Novaĵoj

La UN-oa Sekureckonsilantaro proklamis rezolucion pri kromaj sankcioj kontraŭ la Nordan Koreion. Ĝia projekto prilaborita de Usono celas instigi la reĝimon en Pjongjang rezigni pri nukleaj kaj rakadaj programoj.  La decido estis alprenita unuanime. La novaj sankcioj koncernas i.a. liveron de petrolo. Por akiri la subtenon de Ĉinio kaj Rusio oni voĉdonis pri ilia milda versio. Ekde la 1-a de oktobro ĝis la jarfino temos maksimume pri 500 mil bareloj. En la sekvaj jaroj pri maksimume 2 milionoj da bareloj jare.  Krome estis enkondukita plena embargo je liveroj de la tergaso al. la Norda Koreio. Estis malpermesita importo de teksaj elfaraĵoj.

El la elsendo  12.09.2017. Legas Barbara – 0’57”

Laŭ la esploro de la instituto Bertelsmann Stiftung nur malmulte pli ol unu triono de la civitanoj de la Eŭropa Unio estas kontentaj pri ĝia evoludirekto. Malgraŭ tio decida plimulto de ili volas en ĝi plumembri. 70 procentoj de la enketitoj konstatis, ke ili deklarus la decidon plumembri, se en ilia lando estus organizita referendumo pri la membreco. La plej grandan substenon favore al la plumembreco en la Unio deklaris poloj, tuj post hispanoj.

El la elsendo  12.09.2017. Legas Barbara – 0’40”

Antaŭneloge (junio 2017) la opinisonda centro CBOS okazigis interesan sociologian enketon pri la civila stato de poloj. Evidentiĝas laŭ ĝi, ke plimulto de plenkreskuloj civile liberaj ne superis la 24-an vivojaron. Temas pri 41 procentoj de la enketitoj. En la aĝogrupo 25-34 jaroj tiu elcento egalas al 39 procentoj. Civile libera estas ĉiu oka persono en la aĝogrupo inter la 35-a kaj 44-a vivojaroj. En tiu grupo temas pri 13 procentoj  de personoj. 7 procentoj de personoj civile liberaj havas 45 kaj eĉ pli da vivojaroj. Kompare al la situacio de antaŭ 12 jaroj malkreskis la nombro de homoj civile liberaj en la aĝogrupo de 18-24 vivojaroj kaj kreskis en la aĝogrupo inter la 25-a kaj 44-a vivojaroj.  56 procentoj de personoj civile liberaj ne havas vivpartneron, ĉiu kvara (24 procentoj) tenas neformalajn ligojn kaj preskaŭ ĉiu kvina en tiu grupo flegante neformalajn kontaktojn ne kunloĝas kun sia partnero. Plimulto de plenkreskuloj civile liberaj loĝas kun siaj geaptroj (58 procentoj), 42 procentoj loĝas memstare. Preskaŭ ĉiun kvaran personon eblas difini kiel tipan solulon. 19 procentoj loĝas sen la gepatroj, sed en la akompano de partnero aŭ aliaj kunloĝantoj. Samtempe kompare al 2005 malkreskis elcento de plenkreskuloj civile liberaj loĝantaj kun la geaptroj. Duobliĝis tiu de personoj loĝantaj solece aŭ kun personoj aliaj ol la geaptroj. Plimulto de personoj civile liberaj estas finance plene sendependaj disde la geaptroj kaj tiu elcento estas ĝenerala en la aĝogrupo ĉirkaŭprenanta personojn super la 45-a vivojaro.

El la elsendo  12.09.2017. Legas Milada – 2’37”

Laŭ la pola klerigministerio la lernadon en ĉiuj polaj lernejoj lastlunde komencis pli ol 4,9 milionoj da lernantoj. Inter ili troviĝis pli ol 370 mil lernantoj de la unuaj klasoj de la bazaj lernejoj. La nova lernojaro ligiĝas kun la nova strukturo de la klerigsistemo, kies celo estas 8-jara baza lernejo, 4-jara liceo, 5-jara teknikumo, 3-jara branĉa lernejo de la 1-a grado, 2-jara branĉa lernejo de la 2-a grado, 3-jara specializa lernejo preparanta al la profesia laboro kaj postlicea lernejo. Al la plej gravaj ŝanĝoj en la lernojaro 2017/2018 apartenas la unua jaralo de infanoj, kiuj lernos en la 7-a klaso de la bazaj lernejoj, forigo de pagendeco por 6-jaruloj frekventantaj antaŭlernejojn kaj la rajto, ke la 3-jaruloj povu frekventi antaŭlernejojn. Interesaj ŝanĝoj okazas en la reformita programo pri la pola lingvo, kiu baziĝos sur tri pilieroj: lingvaj kompetentoj, retoriko kaj mempritakso. La lingvaj kompetentoj akiris prioritaton rilate la komunikprioritatojn. La celo estas, ke lernenato komprenu kiel kreiĝas la teksto, kiujn funkciojn plenumas alineo, kiel elekti kaj apliki lingvajn aŭ retorikajn rimedojn, kiel efike oratori kaj argumenti. La mempritakso helpas al la lernanto komprenon, ke la programo kaj lernejo preparas al permanenta  lernado kaj ke krom scioj gravas kompetentoj. Alia grava ŝanĝo en la programo de la pola lingvo estas revenigo de la kanono de la lernejaj legolibroj,  al kiu revenas klasikaj titoloj reprezentantaj diversajn epokojn.

El la elsendo  06.09.2017. Legas Milada – 2’26”

Preskaŭ duono de poloj (49 procentoj) pozitive taksas la ekonomian staton de Pollando. Laŭ la opinisondado de CBOS laŭ poloj la nuna situacio estas la plej bona post 1989. La pritakso estas stabila kaj ne multe diferencas disde tiu  esprimita en julio. Tamen pliboniĝis pritaksoj rilate la ĝeneralan situacion en la lando. Pliboniĝis rilate al julio taksoj pri la politika situacio en Pollando. Je tri procentoj pli da enketitoj traktas ĝin kiel bonan. Je pli ol 5 procentoj kreskis la bona pritakso de la ekonomia situacio. Relative stabilaj estas pritaksoj pri la materialaj kondiĉoj de la hejmaj mastrumejoj. 59 procentoj taksas ilin kiel bonajn, 5 procentoj kiel malbonajn, 36 procentoj taksas ilin kiel mezajn. Kreskis aliflanke sento de maltrankvilo pro laborperdo, kiun esprimis unu kvarono de la enketitaj laborantoj.  En aŭgusto same kiel el julio pli ol unu kvarono de la enketitoj deklaris, ke en la daŭro de unu jaro la situacio en Pollando pliboniĝos. Plej multaj enketitoj prognozas ĉi-rilatan stabilecon. 

El la elsendo  06.09.2017. Legas Milada – 1’40”

En la tuta Pollando la 1-an de septembro en la 78-a datreveno de la eksplodo de la 2-a mondmilito kaj la germana agreso kontraŭ Pollandon okazas pluraj eventoj: sanktaj mesoj favore al la Patrolando kaj ĝiaj pereintaj defendantoj, historiaj rekonstruoj, ekspozicioj kaj florkronomaĝado ĉe la tomboj kaj monumentoj. Kiel ĉiujare la ĉefaj ŝtataj solenaĵoj okazis frumatene ĉe la promontoro Westerplatte en Gdansko kun la partopreno de la polaj ĉefministro Beata Szydło kaj defendministro Antoni Macierewicz. Nunjare prezidento Andrzej Duda posttagmeze venis al Wieluń, kie la 1-an de septembro 1939 Luftwaffe pribombis nefortikigitan urbon mortigante 1200 senkulpajn civilulojn. La germanaj trupoj senproklame frumatene la 1-an de septembro 1939 invadis la limojn de Pollando komencante la 2-an mondmiliton. La solecaj en batalo polaj armeaj fortoj ne povis efike kontraŭstari la agreson de Germanio kaj sovetunian invadon, kiu okazis la 17-an de septembro 1939.

