Novaĵoj

La buĝeta komisiono de Bundestag grandigis je unu miliono da eŭroj la kontribuon de la germana registaro al la buĝeto de la Pola-Germana Junulara Kunlaboro (PNWM) kaj ekde la 2017-a jaro ĝi egalos al 6 milionoj da eŭroj. La pola registaro pli frue grandigis sian subvencion por PNWM je unu miliono da zlotoj. Pollando subtenas la agadon de la pola-germana Jugendwerk per la kvoto de 18 milionoj da zlotoj (preskaŭ 4 milionoj 300 mil eŭroj). La organizaĵo Pola-Germana Junulara Kunlaboro de 25 jaroj ebligas al junaj poloj kaj germanoj konatiĝon kaj kunlaboron. Havante oficejojn en Varsovio kaj Potsdamo PNWM iniciatas, kromfinancas kaj aferkerne subtenas la polajn-germanajn junularajn renkontiĝojn. Ekde la 17-a de junio 1991, kiu estis samtempe tago de subskribo de la pola-germana traktato pri bona najbarado kaj amika kunlaboro, ĝi kromfinancis pli ol 70 mil renkontiĝojn kaj pli ol 2 milionojn 700 mil iliajn partoprenantojn.

El la elsendo 30.11.2016. Legas  Milada  – 1’30”

Eŭropa Komisiono aprobis la destinon de preskaŭ 8 miliardoj da zlotoj el la publikaj rimedoj por la fermado de neprofitdonaj minejoj. Laŭ Bruselo la plano prezentita de Pollando konformas al la uniaj principoj de la ŝtata helpo kaj ne perturbos troe la konkurencon.  Laŭ la polaj planoj la rimedoj celos la subtenon de laborantoj, kiuj pro la fermado de minejoj perdis aŭ perdos laboron. El ĉi tiuj rimedoj estos kovritaj aparte adiaŭomono, egaligaj pensioj kaj socialaj servoj. Ili estos destinitaj ankaŭ por protekto de la minejaj ŝaktoj kaj likvido de la mineja infrastrukturo, riparo de perdoj en la medio pro la mineja laboro kaj rekultivado de terenoj post la fermo de minejoj. Cirkaŭ 370 milionoj da zlotoj estos destinitaj por kovri produktoperdojn ĝis plena elŝalto de minejoj el la ekspluatado. Konforme al la unia leĝaro minejoj en la fazo de la fermado, kiuj ricevis helpon povas elterigi la karbon ĝis 2018, kaj la procezoj de la malfermado povas daŭri ĝis 2027.

El la elsendo 22.11.2016. Legas  Tomek  – 1’10”

Konservo de bona sano laŭ poloj estas unu el la plej gravaj vivvaloroj. Pli alte ni taksas nur la familian feliĉon. Laŭ la enketo de la opinisonda CBOS poloj en plimulto kontentas pri sia sano, preskaŭ du trionoj de poloj opinias, ke en Pollando populara estas sana vivstilo kaj 11 procentoj neniel pri tio dubas. Bonan sanon kiel la plej grava vivvaloron elmontris 57 procentoj de la CBOS-enketitoj, la familian feliĉon pli alte taksas eĉ 79 procentoj de la demanditoj. 52  respektive 47 procentoj de la enketitaj plenkreskaj poloj kiel esencajn en la ĉiutaga vivo takas trankvilon kaj honestan vivon. En tiu valorhierarhio sekvas respekto por aliaj homoj, profesia laboro kaj amikoj. Pli malpli ĉiu kvara demandito kiel esencajn valorojn elmontris religian kredon kaj bonstaton de la patrolando. Nur 10 procentoj alte taksis bonstaton kaj riĉecon kaj 6 procentoj vivon plenan de aventuroj kaj impresoj.  Sukceson kaj famon kiel la plej gravan vivvaloron elmontris en CBOS-enketo nur tri procentoj de la respondintaj poloj.

