Novaĵoj

La pola ministro por la eksterlandaj aferoj, Grzegorz Schetyna diris por PAP-agentejo, ke Pollando bezonas malferman, trankvilan kaj racian debaton pri enmigrantoj. „Ni volas, ke la komunumoj memstare deklaru eblecon akcepti la enmigrantojn, neniun ni devigos”. En sia eldiro por PAP-agentejo li memorigis, ke la problemo koncernas ne sole Pollandon, sed la tutan Eŭropon. Laŭ la informoj de la polaj ministerioj por la eksterlandaj aferoj kaj por la internaj aferoj la unuaj enmigrantoj venos al Pollando ne pli frue ol komence de 2016. Polaj amaskomunikiloj informas pri la jam venantaj grupoj. Interparolante kun la Pola Radio la vicministro por la eksterlandaj aferoj Rafał Trzaskowski diris, ke la pola registaro konsentis akcepti malpli ol 7 mil enmigrantojn.

El la elsendo 20.10.2015. Legas Barbara

7 milionoj 600 mil poloj rigardis lunde vespere en 4 televidstacioj la trapason de la antaŭbalota debato inter la oficanta ĉefministro Ewa Kopacz kaj kandidato de Juro kaj Justeco por ĉi tiu posteno Beata Szydło. La debato estis dividita je tri temblokoj: ekonomiaj kaj sociaj aferoj, eksterlanda politiko kaj defendo, la ŝtata reĝimo kaj politiko. Ambaŭ debatintinoj povis starigi demandojn kaj rilatigi sin al la eldiroj de kontraŭparolantino. Plimulto de la analizantoj elmontras venkon de Beata Szydło pro ŝiaj aferkernaj eldiroj kaj ne prisilentas, ke Ewa Kopacz malvenkis ĉi-rilate pro evitado de aferkernaj respondoj kaj la agresa tono de la eldiroj. La porregistaraj amaskomunikiloj pli ofte skribas kaj parolas pri remiso. La balotoj okazos la plej proksiman dimanĉon, la 25-an de oktobro. Hodiaŭ vespere okazos la antaŭbalota diskuto kun reprezentantoj de ĉiuj 8 balotkomitatoj.

El la elsendo 20.10.2015. Legas Barbara

Hodiaŭ laŭ la iniciato de la prezidento Andrzej Duda inaŭguras siajn laborojn Nacia Evolukonsilio. Temas pri la analiza-konsila strukturo ĉe la prezidento konsistanta el personoj  kun diversaj opinioj, reprezentantaj variajn vivsferojn. Temas pri ekonomikiistoj, historiisto, merkatisto, reprezentantoj de la ŝtata administracio el la partioj Civitana Platformo kaj Pola Kamparana Partio. La tasko de la Konsilio okupiĝanta pri la strategia planado estas labori en plurjara perspektivo kaj ne limigite al unu aŭ du oficperiodoj. Ĝia unua kunsido estas dediĉita al la problemoj de la pola sanservo, kiu estis plej ofte levata de civitanoj dum la prezidentiga kampanjo de Andrzej Duda.

El la elsendo 16.10.2015. Legas Krystyna

Hieraŭ en Bruselo okazis laŭvica pintrenkonto de la Eŭropa Konsilio, dum kiu oni parolis pri manieroj solvi la enmigrokrizon. Laŭ la  pola ministro por la eksterlandaj aferoj, Grzegorz Schetyna la uniaj landoj devas decidi pri la protekto de la eksteraj limoj, pri centroj registrantaj enmigrantojn kaj ne envivigi la regulojn pri aŭtomata disdvidado de alvenantoj. Por la radia programo RMF FM Schetyna diris, ke Pollando ne cedos rilate al envivigo de la devo en la Unio pri konstanta kaj deviga mekanismo dividadi enmigrantojn inter la unuopaj landoj, por kio pledas Angela Merkel.  „Ni ne cedos antaŭ Merkel, ĉar tia estis kaj estas interkonsento, kaj tiun starpunkton en plimulto subtenas la Unio. Ŝia ideo  signifas katastrofon por Eŭropo”.

El la elsendo 16.10.2015. Legas Krystyna

En la pasinta semajno en la Nacia Parko „Riverbuŝo de Warta-rivero” en okcidenta Pollando dum la vespera kunflugo estis nombritaj pli ol 12 mil gruoj. Tiu ĉi regiono estas grava haltejo por la migrantaj birdoj. Gruoj traktas ĉi tiun lokon ĉefe kiel sekuran tranoktejon,  el kiu frumatene ili startas por sin nutri sur la ĉirkaŭaj paŝtejoj kaj herbejoj. La birdoj devenas el diversaj lokoj de Pollando kaj el la norda kaj orienta Eŭropo. Dank’ al la ringumado kaj provizado de ili per satelitaj emisiiloj oni pli konas iliajn flugoitinerojn. Ekzemple gruo provizita per elektronika emisiilo rimarkita la 27-an de septembro en Latvio la sekvan tagon estis jam en Hungario dum 18 horoj trafluginte 1065 kilometrojn. Cetere la flugon de tiel provizitaj gruoj eblas sekvi pere de la reto (http://birdmap.5dvision.ee/EN/2015/Autumn/one/). En la parko „Riverbuŝo de Warta-rivero” estas multaj gruoj, ilian rekordan nombron oni notis en 2013,  kiam kunflugis tie pli ol 19 mil ĉi-specaj birdoj. Ili troviĝas  inter multaj aliaj specioj de la migrantaj birdoj, kiuj estas monitorataj de laborantoj de la parko. Ilia nombrado okazas plej ofte frumatene.  La esploroj pri gruoj elmontras, ke tiu ĉi origine timema birdo, nestanta sur foraj de homo kaj sovaĝaj humidaj terenoj,  ĉiam pli ofte proksimiĝas al regionoj enloĝataj de  homo adaptiĝante al la novaj vivkondiĉoj. Ne malfacilas rimarki ilin dum la sinnutrado sur kampoj, herbejoj. Ankoraŭ antaŭ 10-11 jaroj gruoj en la Parko „Riverbuŝo de Warta-rivero” ne estis multonombraj. Temis nur pri unu-du mil birdoj. Gruoj kutime forflugas el Pollando lime de novembro kaj decembro kaj revenas fine de februaro. Okazas, ke en favoraj kondiĉoj kaj sufiĉa nutraĵo ili vintrumas ĉi tie. Gruo estas birdo aperanta en la centra kaj orienta Eŭropo kaj en la norda Azio. La eŭropaj gruoj vintrumas sur la Iberia Duoninsulo. Kaze de mildaj vintroj ankaŭ en la okcidenta Eŭropo.

El la elsendo13.10.2015. Legas Milada kaj Tomek

Gruoj en Nacia Parko Riverbuso de Warta

En la loko Zaborze [zaboĵe]  apud Zielona Góra [zjelona gura] estis funkciigita lastvendrede (09.10) Lubuŝa Vincentro. Ĝi integras la vinproduktajn mediojn kaj favoras la revenon al la tradicia kultivado de vito kaj vinproduktado. Ĝi rolos ankaŭ kiel turisma, ripoziga, didaktika kaj muzea centro. La vitkultivan kaj vinproduktan tradiciojn prezentas arkiva-historia  kolekto. En la centra parto de la objekto funkcias turisma informejo kaj ankaŭ konferenca salonego gastigonta vinproduktajn laborrekontojn, laborrenkontoj por vinekspertoj kaj pri la kuirarto. Unu el du aloj de la centro gastigas didaktan parton, kie troviĝas vinbotelaj rakoj, kie eblas konatiĝi kun la vinprodukta ekspozicio kaj demonstra halo, kie eblas konatĝi kun la vinprodukta procezo. La alia alo formas ripozigan parton kun kuirejo, vingustuma salono. La centro funkcias krome kiel scienc-didakta bazo ebliganta edukadon de studentoj pri vinologio kaj konsila centro por vinproduktantoj kaj vinvendistoj. Estonte en la centro trovigos krome la filio de la Etnografia Muzeo en Zielona Góra kun la sidejo en Ochla. La Lubuŝa Vincentro funkcias por turistoj semajnfine, dumsemajne nur laŭ interkonsento. La objekto laŭ la arkitektura vidpunkto referencanta al la kamparana konstruarto kreiĝis sur la tereno de la komunuma vitejo en Zaborze kun la surfaco de 35 hektaroj. Ĝia konstruado daŭris 5 monatojn kaj 99-procente estis kovrita el la Regiona Operaca Programo de Lubuŝa vojevodio. La centro en Zaborze fariĝis la koro de la Lubuŝa Itinero de Vino kaj Medo, granda entrepreno promocianta la regionon.  El la projekto antaŭ 5 jaroj celinta  kunlaborigi kelkajn vitejojn naskiĝis itinero longa 302 kilometrojn.

El la elsendo 13.10.2015. Legas Milada kaj Tomek

Lubusxa vincentro funkcias

La situacio ĉirkaŭ Sirio fariĝas ĉiam pli streĉita. La estro de NATO Jens Stoltenberg akuzis lunde Rusion, ke ĝi agaas por plilongigo de la konflikto en Sirio donante la subtenon al. la prezidento Baszar al.-Assad. Li alvokis Moskvon aliĝi al. batalo kontraŭ batalantoj de la Islama Ŝtato.

Vicekanceliero en la registaro de Germanio  Sigmar Gabriel alvokis lastdimanĉe dum la kongreso de sia partio SPD en Majenco manifesti pli grandan komprenemon por Rusio kaj ĉesiigi la ideoologian „ĉasadon” kontraŭ Moskvo. Liaopinie sen Rusio ne eblos fini la konflikton en Sirio.

El la elsendo 13.10.2015. Legas Krystyna

Cirkau la situacio en Sirio

La perturbon de  la turka aerspaco fare de rusa ĉasaviadilo kondamnis lastlunde la ĝenerala NATO-sekretario, Jen Stoltenberg, kiu renkontiĝis en la brusela NATO-sdejo kun la turka ministro Sinirlioglu por diskuti la situacion en Sirio post la sabata incidento. Laŭ la rusa defendministeria aferprezentanto tio okazis pro atmosferaj motivoj. La rusa flanko ne rilatigis sin al simila incidento okazinta dimanĉe. La Blanka Domo difinis la eventon kiel provokon.

Rusio ekde la lasta merkredo gvidas aviadilojn atakojn en Sirio asertante, ke ĝia celo estas celoj de la islama ŝtato kaj de aliaj grupoj ligitaj i.a. kun Al-Kaida. Koalicio sub la gvido de Usono, kiu de unu jaro atakas celojn de la islama ŝtato en Sirio kaj Irako riporĉas al Rusio atakadon de siria opozicio, batalanta por aboli la subtenatan de Rusio prezidenton Baszar al Assad.

El la elsendo 06.10.2015. Legas Milada

Cirkau la rusaj flugatakoj en Sirio

Marde, la pola prezidento inaŭguris oficialan viziton en Rumanio. Tiutage Andrzej Duda interparolis kun la rumana prezidento Klaus Iohannis, la ĉefministro Victor Ponta kaj la prezidanto de la Senato, Calin Popescu-Tariceanu. La vizito reliefigas la signifon, kiun donas prezidento Duda al la polaj-rumanaj rilatoj por elformi kunlaboron inter la adriatikaj-nigramaraj-baltaj ŝtatoj.  Ĝi ankaŭ elmontras, ke la centreŭropa politiko povas esti pli vasta ol kadre de la Viŝehrada Grupo (Pollando, Ĉeĥio, Slovakio kaj Hungario). Merkrede Andrzej Duda partoprenos la renkontiĝon de la ŝtatestroj de la orienta alo de NATO. En ĝia fino estas atendata komuna deklaro. Partoprenos tiun renkonton anstataŭanto de la ĝenerala NATO-sekretario kaj la prezidentoj de Estonio, Latvio, Litovio, Slovakio, Hungario kaj Bulgario. Flanke de Ĉeĥio estos la prezidanto de la malpli supera parlamenta ĉambro.

El la elsendo 03.11.2015. Legas Krystyna kaj Barbara

Eŭropa Komisiono mendis ĉe dek kelkaj internaciaj impostaj ekspertoj specialan raporton, kiu sumigas la fenomenon de la evitado de CIT-imposto.  Temas pri enspezimposto de juraj personoj. Rezultas el ĝi, ke ĉiuj uniaj landoj perdas  pro tiu ĉi kaŭzo ĉiujare 500 miliardojn da zlotoj. La perdoj de Pollando egalas al 46 miliardoj da zlotoj.

La impostopagadon evitas unuavice internaciaj korporacioj, kio malrekte frapas kontrau polajn firmaojn. Holdingoj disponantaj pri kromaj rimadoj aplikas dumpingajn prezojn malstabiligante la merkatojn dum la landaj firmaoj honeste pagantaj la impostojn troviĝas ĉe la t.n. perdita pozicio.

Ekspertoj – inter kiuj estis i.a. Dominik Gajewski z la Ĉefa Komerca Lernejo – menciis 600 komplikajn jurajn trukojn, dank’ al kiuj eksterlandaj konzernoj kaj holdingoj pere de la fikcia generado de kostoj evitas la impostopagadon en la landoj,en kiuj ili aktivas. La maja raporto de Internacia Valutfonduso kritikis Pollandon pro ĉiam malpli efika impostoprenado de grandaj konzernoj. Temas ankaŭ pri VAT-imposto (aldonvalora imposto), pro kio Pollando suferas perdojn en la alteco de 50 miliardoj da zlotoj jare.

El la elsendo 29.09.2015. Legas Barbara

Koruptaj deliktoj de grandaj konzernoj

En sia parolado farita en UNo-sidejo en Novjorko la pola prezidento Andrzej Duda alvokis la ŝtatgvidantojn kunlabori en la kreado de la vizio de la mondo bazita sur la „forto de la leĝaro kaj ne sur la bazo de forto”. La prezidento riliatigis sin ankaŭ al la aktualaj  eventoj sur la internacia areno kaj avertis kontraŭ la neglektado de internaciaj traktatoj kaj ĝenerala malrespektado de homo. Reliefiginte du vortojn Paco kaj leĝaro, la du vortojn-ŝlosilojn,  dank’ al kiuj eblas kompreni kaj agnoski la rolon de UNo en la lastaj 70 jaroj  Andrzej Duda memorigis ilian fragilecon reference al la germana kaj sekve sovetunia agresoj eksplodigintaj la 2-an mondmiliton, kiam unu el la unuaj viktimoj  fariĝis la internacia leĝaro, sekve la homaj rajtoj.

Hodiaŭ, en la lasta tago de sia vizito en Novjorko la pola prezidento daŭrigis vicon da renkontiĝoj, partoprenis renkontiĝon de la grupo de la ŝtatoj el la regiono de Baltiko kaj Adriatiko kaj la organizitan de Barak Obama rondtablon pri terorismo kaj pacmisioj.

El la elsendo 29.09.2015. Legas Barbara

A. Duda en Novjorko

Parto de la universitatoj jam prezentis informojn pri la trapaso de la nunjara studentiga kampanjo. Kiel ĉiujare la plej grandan interesiĝon ĝuis juro, ekonomiko kaj psikologio.

En la Jagelona Universitato en Krakovo registriĝis 18 mil studentokandidatoj. Plej multaj elektis juron, ĉirkaŭ 2 mil personoj. La duan lokon okupis kuracista fakultato, pri kiu interesiĝon manifestis 1500 junuloj kaj psikologio, kiun elektis 1300 personoj. La kvaran lokon egale dividis la angla filologio kaj aplikata psikologio. Plej multajn interesiĝantojn je unu loko notis la sveda filologio – pli ol 17 personoj, sekve la japana filologio (11 kandidatoj por unu loko).

En la Varsovia Universitato registriĝis kiel studentoj ĉ. 22 mil personoj en plimulto elektante ekonomikon kaj juron. La trian lokon okupis financo, la  kvaran la angla filologio kaj la kvinan – psikologio. La rivalado por unu studloko estis plej arda kaze de japana filologio (25 kandidatoj), sinologio (20 kandidatoj) kaj ekonomikaj-menaĝeraj studoj (19 personoj). En la Universitato de Adam Mickiewicz en Poznano la plej popularaj studdirektoj estas juro kaj psikologio. En la rangolisto de la plej multaj kandidatoj je unu loko viciĝas sveda filologio (23 interesiĝantoj), la dana filologio (13 personoj), geodezio kaj kartografio (9 personoj). En kelkaj universitatoj, en kiuj iuj fakultatoj estas aparte popularaj okazos kromaj studentigaj kampanjoj.

El la elsendo 22.09.2015. Legas Tomek

kion studos polaj abiturientoj

Laŭ la estro de la Oficejo por la Nacia Sekureco, Paweł Soloch la minacon por Pollando konsistigas unuavice la fakto, ke decidoj pri akcepto en enmigrantoj estas alprenataj ekster niaj suverenaj ŝtatorganoj kaj estas al Pollando trudataj. Ĝis nun ĉiu unia ŝtato estis akceptanta enmigrantojn laