Kulturkroniko

Per historia promeno laŭ la spuroj de diplomatoj, kiuj dum la 2-a mondmilito estis savantaj judojn en Hungario, per diversrimeda elekronika prezento pri Jan Karski kaj per la ekspozicio pri la dummilita  sidejo de la nuna Pola Instituto en Budapeŝto ĝi partoprenis la Nokton de Muzeoj en Hungario okazinta inter la 21-a kaj la 22-a de junio. La programo  en signifa grado estis ligita kun la daŭranta en Hungario Memorjaro pri la hungara holakaŭsto en la 70-a datreveno de la deportado de judoj el Hungario. Dum la historia promeno la vizitantoj konatiĝis kun la historio de i.a. Henryk Sławik (sŭavik), delegito de la pola registaro en Londono, kiu gvidis la Civitanan Komitaton por Proteki Polajn Rifuĝintojn en la jaroj 1939-1944. La promeno estis la komuna iniciato de diplomatiaj centroj el Svedio, Hispanio, Italio, Portugalio, Svislando, la Apostola Ĉefurbo kaj Pollando. Vespere en la kineja salonego de  Instituto okazis i.a. elektronika, multrimeda prezento pri Jan Karski. Speciale okaze de la Nokto estis prezentita ekspozicio, memoriganta la sorton de la budapeŝtaj judoj, kiuj per dekreto el la 16-a de junio 1944 estis devigitaj loĝi en unu el 2 mil domoj kun la flava Davida Stelo. Unu el ili estis brikdomo, en kiu ekde 1964 funkcias la Pola Instituto.

El la elsendo 24.06.2014. Legas Milada

Krzysztof Penderecki kaj Sinfonia Varsovia kune kun la turka pianisto Hüseyin Sermet inaŭguris lastsabate la 28-an Internacian Muzikan Festivalon en Izmiro, kiu daŭros ĝis la 3-a de septembro. En la koncerto okazinta en la Granda Teatro en Efezo estis plenumitaj du komponaĵoj de Beethovena “Verkoj de Prometeo” kaj la 5-a Fortepiana Konĉerto kaj la 2-a Simfonio de Penderecki. Last­merkrede kadre de la festivalo prezentiĝis la pola baroka grupo Arte dei Suonatori kun la brita violon­istino Rachel Podger. La koncerto “Alla Turca Alla Polacca” okazinta en unu el la plej gravaj objektoj de Efezo enhavis komponaĵojn de Telemann, Haydn, Mozart kaj verkojn kreiĝintajn en la periodo de la Otomana Imperio. La prezentiĝo de la polaj artistoj okazis kadre de la solenado de la 600-jariĝo de la polaj-turkaj diplomatiaj rilatoj pasanta en 2014.

El la elsendo 20.06.2014. Legas Tomek

Morgaŭ komenciĝas en Varsovio Monda Kongreso de la Pola Instituto de Scienco kaj Kulturo en Usono. La debatojn kun la partopreno de pli ol 200 sciencistoj ĉefe el Usono kaj Pollando inaŭguros sesio pri Jan Karski, kiu estas la patrono de la 2014-a jaro. Dum tritagaj debatoj en la Varsovia Universitato okazos preskaŭ 50 podiaj diskutoj koncerne diversajn scienc­branĉojn. Plimulto de la debatoj estos dediĉita al la historio de la pola enmigrant­aro en Usono, ĝia aktiveco en la kultura kaj politika vivo de Usono kaj ankaŭ literaturo. Okazos sesioj dediĉitaj al ekonomio, bioteknologio kaj medicino. Pola Instituto pri Scienco kaj Arto en Usono (PIASA) kreiĝis en 1942 en Novjorko. Temas pri la polkolonia scienca kaj didaktika institucio establita de elstaraj reprezentantoj de la pola scienco kaj kulturo. Ĝiaj agadoj koncentriĝas pri la informado de la usona socio pri Pollando, ĝia kultura heredaĵo kaj firmigado de polaj-usonaj rilatoj.

El la elsendo 20.06.2014. Legas Tomek

Ĝis morgaŭ, t.e. la 14-a de junio en la varsovia ekspozicia salono Kordegrda daŭras la ekspozicio dediĉita al la franca subteno por la Solidareco. Inaŭguris ĝin la veninta por la soleado de la 25-jariĝo de la unuaj parte demokrataj balotoj en Pollando prezidento Fran­ço­is Hol­lan­de. La kunteksto de la ekspozicio estas grandaj manifestacioj en Francio okazintaj la sekvan tagon post la proklamo de la milita stato en Pollando la 13-an de decembro 1981. Tiam pli ol 100 mil personoj sur la stratoj de la francaj urboj manifestis kontraŭ la proklamo de la milita stato en Pollando. La nomo de la ekspozicio “So­li­da­ri­té Fran­ce Po­lo­gne” referencas al unu el la unuaj francaj hel­organizoj, kiuj subtenis polojn dum la milita stato. La helpo de Francio estis eksterordinara, ne temis pri helpo de unu ŝtato al la alia, sed helpo de la sindikataj organizaĵoj por la pola Solidareco, helpo de la francaj preĝejaj grupoj por la pola Eklezio, helpo de franca junularo kaj individuaj francoj. La aŭtoroj de la ekspozicio utiligis i.a. la eldirojn de la partoprenintoj de la tiamaj eventoj, de la agantoj de Solidareco kaj de aktivuloj de la francaj sindikataj centraloj.

El la elsendo 13.06.2014. Legas Gabi

La Pola Instituto en Sofio estis la unusola eksterlanda institutcio, kiu estis premiita inter 24 reprezentanoj de la kulturo kaj arto per la prestiĝa „Ora Plumo” de la redakcio Classic FM Radio kaj la Artgalerio Makta.  La premio estis atribuita rekone pro la meritoj de la Instituto en la evoluigado de la pola-bulgara kultura kunlaboro dum ĝia 65-jara funkciado en Bulgario. La solenaĵo okazis kadre de la Eŭropa Muzika Festivalo organizita de la redakcio kunlabore kun la bulgara kultur­ministerio kaj sofia urbooficejo. La evento celis popularigi la kandidatiĝon de Sofio por Eŭropa Ĉefurbo de Kulturo 2019. Kadre al la solenaĵo okazis koncerto de laŭreatoj de internaciaj kaj landaj konkursoj. Inter ili troviĝis Konstanza Diulgerova, la laŭeatino de la 1-a premio en la konkurso de Witold Lutoslawski organizita de la Pola Instituto en Sofio en 2013. Ĉi-aŭtune kune kun sia lekcianto, profesoro Ludmil Angelov, elstara bulgara ŝopenologo ili koncertos en la varsovia Muzika Universitato.

El la elsendo 06.06.2014. Legas Tomek

La Pola Instituto en Budapeŝto, la plej malnova eksterlanda kultur­instituto en Hungario solenis en la lastaj tagoj sian 75-jariĝon. Lige kun la jubileo ĝi preparis multajn porokazajn eventojn por la loĝantoj de la hungara ĉefurbo. I.a. estis inaŭgurita granda murpentraĵo sur la domo proksime al ĝia sidejo. La muralo aŭtorita de polaj kaj hungaraj artistoj ligas al la tradicia pola-hungara amikeco, libereco kaj la pola kulturo en Hungario. La solenaĵojn kronis la enmanigo de premio al laŭreatoj de konkurso pri artikolo dediĉita al Pollando en la hungara Vikipedio. La inaŭgurita la 24-an de majo 1939 kaj funkcianta ĝis marto 1944 pola kulturcentro estis escepta kazo de la dummilita popularig­ado de la pola kulturo kaj lingvo. Post la milito ĝi fariĝis unu el la plej popularaj lokoj sur la kultura mapo de Budapeŝto. Laŭ taksoj la kursojn de la pola lingvo en la jaroj 1952-1981 partoprenis 17 mil personoj, la prezentoj de la pola kinoarto en la 60-aj kaj 70-aj amase logis la publikon. En la sekva jardeko ĝi fariĝis neformala rendevuejo de la hungara demokratia opozicio. La nuna Instituto realigas – kun plej gravaj hungaraj partneroj – pli ol 100 projektojn jare. Funkcias ĉe ĝi biblioteko, artgalerio kaj arta klubo. Daŭre dum ĉiu semestro la kursoj de la pola lingvo logas ĉirkaŭ 120 personojn.