El la elsendo 22.11.2016. Legas  Milada  – 1’40”

Ĝis la 2020-a jaro daŭros la projekto protektonta blankajn cikoniojn en la orienta Pollando. Ĝia kosto egalos al 6 milionoj da zlotoj devenantaj el la unia programo Life kaj la germana organizaĵo Vogelschutz Komitee e.V. En Pollando realigos ĝin i.a.  Societo por la  Birdoprotektado. Kadre de la projekto estas antaŭvidita konstruado de sekuraj nestoplatformoj aŭ transportado de cikoniaj nestoj al sekuraj lokoj. Tiu protekto estas necesa, ĉar malgraŭ daŭra ĉeesto de cikonioj dum la lastaj 10 jaroj malaperis preskaŭ ĉirkaŭ 10 mil kovoparoj. Kadre de la projekto per aparta protekto estos ĉirkaŭprenitaj ĉ. 400 nestoj, kiuj estas endanĝerigitaj de detruo aŭ troviĝas en lokoj konfliktogenaj kun la homa aktivado. Tial la nestoj el domtegmentoj kaj kamentuboj estos translokataj al nestoplatformoj. Krome ekologoj dum 4 jaroj monitoros cikoniojn sur 10 terenoj de la reto Naturo 2000. Temas unuavice pri garantio de generosukceso. Samtempe estas planitaj instrukciadoj pri la protektado de cikonioj adresitaj al la komunumoj, energetikaj firmaoj, naturprotektaj institucioj, veterinaroj. La tradicioj ligitaj kun cikonioj estos en pli signifa grado popularigataj. Laŭ la donitaĵoj de internacia registro de la blanka cikonio el 2014 la pola populacio de  ĉi tiuj birdoj  ne superas 45 mil kovoparojn kaj estas eĉ je 15-20 procentoj malpli granda ol antaŭ 10 jaroj.

El la elsendo 22.11.2016. Legas  Tomek  – 1’50”

Inter la sukcesoj de la pola registaro post la unujara laboro ĉefministro Beata Szydło menciis la envivigon de la porfamiliaj programoj Familio 500+ kaj Loĝejo 500+, senpagajn medikamentojn por senjoroj post la 75-a vivojaro, altigon de la minimuma pohora salajro ĝis 12 zlotoj, minimuman salajron en la alteco de du mil zlotoj, protekton de la polaj grundoj kaj 15-procentan enspezimposton de juraj personoj. Laŭ la novembra opiniondado de la analiza centro CBOS 38 procentoj de enketitoj deklaris sin por la reganta Juro kaj Justeco, 17 procentojn akiris la partio Moderna, 14 procentojn Civitana Platformo, 6 procentojn akiris Kukiz’15 kaj 5 procentojn Alianco de Demokrata Maldekstrularo. Nur tiuj partioj enirus la parlamenton, se la balotoj okazus nun. Laŭ CBOS la rezultoj de la opinisondado el novembro elmontras stabilan situacion sur la pola politika scenejo.

El la elsendo 15.11.2016. Legas  Barbara  – 1’20”

100 la plej gravaj, la plej karakteriaj bataloj en la historio de Pollando troviĝas sur la plej granda patriota muralo en la lando, kies inaŭguro okazis la 11-an de novembro, en la 98-a dareveno de la revenigo de sendependeco. Ĝi kreiĝis sur la muro de Nacia Centro pri Kriptologio en Legionowo apud Varsovio. La muralo longas 750 metrojn, altas 3 metrojn kaj ĝia surfaco egalas al 2 mil kvadrataj metroj. Aŭtoras ĝin grupo de 10 artistoj, kiuj prezentas la 1050-jaran historion de la pola militistaro.

El la elsendo 11.11.2016. Legas  Milada  – 0’46”

La plej grandan frekventecon kun partopreno de 15 mil homoj havas la 28 Publika Kuro omaĝe al Sendependeco en Varsovio la 11-an de novembro, kiu startis je la 11 horo 11minutoj.  Nur dum 6 tagoj kaj kelkaj horoj elĉerpiĝis ĉiuj lokoj por ĝin partopreni. Same kiel en la pasintaj jaroj en plimulto de kurrivaladoj dominas la polaj naciaj koloroj, tio estas blanka kaj ruĝa. Tiukolorajn ĉemizojn havis la partoprenantoj de la 28-a kuro organizita de la ĉefurba sportcentro „Aktiva Varsovio”. Personoj en blankaj ĉemizoj unuflanke de la strato kaj en ruĝaj aliflanke formis flirtantan flagon. Antaŭ unu jaro en Varsovio komenciĝis preparoj al la sporta omaĝo de la 100-a datreveno de la sendependeco en 2018. Temas pri 100 publikaj sportaj kuroj en 100 urboj, kiujn partoprenos 100 mil homoj.

