Novaĵoj

Semajnfine en la Memorkapelo de la Sanktejo de la Plej Santa Maria, Stelo de nova evangelizo kaj sankta Johano Paŭlo la 2-a okazis internacia konferenco „Memoro kaj espero” dediĉita alpoloj savantaj judojn dum la 2-a mondmilito. Organizis ĝin Supera Lernejo de la Socia kaj Amaskomunikila Kulturo en Toruno, Instituto de s-ta Johano Paŭlo la 2-a „Memoro kaj identeco” kaj la fondaĵo  From The Depths de Jonny Daniels. La konferencon partoprenis ĉefministro Beata Szydło, pluraj ministroj de ŝia registaro, parlamentantoj, reprezentantoj de la israela registaro, israelaj deputitoj, rabenoj el Pollando kaj multaj eŭropaj landoj. La Memorkapelo enhavas nomojn ĉizitaj en nigra granito de 1170 poloj kiuj dum dum la 2-a mondmilito estis avantaj judojn kaj pro tio estis murditaj de germanoj. La entrepreno kun rekono estis akceptita en Isrealo.

El la elsendo 28.11.2017. Legas Milada – 1’17”

Merkel ne plu por denovaj balotoj

Dum sia unua publika elpaŝo post la fiasko de la koaliciaj interparoloj inter CDU/CSU, FDP kaj Verduloj Angela Merkel esprimis sin  kontraŭ denovaj balotoj en Germanio. La germana kanceliero substrekis, ke Eŭropo bezonas fortan Germanion, tial dezirinde estus formi la registaron. Martin Schultz, la estro de SPD kiu malgraŭ la pli frua sugesto flanke de CDU, decide ekskludis interparolojn kun Merkel, post la renkontiĝo kun la germana prezidento signalis pretecon inaŭguri dialogon, se tia estos la starpunkto de la tuta SPD.

El la elsendo 28.11.2017. Legas Milada – 0’48”

Laŭ la plej nova opinisonda esploro  de CBOS rilatanta al la dujara funkciado de la registaro la respondintoj pli ofte rimarkas pozitivajn sekvojn en la funkciado de la kabineto de Beata Szydło. Inter la plej grandaj meritoj de ŝia registaro estas menciataj la porfamilia programo Familio 500 plus, malaltigo de la emrita aĝo kaj efika ekonomia politiko, kies rezulto estas i.a. kompaktigo de la imposta sistemo kaj la malkreskinta senlaboreco. Kiel elmontris ekspertoj de CBOS preskaŭ la duono de la enketitoj menciis neniujn negativaĵojn en la funkciado de la registaro. Dum la lasta jaro pliboniĝis pritaksoj de la registaro en ĉiuj sferoj pridemanditaj de CBOS i.a. koncerne kontraŭbataladon de deliktoj kaj certigon de sekureco, kontraubataladon de korupto.  Du kvinonoj de la enketitoj bone aŭ tre bone taksas la ŝtatgvidadon kaj manieron mastrumi per la publika mono. Laŭ la opinisondado de Kantar Public por Pola Televido rezultas, ke se balotoj okazus nun por Juro kaj Justeco voĉdonus 45 procentoj de la balotintoj, por Civitana Platformo 23. Malpli ol 10 procentojn akiris Moderna kaj Kukiz’15.  Alianco de Demokrata Maldekstrularo akiris 5 procentojn. 

El la elsendo 07.11.2017. Legas Milada – 1’49”

Germanio frontas politikan krizon pro la ŝiritaj dumonataj koaliciaj interparoloj inter CDU/CSU, FDP kaj Verduloj. Angela Merkel, la germana kanceliero deklaris en ARD-televido, ke ŝi pretas gvidi sian partion al akcelitaj balotoj ol krei nestabilan, malplimultecan registaron. Laŭ la germana prezidento temas pri la unua ĉi-speca krizo de preskaŭ 70 jaroj.

Pliaj poloj distingitaj pro savado de judoj

Lastlunde en Lublin (la orienta Pollando) reprezentantoj de dek polaj familioj transprenis postmorte medalojn de Yad Vaŝem Justulo inter la Nacioj de la Mondo en la nomo de siaj familianoj, kiuj estis savantaj judojn dum la 2-a mondmilito. Laŭ la statistiko el la 1-a de januaro 2017 inter 26 513 personoj honoritaj per la plej supera israela civila distingo troviĝas 6706 poloj.

Tago de la Infanaj Rajtoj – raporto de UNICEF

Kiel rezultas el la raporto de UNICEF publikigita okaze de la Tago de la Infanaj Rajtoj, pasinta lastlunde, malgraŭ tutmonda evoluo unu je dek du infanoj en la mondo vivas en landoj, en kiuj iliaj vivŝancoj estas malpli bonaj ol antaŭ 20 jaroj koncerne forlason de ekstrema mizero, ricevon de baza klereco, mortoeviton pro perforto.  Entute temas pri 180 milionoj da infanoj en 37 landoj de la mondo. Specialan mesaĝon lige kun la tago eldonis UEA-oficejo ĉe Unuiĝintaj Nacioj en Novjorko.

El la elsendo 21.11.2017. Legas Barbara – 1’59”

Laŭ la  donitaĵoj de Eurostat Pollando okupas la 2-an lokon en la Unio laŭ la vidpunkto de enmigrantoj akceptitaj en 2016. Anticipas nian landon Britio, sed inter venantaj tien enmigrantoj plej grandan grupon konsistigas usonanoj. Pollando eldonis plej multe da t.n.  unuaj estaddokumentoj lige kun laboro por eksteruniaj civitanoj. Temis pri 585, 9 mil. Tio estas pli ol Germanio – 504 mil kaj duoble pli ol Francio – 235 mil.  En statistiko Pollandon anticipas Britio kun 865,9 mil enmigrintoj el inter kiuj 183, 8 mil estis usonanoj. Inter enmigrintoj akceptitaj de Pollando 512,5 mil estis ukrainanoj. Laŭ donitaĵoj de Eurostat Pollando okupis la unuan lokon laŭ la vidpunkto de dokumentoj donitaj al eksterlandanoj lige kun la deziro entrepreni laboron. Temas pri 58 procentoj de ĉiuj uniaj permesoj ligitaj kun laborcela enmigrado. Plej multajn permesojn lige kun la studdeziro eldonis Britio. En Pollando  plej multajn permesojn pro la studdeziro ricevis ĉinoj. En la ceteraj uniaj landoj dominas portempaj estadpermesoj ligitaj kun la familimotivoj.

El la elsendo 21.11.2017. Legas Milada 

Iom post iom ŝanĝiĝas gastronomiaj konsumkutimoj de poloj. Laŭ ĉiujara raporto „Pollando surtalere 2017” de MAKRO Pollando evidentiĝas, ke poloj ĉiam pli ofte vizitas restoraciojn ne nur dum tagoj laborliberaj, sed ankaŭ dumsemajne. Kompare kun la pasinta jaro oni notis 3-procentan kreskon. La vizito en restoracio fariĝas loko ne sole por forigi malsaton, sed ankaŭ por pasigi agrable tempon en la akompano de familianoj aŭ amikoj. Multaj konsumantoj kiel motivon elmontras komforton kaj ŝparon de la tempo. 62 procentoj de la respondintaj poloj alte taksas la menukvaliton. Favora prezo gravas por 52 procentoj de la enketitoj kaj por 29 procentoj signifon havas bona lokalizo de vizitota restoracio. 27 procentoj de la demanditoj kiel gravan taksis la priervokvaliton de la kliento. Polaj konsumantoj ĉiam pli ofte demandas pri konsisto de la pladoj kaj pri la maniero, en kiu ili estas pretigitaj. Plej oftan kritikon provokas maleblo ŝanĝi pladokonsisterojn, maleblo uzi sendratan retkonekton, manko de aparta loko por infanoj kaj beboj. Sian kontenton pri la vizito en restoracio polaj konsumantoj ĉiam pli ofte pretas premii per trinkmono, kiu ĝenerale egalas al la 10 procentoj de la menufakturo.

El la elsendo 21.11.2017. Legas Maciek – 1’27”

Ĉe la Medicina Universitato en Bialistoko estis inaŭgurita la plej moderna en Pollando interbranĉa Centro de Medicina Simulado utiliganta la plej modernajn teknologiajn solvojn. La tieaj medicinaj hommodeloj tusas, palpebrumas kaj eblas ekzameni ĉe ili i.a. la pulsadon. Malantaŭ la tiel nomata venecia spegulo, alivorte duonreflekta spegulo troviĝas kontrolanto, ekzamenanta kiel procedas studentoj aŭ stiranta la hommodelon. Studentoj lernas baze de pretaj scenaroj, kiuj antaŭvidas i.a. internan aŭ eksteran sangoverŝiĝon, korinfarkton, misritmon de la koro kaj aliajn intervenokazojn. Medicinaj studenoj en la centro pasigas 5 procentojn de klinikaj okupoj, la ceteraj okazas en hospitalaj salonegoj, kie kun ili laboras realismaj, sendrataj  simuliloj reagantaj adekvate al la bezonojn  de la ekzercantaj studentoj.