El la elsendo  01.09.2017. Legas Barbara- 1’29”

Gvidlibro tra la historio de Pollando 966-2016, pretigita de la Instituto pri la Nacia Memoro kaj Ministerio por la Eksterlandaj Aferoj okaze de la Mondaj Tagoj de Junularo estas disponebla interrete. El la paĝo pamiec.pl eblas ĝin senpage elŝuti en naŭ lingvoj: pola, angla, hispana, franca, itala, germana, portugala, rusa kaj ukraina (

La pola-bolŝevista konflikto komenciĝis tuj post kiam Pollando reakiris suverenecon la 123-jaraj dispartigoj inter Rusio, Prusio kaj Aŭstrio. La 18-an de novembro 1918 per la ordono pri inaŭguro de la operaco „Wisła”, Lenin decidis pri supervenko de Pollando, kio estis taktita celo. La la ĉefa celo estis subteni komunistojn, kiuj klopodis eksplodigi revolucion en Germanio kaj la landoj kreinĝintaj post la malkomponiĝo de la Aŭstro-Hungara Imperio. En la tagoj 13-15-a de aŭgusto 1920 sur la antaŭkampoj de Varsovio okazis decida batalo. Difinata kiel „Miraklo apud Vistulo” kaj agnoskita kiel la 18-a batalo en la historio de la mondo. Ĝi decidis pri la sendependeco de Pollando kaj bremsis ekspansion de komunismo al la okcidenta Eŭropo.

El la elsendo  15.08.2017. Legas Barbara – 1’09”

La pola prezidento Andrzej Duda dum la lastlunda Memoromaĝa alvoko al la pereintaj soldatoj okaze de la Festo de la Naciaj Armeaj Fortoj en Powązki-tombejo enmanigis postmorte je la manoj de familimembroj avancoaktojn je la generalaj kaj admiralaj gradoj.  Pli frue dum solenaĵo ĉe Piłsudzki-Placo en Varsovio la pola defendministro Antoni Maciarewicz konstatinte, ke ne ekzistus la sendependeco de Pollando sen soldatoj de 1920 enmanigis distingojn kaj medalojn al la meritiĝintaj soldatoj kaj laborantoj de la polaj armeaj fortoj. Pli ol 200 soldatoj kaj civilaj personoj ricevis ministeriajn distingojn. Kelkdek oficiroj estis avancitaj kaj pliaj kekdek rivevis gratulleterojn. Hodiaŭ antaŭtagmeze la prezidento Andrzej Duda kaj defendministro Antoni Maciarewicz metis florkronojn ĉe la Tombo de Nekonata Soldato. En Varsovio okazis parado de militistaj fortoj.

El la elsendo  15.08.2017. Legas Barbara- 1’13”

Japanio avertis marde pri kreskanta minaco flanke de la Norda Koreio, kiu minaco eniris novan etapon i.a. pro la atingita kapablo de Pjongjang katapulti interkontinentajn batalobusojn. En la publikigata ĉiujare blanka libro pri defendeco la japana defendministerio raportas, ke ekde la pasinta jaro la Norda Koreio efike okazigis du nukelajn provojn kaj 20 provojn kun batalobusoj. Dum la tuta 18-jara regado de la antaŭa noordkorea gvidanto Kim Dzong Il estis katapultitaj nur 16 obusoj. En julio 2017 la Norda Koreio katapultis du interkontinentajn batalobusojn ICBM, kiuj falis en la maron ĉe la okcidenta bordo de Japanio. Malgraŭ severigitaj sankcioj flanke de la UN-oa Sekureckonsilio la aŭtoritatoj en Pjongjang ne ĉesas labori pri la raketa armilaro.

El la elsendo  08.08.2017. Legas Barbara – 1’06”

Nur lastlunde, la 7-an de julio 2017 la salminejo Wieliczka apud Krakovo notis en la nuna jaro la unumilionan turiston. Tio signifas, ke la faman salminejon vizitis je 10 procentoj da turistoj pli ol en la sama periodo de la pasinta jaro.  La bonŝanculo ricevis inviton por la silvestra balo en la salminejaj subterejoj kaj komplekson da kosmetikaĵoj bazitaj sur salo. La duonon de la nunjaraj vizitantoj konsisitigas eksterlandanoj: britoj, italoj, germanoj, francoj kaj hispanoj. Pliajn lokojn okupas usonanoj, svedoj, koreoj, ĉeĥoj kaj belgoj. Pasintjare Wieliczka gastigis entute pli ol unu kaj duonan milionojn da personoj. La salminejo funkcias senpaŭze ekde la mezo de la 13-a jarcento. En la daŭro de 7 jarcentoj sur naŭ niveloj kun la profundeco ĝis 327 metroj estis ellaboritaj 26 ŝaktoj kaj salon oni ekspluatis el 2040 kameroj. Sub Wieliczka kreiĝis labirinto de koridoroj longa preskaŭ 300 kilometrojn. Organizita turismo en la minejo funkcias ekde la fino de la 18-a jarcento. De 39 jaroj la salminejo Wieliczka troviĝas sur la listo de la Monda Kulturheredaĵo de Unesko.

El la elsendo  08.08.2017. Legas Tomek – 1’21”

En la Fakultato de la scienco pri la Tero de Kopernik-Universitato en Toruno kreiĝis Centro de Polusesploroj. Tio ebligos al la lokaj sciencistoj ankoraŭ pli intense esplori la polusregionojn. Ĝi samtempe kronas iliajn  gvidatajn dum multaj jaroj esplorojn sur Antarkto, en Islando, sur Spicbergo. Nur dank’ al la ekspedicioj al Spicbergo kreiĝis preskaŭ 500 disertacioj. La estro de la Centro fariĝis Ireneusz Sobota el la Katedro de Hidrologio kaj Akva Mastrumado, kiu estras la tiean polusstacion. La Centro aktivos baze de ĉi tiu stacio en Norvegio, ĝi okupiĝos ankaŭ pri vojaĝoj al aliaj polusregionoj. La torunaj esploristoj volas koncentriĝi pri Arkto kaj Antarkto. Ili kunlaboros ĉi-sfere kun polaj kaj eksterlandaj sciencaj centroj kaj krome popularigos konojn pri polusregionoj. Sciencistoj el Kopernik-universitato partoprenas polusregionajn ekspediciojn ekde 1975. Al Spicbergo estis veturantaj biologoj, hidrologoj, glaciologoj, geomorfologoj kaj klimatologoj. Al Islando estis direktiĝantaj unuavice geomorfologoj.

El la elsendo  08.08.2017. Legas Barbara – 1’27”

Antaŭ 245 jaroj, la 5-an de aŭgusto 1772 Rusio, Prusio kaj Aŭstrio subskribis en Peterburgo la unuan traktaton pri la dispartigo de Pollando. Kiel i.a. skribis historiisto profesoro Norman Davies Pollando estis neniigita ne pro interna anarkio, sed pro siaj plurfojaj klopodoj reformi la reĝimon.

Antaŭ 75 jaroj, la 5-an aŭ 6-an de aŭgusto Janusz Korczak kun sia kunlaborantino Stefania Wilczyńska kune kun siaj 192 edukatoj el la Orfodomo estis alkondukitaj al Umchlagplatz, de kie ili estis deportitaj al la koncentrejo en Treblinka. La deklaro de la rekta atestanto Nachum Remba pri fiera tramarŝo kun kantoj estas kontestata de aliaj rektaj atestantoj. Joanna Olczak-Ronikier en sia eldonita en 2011 libro “Korczak. Biografia provo” citas alian ateston: „Korczak jam tre malsana kaj elĉerpita apenaŭ movis la piedojn, infanoj paralizitaj pro hororo iris en plena silento”.

Antaŭ 73 jaroj inter la 5-a kaj 7-a de aŭgusto 1944 en amasekzekutoj kaj murdoj efektivigitaj de germanaj trupoj pereis inter 40 kaj 60 mil loĝantoj de la varsovia kvartalo Wola. La kampanjon ekstermi Varsovion kaj ĝiajn loĝantojn komendis Erich von dem Bach-Zelewski. La ekzekutoj havis amasan, organizitan karakteron, akompanis ilin aktoj de besteco kaj perforto.

El la elsendo  05.08.2017. Legas Krystyna – 2’24”

Kiel antaŭenpaŝon la itala ministerio por la eksterlandaj aferoj rekonis siajn pasintsemajnajn mardajn interparolojn kun Frontex en Varsovio. Laŭ la estro de la itala ministerio, Giovanni Pinto estos prilaborita nova operacplano de la misio Tryton sur Meditereaneo prezentota al la uniaj landoj. Frontex deklaris sian subtenon por Italio en la forsendado de nelegalaj enmigrantoj al ilia devenlando. Unu el la kaŭzoj de la unia enmigrikrizo estas nepriensita unia politiko en la lastaj dek kelkaj jaroj, en kiu ne ekzistas kohera azilsistemo. Ĝia bezono videbliĝis aparte necesa dum migrikrizo 2015, kiam la germana kanceliero – Angela Merkiel invitis nelimigite  al Germanio enmigrantojn, kiuj sturmis la limojn de Eŭropo. Sekve de ilia lavanga alveno la Eŭropa Komisiono proponis sekve la disdividon de 160 mil enmigrantoj kadre de relokoplano. 90 procentoj de la enmigrantoj venantaj al la Eŭropa Unio ne estas politikiaj rifuĝintoj. Ekonomiaj enmigrantoj kontraŭ alta prezo utiligas la servojn de kontrabandistoj kaj eĉ se la unia administracio monitoras ilian agadon.  Homkontrabandistoj reklamas siajn servojn en la sociaj portaloj.  Laŭ la plej novaj donitaĵoj de Internacia Organizo de Migrado (IOM) inter januaro kaj la 5-a de julio  2017 al la Unio laŭ la kontrabanda itinero al Italio venis 85 mil personoj, ĉefe loĝantoj de Niĝerio, Bangladeŝo, Gvineo, Ebura Marbordo kaj Gambio. Naĝante en boatoj kaj raftoj ili estas lasataj de homkontrabandistoj sur la internaciaj akvoj kaj tie atendas savon.

El la elsendo 18.07.2017. Legas Barbara – 2’15”

Dum la nunjaraj studentigaj ekzamenoj en En Adam Mickiewicz-universiato tradicie grandan interesiĝon ĝuis la filologiaj fakultatoj. Entute dum la ĉeestaj studoj de la 1-a grado kaj magistrigaj studoj intencas studi preskaŭ 20 mil personoj, do je unu mil personoj pli ol antaŭ unu jaro, en 2016. Sed por la  estontaj studentoj estis pretigitaj nur 9,2 mil lokoj. Laŭ la taksoj de la altlernejo plej multaj junuloj kandidatiĝis al la fakultato de la norvega filologio, kie je unu loko kalkuliĝas 29 personoj. Pri la dana filologio interesiĝas malpli da junuloj kaj tie je unu loko estas 13 kandidatoj. 8 personoj je unu loko kandidatiĝis por la geodeziaj kaj kartografiaj studoj. Grandan popularecon ĝuis en la nuna jaro psikologio, juro kaj la angla filologio. En 2017 multe pli da personoj ol en la antaŭaj jaroj intencas studi en Poznano anglan-ĉinan filologion, korean kaj japanan filologiojn. Pri la studoj en la Adam Mickiewicz-universitato en Poznano interesiĝas ne sole junuloj. La plej grandaĝa kandidato por la nunjaraj dumtagaj ĉeestaj studoj naskiĝis en la 1960-a jaro.

El la elsendo 18.07.2017. Legas Milada – 1’43”

Dank’ al la kompanio Varsoviaj Tramoj al Varsovio revenis omnibusoj tirataj de ĉevaloj. Ĝis la fino de la feria sezono ili trafikos semajnfine por faciligi la vizitadon de la historia parto de la pola ĉefurbo,  la Malnovurba Kvartalo. Ili servos same al turistoj, kiel ankaŭ al la loĝantoj de Varsovio. En la daŭro de 40-minuta traveturo licenciita urbogvidanto parolanta pole, angle kaj germane rakontos al la vizitantoj la historion de ĉevalomnibusoj en Varsovio kaj la historion de la urbo. Specialaj memorbiletoj estos vendataj en veturiloj, kiuj povas servi dum unu traveturo al maksimumue 16 pasaĝeroj. La ĉevalveturiloj estis la unua publika trafikilo en Varsovio. Ili aperis en 1822 kiel veturiloj transportantaj personojn lige kun iom grandaj festoj aŭ dum dimanĉaj veturoj al la apudvarsoviaj ripozlokoj, kiel Bielany, Królikarnia, Marymont, Wilanów. Kvankam la veturrapideco egala al 4 kilometroj po unu horo ne estis kapturna, la omnibusoj estis entuziasme bonvenigitaj. La regula omnibusa trafiko komenciĝis en 1836 kaj fariĝis ĝermo de la publika trafiko en Varsovio.

El la elsendo 14.07.2017. Legas Tomek – 1’18”

La germana justisministro Heiko Mass turnis sin al la uniaj landoj kun peto helpi en la identigado kaj persekutado de personoj suspektataj pri partopreno en ekscesoj de la finiĝinta lastsabate pintrenkonto de G20 en Hamburgo. Liaopinie la efika postsekvado de la eksceskaŭzintoj en Hamburgo antaŭmalhelpos similajn aktojn de vandalismo estonte. En la esplorarestejo en Hamburgo troviĝas 51 personoj, krom germanoj estas inter ili francoj, italoj, hispanoj, rusoj, nederlandanoj, svisoj kaj aŭstroj. Dum la pintrenkonto G20 en la interbataloj kun partoprenantoj de ekstreme maldekstrula „nigra bloko” kaj aliaj ekstremuloj estis vunditaj 476 funkciuloj de la germana sekurecservo. La nombro de la vunditaj manifestaciintoj ne estas konata. Por gardi ordon kaj sekurecon en Hamburgo dum la vendreda-sabata pintrenkonto de G20 estis mobilizitaj pli ol 20 mil germanaj policiatoj.

El la elsendo 11.07.2017. Legas Barbara – 1’16”

La farmacia kaj kosemtika industrio, estas la nomo de la nova studdirekto kreita de la Medicina Universitato en Gdansko kaj Farmacia Establo Polpharma. La studentigaj proceduroj por la akademia jaro 2017/2018 daŭras. Temas pri unikaj en la landa skalo studoj de la 2-a grado, kies celo estas laŭeble bona preparo de diplomitoj al. laboro en entreprenoj de kuracproduktoj, medicinaj elfaraĵoj, kosmetikaĵoj kaj dietosuplementoj. Kiel lekciantoj laboros i.a. personoj ligitaj kun la farmacia kaj kosmetika industrioj. Ĉiu studento povos subiĝi al. 9-semajna staĝo en la laboratorioj kaj produktoentreprenoj de Polpharma. Laŭ la rektoro de la gdanska Medicina Universitato la pli signifa partopreno de sciencaj laborantoj en la ekonomia sektoro firmigos novumemon kaj konkurencon de la mastrumado. La akademia jaro komenciĝos per teoriaj studobjektoj la 1-an de oktobro. La unuaj praktikoj estas planitaj por februaro 2018. Studojn povas inaŭguri diplomitoj de la studoj de la 1-a grado aŭ magistrigaj studoj, faritaj en la fakultatoj ligitaj kun biologio, kemio, fiziko aŭ medicino. La gdanska Medicina Universitato estas la plej granda medicina altlernejo en la norda Pollando. Polpharma estas la gvida entrepreno de la pola farmacia merkato, funkcianta ankau sur la merkatoj de la Centra-Orienta Eŭropo, Kaŭkazio kaj Centra Europo.

El la elsendo 11.07.2017. Legas Barbara – 1’51”

La kunlaboro inter la landoj de la Trimara Iniciato favoras la interesojn de la Europa Unio, kontribuonte al ĝia evoluo – konstatas la deklaracio de ĝia 2-a pintrenkonto en Varsovio. Laŭ la dokumento la prioritato de la Trimara Iniciato estas investi en ĝian infrastrukturon. La varsovian pintrenkonton partoprenis reprezentantoj de 12 ŝtatoj de la Centra kaj Orienta Eŭropo – Aŭstrio, Bulgario, Kroatio, Ĉeĥio, Estonio, Litovio, Latvio, Pollando, Rumanio, Slovakio, Slovenio kaj Hungario. La speciala gasto de la inaŭgura kaj unua diskutsesio dediĉita al la eŭroatlantika kunlaboro estis la prezidento de Usono, Donald Trump. La akceptita deklaracio reliefigas, ke la ŝtatoj de la Trimara Iniciato dank’ al sia povo formas dinamikan regionon, kies evoluo dependas i.a. de koordinado de klopodoj de la tuta regiono. La partoprenantoj de la pintrenkonto deklaris rekonon por granda valoro de profundigita kunlaboro, kiu devus koncentriĝi pri favorado de investaĵoj en tiaj sferoj kiel mastrumado, transportaj ligoj, energetika infrastrukturo, medioprotektado, esplor-evoluigaj laboroj kaj bita komunikado. En la Trimara Iniciato lanĉita laŭ la iniciato de Pollando kaj Kroatio, celanta profundigon  de la ekonomia kaj infrastruktura kunlaboro, kune laboras 12 ŝtatoj troviĝantaj en la regiono inter Adriatiko, Baltiko kaj la Nigra Maro. La unua renkontiĝo okazinta en aŭgusto 2016 en Dubrovniko difinis la celojn de la kunlaboro.

El la elsendo 09.07.2017. Legas Milada – 2’11”

En 2016 Pollando eksportis nutraĵojn, kies valoro egalis al 24,1 miliardoj da eŭroj. Nia plej granda kliento estas Germanio kaj la preferata produkto la kortbirda viando. Pli ol 83 procentoj de ĉiuj polaj nutroproduktoj estis eksportita la uniaj landoj kaj ilia valoro egalis al 19,6 miliardoj da eŭroj. La dua plej granda kliento de la polaj nutraĵoj estas Britio, la tria Ĉeĥio. Pollando multon vendas ankaŭ al Nederlando, Italio, Francio, Slovakio kaj Hungario. La alta kvalito de la polaj produktoj kaŭzas, ke iom post iom kreskas ilia merkata valoro, ĉiam pli ofte komparebla al analogaj produktoj en la okcidentaj landoj. Pli ol 400 mil personoj en Pollando laboras rekte en la nutraĵa industrio, sed la polan nutraĵsektoron konsistigas krome farmistoj kaj bredistoj. Dank’ al ilia laboro  vivtenas sin milionoj da poloj kaj iliaj familioj. Malgraŭ la fakto, ke en 2016 la nutraĵeksporto superis la importon je 7 miliardoj da eŭroj laŭ ekspertoj gravas, ke Pollando grandigu la nutraĵeksporton ankaŭ al la eksteruniaj landoj, unuavice Azio.

El la elsendo 04.07.2017. Legas Maciek – 1’22”

La pola 18-jarulo el Vroclavo (la sudokcidenta Pollando) troviĝas inter 19 lernantoj el la tuta mondo, kiuj gajnis la konkurson EF Challenge organizitan de Education First. Partoprenis ĝin 1200 junuloj el 16 landoj. Premie ĉiuj venkintaj oratoroj i.a. el Argentino, Japanio, Meksikio kaj Francio partoprenos la lingvostaĝon Youth Leadership Forum en Novjorko. Mikołaj Niczyj estas licea lernanto en la lingva klaso. Krom la angla li lernas la francan kaj ĉeĥan lingvojn kaj planas lerni la hispanan. En la lerenejo li estas ankaŭ unu el la redaktoroj de la lernejana televidkanalo KamooflażTV. Mikołaj Niczyj ŝatas usonajn bildstriojn, krome li flegas sportajn interesiĝojn pri korbopildko kaj piedpilko. Lia revo estas fariĝi sporta ĵurnalisto, relajsi sportajn rivaladojn, fari intervjuojn kun sportistoj kaj vojaĝi tra la mondo. Kiel temon de sia oratoraĵo Mikołaj Niczyj elektis „Kion signifas esti la mondcivitano” argumentante, ke mondcivitaneco signifas mankon de limoj inter homoj, sed samtempe egalecon sendepende de haŭtkoloro, religio aŭ devenlando. La pola 18-jarulo reliefigis krome la signifon de mondvojaĝado, kiu favoras konatiĝon kun novaj kulturoj. Niczyj estas la dua polo, kiu gajnis la prestiĝan oratoran konkurson. La alia pola oratoro estas Konrad Puchalski, 17-jarulo el Zielona Góra, kiu fariĝis laŭreato de la antaŭa konkurseldono.

El la elsendo 04.07.2017. Legas Maciek – 1’46”

Malgraŭ sisteme pliboniĝantaj rezultoj pri la konscio de ekvilibroneceso inter la profesia kaj privata vivo poloj inter la aliaj eŭropaj landoj apartenas al la plej laboremaj. Inter 12 landoj (Svislando, Germanio, Francio, Italio, Aŭstrio, Hispanio, Portugalio, Turkio, Nederlando, Svedio kaj Belgio) enketitaj de Michael Page pri Confidence Index poloj okupis la lastan lokon. La plej altan indicon pri viv-laborekvilibro en Eŭropo havas loĝantoj de Turkio, sekve de Hispanio kaj Portugalio. Ĝian plej altan malkreskon inter la unuaj jarkvaronoj  de 2017 kaj 2016 oni notis en Aŭstrio – je 10 procentoj, plej altan kreskon en Nederlando – je 8 procentoj. La rezultoj de la enketado pri Confidence Index en Pollando, kiu koncernis divsaĝajn persnojn elmontras, ke poloj daŭre estas socio bonstatiĝanta, kiu lernas la viv-profesian ekvilibron, kvankam la atingo de la vivnvelo de la okcidenteŭropaj landoj dependas ankaŭ de la aktuala stato de la mastrumado, kiu speguliĝas sur la labormerkato.