El la elsendo 06.06.2014. Legas Tomek

Hodiaŭ finiĝis en Varsovio la scienca konferenco „Arto el la epoko de El Greco” organizita de la Reĝa Kastelo en Varsovio, Instituto pri la Historio de Arto kaj Kulturo de la Papa Universitato de Johano Paŭlo la 2-a en Krakovo kaj la Dioceza Muzeo en Siedlce. Ĝi okazis lige kun la 400-a morto­datreveno de El Greco kaj la 50-a datreveno de la retrovo de lia unusola pentraĵo troviĝanta en Pollando, „Ekstazo de S-ta Francisko” troviĝanta en Siedlce. La simpozion partoprenis divers­landaj arthistoriistoj, specialistoj kaj ekspertoj pri la epoko kaj grekaj komencoj de la pentristo el Malago, Sevilo, Atenoj. Oni diskutis pri la atingaĵoj de la artisto devenanta el Kreto, kiu komencis sian kreadon per skribado de ikonoj, sed poste fariĝis la plej fama hispana pentristo. Liaj plej fruaj verkoj, tipaj ikonoj troviĝas ĉefe en Greklando. Poste Domenikos Theotokopoulos direkiĝis al Venecio por evoluigi sian talenton kaj tie sub la influo de Ticiano kaj Tintoretto fasciniĝis pri perspektivo. La vera ekfloro de la talento de El Greco okazis en la hispana Toledo, kun kiu li estis forte ligita. Lia unusola pentraĵo troviĝanta en Pollando „Ekstazo de Sankta Francisko” estis retrovita hazarde en la paroĥejo en Kosów Lacki en la orienta Pollando. La pentraĵo en drameca maniero prezentas la sanktulon dum la ricevo de la stigmatoj.

El la elsendo el la 30.05.2014. Legas Barbara

234 centroj kiel muzeoj, artgalerioj, bibliotekoj, teatroj kaj aliaj partoprenos la nunjaran Nokton de Muzeoj en Varsovio la 17-an de majo. Ĝis la malfruaj noktaj horoj funkcios preskaŭ ĉiuj varsoviaj muzeoj. Inter la institucioj, kiuj la unuan fojon partoprenas la Nokton estas Pola Presagentejo PAP. Tiunokte ĝi invitas al la konstruaĵoj de la iama Sciencteknika Presejo, kie en la postindustriaj internoj funkcios la ekspozicio “25 jaroj de la polaj transformiĝoj” en la fotokadro de PAP-fotoraportistoj. Tiunokte eblos ĝin rigardi antaŭ­premiere. Ĝia lanĉo okazos en junio. Jam la 11-an fojon la varsovianoj dum la Nokto de Muzeoj povos viziti krom la ĉefurbaj kultur­institucioj ankaŭ aliajn centrojn, ambasadojn, prezidentan palacon,la sidejojn de la sejmo kaj senato, preĝejojn, la varsovion akvofiltran stacion, la fabrikon Wedel, la scienc­centron Kopernik kaj aliajn. La organizantoj preparis ankaŭ multajn terenajn eventojn, kiel demonstron de historiaj busoj, kiuj traveturos Varsovion parade, promenon kun lumoj laŭ la bordo de Vistulo, vizitadon de la Botanika Ĝardeno. La urbo­trafikon  tiunokte provizos 8 specialaj buslinioj, parte per historiaj veturiloj. La varsovia Nokto de Muzeoj okazas kadre de la Eŭropa Nokto de Muzeoj.

El la elsendo 16.05.2014. Legas Tomek

La Centro de Kulturo kaj Arto en Vroclavo kunlabore kun Kuad Gallery en Istambulo organizas la ekspozicion  “Ro/Złączenia” (Dis/kuniĝoj). Kadre de la ekspozicio estos prezentataj verkoj de artistoj debutantaj ekde 90-aj jaroj, referenc­antaj al arketipoj kaj mitologioj radikantaj en kulturo, prezentataj kadre de aktuala geopolitiko. La ekspozicititolo ligas ne sole al la historiaj rilatoj inter Pollando kaj Turkio, sed ankaŭ al la nuntempa arto ofte kolizianta  rilate hereditajn  valorojn.  Kadre de  la ekspozici­inaŭguro  por vendredo estis planita debato “Pri arto­libereco en la tempo de demokratio”.

El la elsendo 02.05.2014. Legas Gabi

Pollando estos speciala gasto de la plej granda literatura festivalo en Turkio, okazonta inter la 5-a kaj 8-a de majo en Istambulo. Verkistoj Andrzej Bart kaj Zygmunt Miloszewski, kies libroj nunjare aperas en la turka traduko partoprenos publikan debaton kun aliaj verkistoj. Joanna Olech kaj Adam Pękalski kiel kreantoj de infana literaturo partoprenos labor­renkontojn kun lernantoj de turkaj lernejoj. Por la festivalo estis pretigita antologio de rakontoj kaj mallongaj tekstoj de polaj aŭtoroj: Olga Tokarczuk, Andrzej Stasiuk, Janusz Głowacki, Wojciech Kuczok, Michał Witkowski, Jerzy Pilch, Natasza Goerke, Mariusz Szczygieł, Jacek Dukaj, Magdalena Tulli, Paweł Huelle, Stefan Chwin, Józef Hen, Andrzej Sapkowski, Joanna Bator kaj Jacek Hugo-Bader.

El la elsendo 02.05.2014. Legas Gabi