El la elsendo 14.11.2017. Legas Maciek – 1’03”

La 11-a de novembro poloj festis la Tagon de Sendependeco, konatan ankaŭ kiel Tago de sankta Marteno. Tradicie dum ĝi multaj polaj familioj konsumas anseron. En la lastaj jaroj kreiĝis vera modo pri la novembra konsumado ĉi tiuj kortbirdoj. Jam ekde la 9-a de novembro ĝis la 3-a de decembro daŭras la 9-a eldono de la kampanjo „Sankta Marteno regalas per ansero”.  La plej bonaj restoracioj en la tuta lando servas tiuperiode almenaŭ tri anserajn pladojn, kiel antaŭmanĝaĵon, la unuan aŭ la ĉefan pladojn. Nunjare al la kampanjo aliĝis en la tuta lando 100 restoracioj. Laŭ la prezidanto de Slow Food Polska, la ideodoninto de la kampanjo, ĝi jam alportis mezureblajn sekvojn. Dum la lastaj 9 jaroj la konsumado de la ansera viando en Pollando kreskis 14-oble. Tradicie dum la kampanjo okazas diversaj konkursoj kaj festivaloj. Unu el ili estas adresita al kuirmajstroj premiante la plej bonan recepton por la servata ansero. Delikataj polaj anseroj fariĝas ĉiam pli popularaj inter poloj. Iliajn valorojn jam delonge alte taksas ankaŭ  eksterlandanoj. Tradicie la plej granda importanto de la anseroj estas Germanio kaj Francio. Ili estas eksportataj ankaŭ al Japanio, Usono, Svislando, Tajlando. Ĉie ĉi la viando de la polaj anseroj estas tie traktata kiel bongusta frandaĵo.

El la elsendo 14.11.2017. Legas Gabi – 1’46”

Pollando kaj 22 aliaj uniaj landoj sciigis lastlunde pri aliĝo al konstanta struktura kunlaboro koncerne defendon kadre de la Eŭropa Unio. Ĉi tiuj ŝtatoj alprenis konkretajn devontiĝojn por firmigi siajn defendkapablojn. En la nomo de Pollando subskribojn metis la ministroj por la defendo kaj por la eksterlandaj aferoj.   La polaj politikistoj aldonis al sia sciigodeklaro leteron, en kiu ili akcentis, ke la kunlaboro kadre de la Unio ne povas dubli NATO-on nek kun ĝi rivali kaj la kunlaboro kadre de PESCO devas konsideri minacojn venantajn de ĉiuj direktoj. Samtempe kun la subskribo de la deklaro ŝtatoj aliĝintaj al PESCO alprenis konkretajn devontiĝojn pri plukonstruo de defendprogramoj aŭ entreprenado de eksterlandaj operacoj.  La decido malfermas vojon al formala funkciigo de la strukturo en decembro. La ŝtatoj-membroj prezentis ĝis nun pli ol 50 konkretajn projektojn same pri la kapablo kiel ankaŭ pri opercoj mem realigotaj kadre de PESCO.

El la elsendo 14.11.2017. Legas Milada – 1’25”

Okaze de la Nacia Festo de Sendependeco eblos viziti la 11-an de novembro  i.a. la Kolonan Salonegon, la Marŝalan Koridoron, la laborpostenojn de ĵurnalistoj kaj la Kunvensalonegon de la Senato.  La gvidideo de la malferma tago estas la pasonta la 5-an de decembro 2017 150-a naskiĝdatreveno de marŝalo Józef Piłsudzki. Por la vizitantoj estis pretigitaj multaj atrakciaĵoj. I.a. en la ĉefa halego eblos konatiĝi kun liaj fotoj. La plej junaj gastoj estos invititaj por la terena ludo „Laŭ la vojo de Aglo”, kiu estas la blazono de Pollando, kaj en porokaza Gazetlegejo eblos konatiĝi kun informoj el novembro 2018. En la sejmaj kuluaroj ludos Varsovia Sentimentala Orkestro tradiciajn patriotajn kantojn invitante por la komuna kantado. Ĉe la galerio de la Sejmdebatoj aŭdiĝos historia parolado de Józef Piłsudzki inaŭguranta la unuan kunsidon de la Leĝdona Sejmo el la 10-a de februaro 1919.  En salonoj, en kiuj kutime laboras sejmaj komisionoj eblos ripozi kartludante paciencludon, ŝatatan de la marŝalo aŭ paropreni renkontojn por lerni la aranĝadon de la naciaj kokardoj.

El la elsendo 10.11.2017. Legas Barbara – 1’29”