El la elsendo 11.11.2016. Legas  Milada  – 1’14”

Laŭ Eurostat Pollando havas aktuale unu el la plej bonaj indicoj pri senlaboreco en Eŭropo kaj troviĝas jam sur la sesa loko. En septembro oni informis, ke ĝi malkreskis ĝis la nivelo de 5,7 procentoj. Tio signifas, ke la nombro de senlaboruloj en Pollando ne superas unu milionon. Tiu rezulto estas iom alia laŭ la donitaĵoj de la Ĉefa Statistika Oficejo, kio ligiĝas  kun malsama esplormetodologio. Nome Eurostat ne konsideras senlaboruloj personojn senlaborajn, sed aktive laboron serĉantajn kaj pretajn laboron komenci en la daŭro de du semajnoj. La rezultoj de Eurostat rilate al la ceteraj uniaj membroj elmontras, ke la malplej alta senlaboreco estas en Ĉeĥio, Germanio, Malto, la plej alta en Greklando, Hispanio, Kroatio kaj Kipro. La meza eŭropa indico de senlaboreco egalas al 8 kaj duona procentoj.

El la elsendo 08.11.2016. Legas  Milada  – 1’14”

En la ĉiujara raporto koncernanta la porfamiliajn servojn en la Eŭropa Unio rezultas, ke la meza kvoto de rekta helpo de la uniaj ŝtatoj rilate servojn por infanoj kaj rilate porfamiliajn servojn egalas nun al 2 246 eŭroj, kio estas ĉ. 9 806 zlotoj jare, sed eĉ 18 ŝtatoj (tio estas pli ol 60 procentoj) ne atingas tiun kvoton. Pollando en tiu komparo troviĝas sur la 13-a loko (kun la sumo de 1 883 eŭroj, t.e. 8 222 zlotoj), kio signifas ĝian avancon je 11 lokoj kompare al la jaro 2015. Tamen se oni komparas la nivelon de la porfamilia helpo al la meza enspezo en koncerna lando Pollando okupis inter 28 uniaj landoj la 4-an lokon. Tio signifas avancon je 16 lokoj kompare al 2015. Antaŭ Pollando troviĝas sole Francio, Hungario kaj Aŭstrio. 

El la elsendo 08.11.2016. Legas  Milada  – 1’17”

La 15-an de novembro 2016 pasas la 100-a mortodatreveno de Henryk Sienkiwicz,  unu el la plej elstaraj kaj popularaj polaj verkistoj, laŭreato de literatura Nobel-premio. Lige kun ĉi tiu datrevenno kaj la pasinta en majo 170-a naskiĝdatreveno li estis deklarita kiel unu el la patronoj de la 2016-a jaro. Kadre de la Jaro okazis kaj okazas multaj ekspozicioj, konferencoj, porokazaj eventoj omaĝantaj la verkiston, kiu pere de sia verkista, publica kreado kaj socia agado estis vekanta la nacian konscion, instruis esti fiera pri poleco kaj kapabla al sinoferoj por la patrolando. La lastaj eventoj lige kun Henryk Sienkiewicz okazis dum la Festo de Sendependeco (la 11-an de novembro) organizitaj de la varsovia Muzeo de Historio de Pollando.  Temis i.a. pri urba ludo, historia promeno kaj la inaŭgurita en  la salono Kordegarda ekspozicio de historiaj memoraĵoj kolektitaj por la kreiĝanta konstanta ekspozicio de la muzeo. La historia ludo ligiĝis kun la varsoviaj adresoj de Henryk Sienkiewicz. Nome ekde kiam li kiel la 12-jarulo la unuan fojon venis al Varsovio ĝi fariĝis lia hejmurbo, al kiu li ĉiam estis revenanta kaj kies bildon li eternigis en siaj libroj. 

El la elsendo 15.11.2016. Legas  Milada  – 1’45”

La analizoj de televidrigardebleco pruvas, ke malgrau riĉa oferto de programoj por infanoj la pola kanalo ABC apartenas al. la plej ŝatataj de junaj spektantoj. ABC estas la unua, alirebla, senpaga tema kanalo por infanoj. Ĝi proponas riĉan oferton de interesaj, amuzaj kaj ĉiam sekuraj programoj, kiuj vekas intereson kaj stimulas la infanan imagopovon. Kompare kun septembro 2015 ĝia pozicio en la rangolisto kreskis je 62, 90 procentoj.

El la elsendo 04.11.2016. Legas  Milada  – 0’43”

La 50-a jubileo de la doktoriĝo de profesoro Michał Heller estis unu el la ĉefaj punktoj de la 5-a Kongreso de Kristana Kulturo en la Lublina  Katolika Universitato. La kongreso inaŭgurita en la 2-mila jaro celas kreivan dialogon de la Eklezio kun la nuntempa mondo kaj ĝiajn diskutojn partoprenas sciencistoj, publicistoj, kulturkreantoj. La solena renovigo de doktoriĝo estas unu el la plej superaj rekonformoj por la sciencistaj atingaĵoj. La Senato de la Lublina Katolika Universitato honoris profesoron Michał Heller pro liaj elstaraj meritoj “en la evoluigo de interbranĉaj esploroj en la spirito de dialogo inter scienco, filozofio kaj religio”. Pastro profesoro Michał Heller specialistiĝas pri naturfilozofio, fiziko, relativa kosmologio kaj rilatoj inter la scienco kaj kredo. Li estas laŭreato de multaj premioj inkluzive de la prestiĝa Templeton-premio. En sia elpaŝo dum la solenaĵo renoviganta la doktoriĝon de antaŭ 50 jaroj en ĉi tiu altlernejo pastro profesoro Michał Heller reliefigis, ke la bazon de dialogo konsistigas kompreno de la partnero. Sian jubilean prelegon “Kosma problemo de libereco” li dediĉis al la konsideroj pri la ekzistoeblo  de libereco en la universo kaj rezultanta el tio konsekvenco en la formo de ekzisto de malbono”.

El la elsendo 02.11.2016. Legas  Barbara kaj Tomek  – 01’32”

Benko kun la figuroj de du elstaraj polaj matematikistoj, Stefan Banach kaj Otto Nikodym estis inaŭgurita en la krakova Planty-ĝardeno apud Wawel-altaĵo, omaĝante la 100-jariĝon de matematika diskuto de la sciencistoj. Ĝi troviĝas proksime al la loko, en kiu verŝajne okazis renkontiĝo de la matematikistoj. Iliajn figurojn skulptis elstara krakova artisto, Stefan Dous. En 1916 Hugo Steinhaus, juna sciencisto fieranta jam pri matematikaj atingaĵoj dum la promeno tra Planty-ĝardeno subite aŭdis la vortojn „Lebesgue-integralo”, kiu ideo tiam estis freŝmomenta malkovro, konata nur al specialistoj.  Steinhaus proksimiĝis al la diskutantoj. Unu el ili estis aŭtodidakta matematikisto, Stefan Banach – la alia Otto Nikodym, diplomita matematikisto, gimnazia matematikinstruisto, kiuj disponante pri ampleksaj matematikaj konoj kutimis diskuti pri ili dum promenoj tra Planty-ĝardeno, kutime kun la lernejana kolego de Banach, Witold Wilkosz. Steinhaus aliĝinte al la konversacio rakontis pri la frontita problemo kaj apenaŭ kredis, kiam Banach kelkajn tagojn poste kunportis ĝian solvon. Banach en 1920 forveturis al Lvovo fariĝinte poste unu el la plej famaj matematikistoj de la 20-a jarcento, la plej grava figuro de la lvova matematika skolo, kunkreinto de matematika branĉo de funkcia analizo. Nikodym laboris en Varsovio kaj Krakovo;  kun lia nomo estas ligitaj multaj gravaj matematikaj teoremoj. Wilkosz restis en Krakovo fariĝinte profesoro de la Jagellona Universitato alportinte multajn meritojn por popularigo de  matematiko kaj edukado de junaj matematikistoj. Steinhaus forveturis al Lvovo kaj postmilite laboris en Vroclavo. I.a. li aŭtoris librojn popularigantajn matematikon.

El la elsendo 02.11.2016. Legas  Barbara kaj Tomek  – 02’07”

La programo de Unesko Memoro de la mondo kreiĝis en 1992 por certigi longdaŭran protekton de la dokumenta heredaĵo de la homaro. La Internacia Listo de la programo estas kreata ekde 1997 kaj enhavas ĉ. 350 registrojn de diversspecaj dokumentoj. 14 reprezentas la polan heredaĵon. Ĵus aldoniĝis la laŭvica, tio estas akto de la Unio en Kreva el la 14-a de aŭgusto 1385 el la Akivo de la Krakova Katedrala Kapitulo. Tiu ĉi dokumento inaŭguris kristanigon de Litovio kaj ĝian proksimiĝon al Pollando, kio rezultis du jarojn poste per Lublin-Unio kaj kreiĝo de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj. Konforme al la akto Vladislavo Jagelo ricevis la polan tronon dank’ al edziĝo al la reĝo de Pollando Jadwiga. Pro tio li devontiĝis entrepreni klopodojn pri reakiro de ĉiuj teritorioj perditaj de la Pola Reĝolando. Dum la inaŭguro de la Pola Landa Listo de Unesko-Programo Memoro de la Mondo en 2014 tuj ektroviĝis en ĝi 11 dokumentoj i.a. la 3-aMaja Konstitucio 1791, Ora Kodo de Gnezno, Kroniko de Gall Anonim el la 12-a jarcento, manuskipro de „Sinjoro Tadeo” de Adam Mickiewicz.

El la elsendo 25.10.2016. Legas  Milada  – 01’48”

La firmao Jeronimo Martins Polska, la posedanto de la favorpreza vendejreto Biedronka (Kokcinelo) funkciigis fabrikon de pretaj supoj, tiel vastiginte je produktado la sferon de sia agado en Pollando. En ĝiaj vendejoj aperis supoj baze de freŝaj legomoj liverataj de polaj produktantoj. En la produkto „Supoj el nia kuirejo” estis aplikitaj novumaj solvoj, inkluzive de rapida malvarmigado, kio garantias kelktagan konsumeblecon de la produkto sen la uzo de konserviloj. Jeronimo Martins Polska investis jam por ĉi tiu projekto 30 milionojn da zlotoj kaj ĝia fabriko troviĝanta en la loko Parzniewo apud Varsovio, kreis laborlokojn por ĉirkaŭ 40 personoj. La kompanio enlaboriganta pli ol 55 mil personojn vastigis tiel la laborantaron je grupo de novaj specialistoj. La supoj de Kokcinelo estas konsumeblaj ankaŭ de vegetaranoj kaj veganoj, ĉar por ilia produkto ne estis uzitaj bestdevenaj konsisteroj, pri kio informas reliefe videbla sur la pakumo noto.

El la elsendo 25.10.2016. Legas  Tomek  – 01’40”

En la varsovia Muzeo pri Historio de Polaj Judoj POLIN la 16-an de ktobro 2016 okazis la unua renkontiĝo de la polaj distingitoj per la medalo de Yad Vashem en Jerusalemo. La okazo estis la 30-jariĝo de la Pola Societo de la Justuloj inter la Nacioj de la Mondo. Kunorganizis ĝin Oficejo por la Kunbatalintoj kaj Personoj Reprezaliataj, Juda Konfesia Komunumo kaj la muzeo Polin. La solenaĵon partoprenis ĉirkaŭ 70 justuloj, kiuj endanĝerigante la propran vivon kaj tiun de siaj proksimiloj dum la 2-a mondmilito estis savantaj judojn. 10 personoj estis distingitaj per medaloj kaj honora membreco en la Societo pro sia agado favore al. la justuloj. En la Prezidenta Palaco okazis solenaĵo dum kiu 15 poloj ricevis Ordenojn de la Renaskiĝo de Pollando atribuitajn de Andrzej Duda pro la „heroa sinteno kaj enorma kuraĝo en la savado de judoj dum la 2-a mondmilito, elstaraj meritoj por defendo de la digno, homeco kaj homaj rajtoj”. En sia letero al. la distingitoj la pola prezidento reliefigis, ke plurjara komuna historio de judoj kaj poloj estis en drameca maniero ĉesigita pro la agreso de la nazia Germanio. La titolo „Justulo inter la nacioj de la mondo estas atribuata de la jerusalema instituto Yad Vashem al. personoj, kiuj endanĝerigante propran vivon kaj tiun de siaj proksimuloj savis judoj kontraŭ ekstermo dum la 2-a mondmilito. Iliaj nomoj estas gravuritaj sur la Muro de Honoro en la jerusalema Ĝardeno de la Justuloj, ili mem ricevas honoran civitanecon de Israelo. Inter 26 120 personoj distingitaj per la medalo en januaro 2016 estis 6620 poloj.

El la elsendo 18.10.2016. Legas  Milada  – 2’24”

Collegium Polonicum en Słubice (la okcidenta Pollando), komuna scienc-didakta centro de Adam Mickiewicz-universitato en Poznano kaj la Eŭropa Universitato Viadrina en Frankfurto ĉe Odra-rivero fariĝis 25-jara. Collegium Polonicum estas la unusola en Eŭropo translima universitata centro, en kiu internacia kunlaboro rilatas al ĉiuj platformoj kaj aspektoj de ĝia funkciado: instruado, sciencaj esploroj, organizo, financo, tekniko. En Collegium konfrontiĝas du sistemoj de la supernivela edukado, du leĝaj sistemoj kaj du kulturoj. Malgraŭ tiuj diferencoj ekzistas komuna diminutivo ebliganta perspektivan evoluon. Collegium estas aldone forta centro de regiona evoluo. La funkciantaj en ĝi eksterregistaraj organizoj realigis centojn da projektoj proksimigante loĝantojn de ambaŭ flankoj de la regiono,  altigante iliajn civitanajn kompetentojn. Ĝi rolas ankaŭ kiel loko de translimaj renkontiĝoj. Ĉiujare okazas en ĝi kelkdek polaj-germanaj kaj inernaciaj konferencoj, simpozioj, kulturaj eventoj. Ĝis nun en Collegium Polonicum en Słubice diplomitiĝis preskaŭ 4 mil personoj kaj en la nuna akdemia jaro la studojn inaŭguris ĉirkaŭ 100 personoj el Pollando, Rusio, Ukrainio kaj Belorusio. Collegium disponigas al la interesiĝantoj  6 fakultatojn – pri juro, germana filologiao, la pola filologio kiel fremda lingvo, interkultura komunikado, protekto de la eŭropaj kulturhavaĵoj, kulturo kaj historio de la Centra kaj Orienta Eŭropo. La ideo de Collegium Polonicum kreiĝis en 1991. La respondecon pro ĝia funkciado portas Pollando kaj la germana federacia lando Brandenburgio.

El la elsendo 18.10.2016. Legas  Tomek – 2’01”

Lastdimanĉe  mortis havante 90 jarojn Andrzej Wajda, unu el la plej elstaraj polaj reĝisoroj. Li kunkreis la kinoaton de morala maltrankvilo estante plurfoje premiita pro la meritoj por la evoluo de la kinematografio. En la 2-mila jaro li ricevis Oskar-premion pro la tuto de sia kreado. Liaj filmoj estis premiitaj per Ora Leono kaj Ora Urso, li ricevis i.a. Oran Palmon, Eŭropan Filmpremion „Felix” kaj la japanan premion Kyoto. Li reĝisoris kelkdek filmojn, al la plej popularaj apartenas „Kanalo”,  „Cindro kaj diamanto”, „Cindroj”, nomumita al Oskar-premio „Promesita Tero”, „Homo el marmoro”, „Sinjoro Tadeo”, „Katyń”. Li estis honorofica doktoro de multaj polaj altlernejoj kaj honora civitano de diversaj polaj urboj. Andrzej Wajda inter multaj ŝtataj distingoj ricevis ankaŭ la plej superan,  Ordenon de Blanka Aglo. Per ordenoj distingis lin i.a. registaroj de Bulgario, Francio, Italio, Hungario, Japanio. La lasta filmo de Wajda estis dediĉita al pentristo Władysław Strzemiński, artisto kiu kontraŭis la doktrinon de socrealismo. Ĝi estos prezentita dum filmfestivalo komenĉigonta la plej proksiman ĵaŭdon en Romo. Al Andrzej Wajda estos dediĉita nia vendreda felietono pri konindaj poloj.

El la elsendo 11.10.2016. Legas  Milada – 1’54”

Lastlunde la pola vicĉefministro, ministro por la scienco kaj supera edukado, Jarosław Gowin komencis oficialan viziton en Ĉina Popola Respubliko. En la pola ambasado en Pekino li renkontiĝis kun studentoj de pola filologio en Pekino, lekciantoj de la pola lingvo, tradukistoj de la pola literaturo, ĉinaj diplomitoj de polaj altlernejoj, polaj studentoj en Pekino. Kun rekono la pola politikisto emfazis la fakton, ke en Pekino krom la funkcianta ekde 1954 en la Pekina Universitato fakultato de la pola filologio de antaŭnelonge la polan lingvon eblas studi en la Pekina Universitato de Eksterlandaj Studoj. La renkontiĝon partioprenis i.a. prof. Yi Lijun el la Pekina Universitato de Fremdahj Lingvoj, kiu tradukis en la ĉinan verkojn de Adam Mickiewicz kaj Henryk Sienkiewicz. En decembro aperos en ŝia traduko rakontoj de Sławomir Mrożek. Dum kelktaga estado en Ĉinio Jarosław Gowin estas planitaj renkontiĝoj kun vicĉefministro Liu Yandong, klerigministro Chen Baosheng kaj ministro pri scienco kaj tekniko  Wan Gang. La celo de la vizito de vicĉefministro Jarosław Gowin estas evoluigo de la polaj-ĉinaj ekonomiaj, sciencaj kontaktoj kaj kontaktoj  en la sfero de kosmaj teknologioj. Grava elemento estas firmigo de kunlaboro inter polaj kaj ĉinaj altlernejoj.

El la elsendo 11.10.2016. Legas  Milada – 1’55”

Fakultatoj ligitaj kun ekonomiko, psikologio, juro kaj fremdaj filologioj apartenas al. la preferataj de studentoj en 2016. En la teknikaj altlernejoj ne malgrandiĝantan popularecon ĝuas informadiko kaj novaj teknologioj. Krom fakultatoj kun longa tradicio kreiĝas novaj, fojfoje nur en unusola altlernejo en a lando. Nunjare grandan popularecon ĝuis kemio kaj tribunala toksikologio en la Vroclava Universitato kaj kriminalogio en Bjalistoko. Studojn en konkreta fakultato motivas interesiĝoj de gejunuloj kaj perspektivo de bona laboro.

El la elsendo 04.10.2016. Legas  Tomek – 0’42”

Vendrede en Jerusalemo okazis la sepultaj solenaĵoj de Szimon Peres. La eksa israela prezidento kaj dufoje oficanta ĉefministro, laŭreato de la Paca Nobel-premio estis entombigita en la ŝtata tombejo sur la Herzl-altaĵo apud Iscchak Rabin kaj aliaj israelaj gvidantoj. La solenaĵojn partoprenis kelkdek delegacioj el la tuta mondo, inkluzive de gvidantoj de diversaj ŝtatoj, i.a. la usona kaj franca prezidentoj Barack Obama kaj Francois Hollande, la brita tronheredanto princo Karol, la reĝo de Hispanio Filipo la 6-a. La israelan politikiston adiaŭis ankaŭ la prezidento de Pollando, Andrzej Duda kaj la prezidanto de la Eŭropa Konsilio, Donald Tusk.

El la elsendo 30.09.2016. Legas  Barbara

La delegacio de la pola ministero por la Medio atingis vendredeen Bruselo interkompreniĝon koncerne ratifon de la „Pariza Interkonsento” sur la nivelo de la Eŭropa Unio. Dank’ al la klopodoj de la pola delegacio en la Interkonsento troviĝas vortumoj ne sole  pri la redukto de la emisiado, sed ankaŭ pri tio, ke ekzemple arbaroj absorbas la karbonan bioksidon. La arbaroj en Pollando okupas pli ol unu kvaronon de la teritorio de la lando. Ĝuste la arbarojn kaj ankaŭ modernajn karboteknologiojn Pollando intencas utiligi por malgradigi la koncentriĝon de karbona biodioksido en la atmosfero. Tiuj solvoj, kiujn ebligas la Pariza Interkonsento estas grava ŝanco por la pola mastrumado.

El la elsendo 30.09.2016. Legas  Barbara

Interesa ekspozicio, kies titolo referencas al la fervojo „Kolejkowo” estas rigardebla en la komerca centro de Gliwice „La Centra Eŭropo”. Pli ol unu mil homaj figuroj, 12 trajnoj kaj ŝipo naviganta tra la ekspozicio de objektaj modeloj en la skalo 1:25 (unu je 25) en Gliwice, la suda Pollando – jen kelkaj el la arakciaĵoj, kiuj atendas vizitantojn.  La ekspozicio etendiĝas sur la areo de preskaŭ unu mil kvadrataj metroj. La modeloj prezentas scenojn el la nuntempo kaj pasinteco, el la regiono kaj la tuta mondo, ili estas jen seriozaj, jen ridigaj. Temas i.a. pri la batalscenoj el la 2-a mondmilito, la loka historia radiostacio, la malnovurba kvartalo de Gliwice,  19-jarcenta silezia minejo,  la unua aviadilo de la fratoj Wright, mezepoka kastelo aŭ kastelo en Będzin. Por la ŝatantoj de fervojo estas pretigita 410-metra reltrako kaj  12 trajnoj kun 51 vagonoj. Ĉar ĉiuj modeloj estas farataj mane la preparo de la ekspozicio daŭris preskaŭ unu kaj duonan jarojn, sed ĝi daŭre estos aktualigata.  Por infanoj estos organizataj tie laborrenkontoj kaj okupoj pri la modelado.

El la elsendo 28.09.2016. Legas  Gabi 

La pola-franca produktanto de malpli grandaj helikopteroj Celier Aviation konkeras la mondajn merkatojn. Ekde momento de sia kreiĝo ĝi vendis preskaŭ 400 produktitajn de si  maŝinojn, el kiuj 95-procente al eksterlando. Enkondukinte en sian oferton novan modelon de kvara generacio Celier Aviation lokiĝis en la monda avanularo. Malgrandajn helikopterojn aĉetas jen bonstatuloj, kiuj serĉas distron kaj emociojn. La alian grupon konsistigas merkatistoj, kiuj deziras ŝpari la  trafiktempon.  Celier Aviation ofertas ankaŭ siajn maŝinojn por la profesiaj celoj i.a. al polico, limgardistaro aŭ armeaj fortoj. Ili povas servi al geodetoj kaj inĝenieroj. Dank’ al provizo per lasero kaj kameraoj je la infraruĝa radiado eblas ilin uzi por skani tubokondukilojn kaj energetikajn liniojn. Ili povas servi en agrikulturo kaj en la savkampanjoj. Kun konforma ekipaĵaro ili povas surgrundiĝi sur la akvopegulo. La  avantaĝo de la maŝinoj Celier Aviation estas,  ke ili realigas 90 procentojn de la misio de helikoptero kontraŭ 10 procentoj de la kostoj. Licenco por ilia produktado estis vendita jam al Hinda Unio. Nun la firmao surmerkatigas la kvaran generacion de siaj maŝinoj Xenon, kiu jam akiris renomon akirinte premion en Oshkosh en Usono kiel la plej bona ĉi-speca helikoptero en la mondo. Ĝi estas pli komforta kaj akiras pli bonajn atingaĵojn. Ĝia bruo estis reduktita kaj ĝi flugas pli rapide kun la uzo de malpli granda kvanto de fuelo.

El la elsendo 28.09.2016. Legas  Maciek – 1’51”

La 28-an de septembro 2016 mortis Szimon Peres, kiu  en la daŭro de 60 jaroj estis membro de 12 israelaj registaroj kaj de kvar politikaj partioj plenumante i.a. la oficojn de la ĉefministro kaj ministro por la eksterlandaj aferoj. En 2007 li estis elektita kiel la 9-a prezidento de Israelo. Szimon Peres estis pledanto por dialogo kaj paca fino de plurjara konflikto en la Proksima Oriento, pro kio en 1994 li estis distingita per la Paca Nobel-premio.

El la elsendo 28.09.2016. Legas  Brbara – 0’41”