Erasmus+ krome vastiĝis. La unuan fojon en la historio oni ebligis al institucioj de la supera eduksistemo interŝanĝi studentojn kaj laborantojn kun ekstereŭropaj altlernejoj, kion utiligis pli ol 28 mil personoj. La plej multnombraj partoprenantoj de Erasmus devenas el Francio, Germanio kaj Hispanio. Aliflanke Hispanio, Germanio kaj Brito estas landoj, kiuj akceptas kadre de la programo plej multajn personojn. 94 procentoj de Erasmus-partoprenantoj asertas, ke dank’ al la programo gramdiĝis iliaj kapabloj kaj 80 procentoj sentis, ke la partopreno en la programo influis tre pozitive iliajn eblojn de profesia kariero. Ĉiu tria persono staĝanta kadre de Erasmus+-programo ricevas laborofreton de enteprreno, kiu akceptis lin/ŝin por la staĝo. Eŭropa Komisiono premisas, ke en la jaroj 2014-2020 la programon utiligos 4 milionoj da personoj. La buĝeto de Eramus + por tiu periodo egalas al 14,7 miliardoj da eŭroj.

El la elsendo 31.01.2017. Legas Milada – 1’40”

Ĉirkaŭ ok kaj duona mil nomoj de SS-viroj el la eksa germana koncentrejo-mortotendaro Auchwitz troviĝas en bazo de donitaĵoj publikigita lastlunde de la krakova filio de la Instituto pri la Nacia Memoro. En la planoj estas kompletigo de ĉi tiu bazo per donitaĵoj el aliaj eksaj germanaj koncentrejoj sur la pola teritorio. La unua kaj unusola ĉi-speca prilaboraĵo en la mondo estas konsultebla ĉe la reta adreso www.truthaboutcamps.eu/zalogass. Tiuj donitaĵoj aperis en la reago je la uzado de la difino „polaj koncentrejoj” elmontrante la anaron de SS-funkciuloj. La originala bazo konsistas el kvar tabeloj enhavantaj personajn donitaĵojn, dokumentojn de justico, fotojn de SS-viroj kaj priskribon de la servado en la kocentrejo Auschwitz. Ĉi lasta estas ankoraŭ kompletigata kaj estos publikigita tuj post la verkonformiga proceduro. Ne aperas ankoraŭ listo de servantaj en Auschwitz virinoj, kiu ankaŭ estas ankoraŭ verkonformigata. La bazo aperas en la trilingva versio – pola, germana kaj angla. Detalajn donitaĵojn dume eblas legi nur germane (originalaj nomoj) kaj en la pola traduko. La publikigitaj donitaĵoj ne konsideras dokumentojn kreitajn aŭ kolektitajn ekster la limo de Pollando. Ili ĉiuj havas informan kaj ne valorigan karakteron. La bazo kreiĝis en la kunlaboro kun la Ŝtata Muzeo Auschwitz-Birkenaŭ, kiu prezentas la ligon al la adreso de la bazo en sia interreta paĝo.

El la elsendo 31.01.2017. Legas Krystyna – 1’45”

Antaŭtage de la pasanta hodiaŭ Memortago pri la viktimoj de holokaŭsto la pola Sejmo omaĝis per minuto de silento la memoron de la viktimoj de la germana-nacisocialisma sistemo de ekstermo, en kies sekvo la vivon perdis milionoj da homoj. La hodiaŭaj ĉefsolenaĵoj  okazis sur la tereno de la eksa koncentrejo Aŭschwitz I kaj en Varsovio.  Ĉirkaŭ 40 eksaj malliberigitoj metis florkronon kaj torĉojn antaŭ la Mortomuro enirantre la terenon de la eksa koncentrejo kaj mortotendaro tra la pordo kun la surskribo „Arbeit macht frei”. Multaj portis tukojn kun blankaj-bluaj strioj, memorigantaj la koncentrejajn vestojn. En la centro de la florkrono el la blankaj-bluaj troviĝas ruĝa triangulo kun la lietro „P” simbolanta polajn politikajn malliberigitojn. La ĉefaj solenaĵoj en Varsovio en la ĉeesto de la ŝtataj, komunumaj, konfesiaj aŭtoritatoj, reprezentantoj de ambasadoj, sociaj kaj konfesiaj organizoj okazis antaŭ la Monumento de Getto-herooj. Krom meto de floroj kaj memoralvoko estis enprogramita teatra spektaklo.

El la elsendo 27.01.2017. Legas Barbara – 1’28”

La Fondaĵo de Ewa Błaszczyk „Akogo” kaj Reprezenta Artensemblo de la Polaj Armeaj Fortoj fariĝis laŭreatoj de la ĉiujara premio de la Militista Diocezo Benemerenti. La fondaĵo „Akogo” estis honorita pro oferplena servo favore al homoj post neŭrologiaj lezoj kaj favore al iliaj familioj kaj proksimuloj, pro persista batalo por rajto vivi al infanoj en la stato de la postleza komato, pro nobla agado de specializa medicina centro kaj rekapabliga kliniko „Budzik” (vekhorloĝo). La reprezenta Artensemblo de la Polaj Armeaj Fortoj estis premiita pro valora kontribuo al la nacia kulturo, pro la popularigado de patriotaj kaj kristanaj valoroj, pro la flegado de glora memoro de la polaj militistaj fortoj. La premioj Benemerenti (Bone Meritiĝintaj) estas atribuataj de la Militista Diocezo de la Polaj Armeaj Fortoj ekde 1995 al personoj kaj institucioj, kiuj per sia agado donas la ateston pri la plej superaj valoroj, kiuj en la vivo de individuoj kaj socio estas vero kaj justeco. La nunjaran solenaĵon de la enmanigo de la premioj Benemerenti finis koncerto de la kristnaskaj kantoj en la plenumo de la Reprezenta Artensemblo de la Polaj Armeaj Fortoj.

El la elsendo 27.01.2017. Legas Maciek – 1’27”

Prezidento Andrzej Duda prezentis proponon de libroj el inter kiuj inaternaŭtoj elektos tiun, kiu estos legita dum la tradicia jam tago de la Nacia Legado 2017. La listo de la gravaj verkoj de la pola literaturo kreiĝis sekve de konsultoj kun la altlernejaj fakultatoj de la pola filologioa, Nacia Biblioteko kaj Instituto pri Literaturaj Esploroj de la Pola Sciencakademio. La interreta plebiscito daŭras ĝis la 15-a de februaro, la rezultoj estos anoncitaj la 21-an. Inter la proponoj troviĝas „Przedwiośnie” (Antaŭprintempo) de Stefan Żeromski, „Pamiętniki Soplicy” (La memorliro de Soplica) de Henryk Rzewuski, „Beniowski” de Juliusz Słowacki kaj „Wesele” (La nupto) de Stanisław Wyspiański. La unua Nacia Legado okazis en 2012, kiam la tuta Pollando legis la epikan poemon de Adam Mickiewicz „Sinjoro Tadeo”; Pasintjare temis pri „Quo Vadis” de Henryk Sienkiewicz.

El la elsendo 24.01.2017. Legas Barbara – 1’15”

La Investa Fonduso Mars aĉetis la ŝipfarejon de Szczecin (la nord-okcidenta Pollando), kio estas la unua paŝo al la rekonstruo de la pola ŝipkonstrua industrio. Tiel apud Baltiko povas kreiĝi la plej granda kaj unu el la plej grandaj ŝipkonstruaj grupoj en Eŭropo. Tio alportos mezureblajn avantaĝojn al la tuta pola ŝipkonstrua industrio, kiu denove fariĝos grava piliero de la pola mastrumado. En Szczecin krom ŝipoj civilaj povos estonte esti konstruitaj la subakvaj ŝipoj por la Polaj Armeaj Fortoj, kun kio ligiĝos kreo de novaj laborlokoj. La aŭtoritatoj de la regiono substrekas aldone, ke dank’ al ĉi tiu investaĵo la Okcidenta Pomerio akiras gravan merkatistan partneron.

El la elsendo 24.01.2017. Legas Milada – 1’o1″

Lastlunde en la Varsovia Centro de la Edukaj-Sociaj Novumoj okazis konferenco de oftalmologoj kaj specialistoj pri la problemoj de okulmalsanoj kaj viddifektoj „Sano en la ĉefa rolo. La 2017-a – la Zamenhofjaro. Kion vidis Zamenhof?”. Ĉiuj prelegoj estis dediĉitaj al  la vidproblemoj de lernejanoj, kiuj problemoj sekvas el naturaj kaŭzoj aŭ estas sekvo de malsanoj kaj lezoj. Specialistoj el diversaj varsoviaj altlernejoj kaj institutoj parolis ankaŭ pri la rilataj terapioj, modernaj metodoj forigantaj la viddifektojn, trejnadoj plibonigantaj la vidkvaliton, pri la dependecoj inter dieto kaj vidkapablo. La enkondukan prelegon pri D-ro Zamenhof kiel lingvisto kaj okulisto prezentis d-ro Maciej Jaskot, adjunkto en Fakultato de Humanismaj kaj Sociaj Sciencoj en la varsovia SWPS-Universitato.

El la elsendo 24.01.2017. Legas Milada – 1’16”