El la elsendo 04.07.2017. Legas Milada – 1’20”

La pola vodko troviĝas sur la listo de cent eŭropaj produktoj, kiuj estos protektataj en Ĉinio kontraŭ la falsado. Ĉi-rilata interkompreniĝo estis subskribita inter la uniaj reprezentantoj kaj Ĉinio. Samtempe en la Unio estos protektataj cent ĉinaj produktoj. Post la publikigo de la listo komenciĝis la periodo de la reciproka protekto de la uniaj kaj ĉinaj produktoj kontraŭ la falsado. La definitiva kontrakto estos prilaborita ankoraŭ en la nuna jaro. Sur la unia listo krom la pola vodko troviĝas i.a. francaj, hispanaj, italaj kaj portugalaj vinoj, ĉampano, konjako, ĉeĥaj kaj germanaj bieroj, la greka fromaĝo de la speco „feta”, fromaĝoj el Francio kaj Italio, olivoleo el Greklando kaj Hispanio. La ĉina listo enhavas i.a. diversspecajn teojn, rizon kaj fungojn. Laŭ la Eŭropa Komisiono la kontrakto estos avantaĝa por la uniaj agrikulturistoj kaj agrikulturaj entreprenoj, ĉar la ĉina merkato apartenas al la plej grandaj en la mondo. Por la eŭropaj konsumantoj aliflanke vastiĝos en la kontinentaj vendejoj gamo de la tradiciaj ĉinaj produktoj.

El la elsendo 27.06.2017. Legas Tomek – 1’15”

En la loko Gorzów Wielkopolski en la okcidenta Pollando kreiĝis muralo prezentanta Alfreda-n Markowska, polan ciganinon, kiu dum la 2-a mondmilito savis ĉirkaŭ 50 romaajn kaj judajn infanojn. Ĝi troviĝas sur la muro de la loka Baza Lernejo numero 1, en kiu de jardekoj lernas la romaaj infanoj. La murpentraĵo kun la dimensio de 3 je 3 metroj prezentas s-inon Alfreda sidantan surseĝe. Fone, en la formo de ombro, videbliĝas la cigana nomada grupo kaj malsupre floroj. La muralo kreiĝis rezulte de la kunlaboro de la kulturmmedioj kaj medioj agantaj favore al naciaj malplimultoj kaj la integriĝo en Gorzów Wielkopolskie. Alfreda Markowska naskiĝis en 1926 en la cigana nomada grupo apud Stanisławów. En 1941 germanoj elmurdis ŝian tutan familion. Poste ŝi edziniĝis, sed kune kun la edzo ŝi estis fermita en la getoon en Lublin,  de kie ili estis veturigitaj al Lodzo kaj al Bełżec. De tie ili fuĝis kaj revenis al la loko Rozwadowa, kie okazis ilia geedziĝo. Dummilite Alfreda Markowska klopodis helpi al romaaj kaj judaj infanoj trovante por ili kaŝejojn, preparante por ili falsajn dokumentojn. Post la milito kun sia nomada grupo ŝi estis setligita en Gorzów Wielkopolski, en kiu ŝi vivas ĝis hodiaŭ. Pro sia heroeco kaj kuraĝo Alfreda Markowska ricevis en 2006 Komandoran Krucon kun la Stelo de la Ordeno de la Renaskiĝo de Pollando.

El la elsendo 27.06.2017. Legas Tomek – 1’37”

La pola firmao Solaris Bus & Coach liveros por la nederlanda kompanio de la publika trafiko Connexxion 40 longajn flekseblajn  busojn Solaris Urbino 18. Ili estos liveritaj ĝis la fino de la nuna jaro. Polaj busoj trafikos en la publika transporto de la regiono Amstelland-Meerlanden. La polaj busoj trafikis ĝis nun en 30 landoj. Dank’ al la nova mendo el Nederlando kaj kontraktoj el Luksemburgio ilia nombro kreskos ĝis 32. La suma nombro de busoj, kiujn pola produktanto el la loko Bolechów direktis al klientoj en pli ol 600 urboj de la mondo egalas al preskaŭ 15 mil ekzempleroj.

El la elsendo 27.06.2017. Legas Milada – 0’51”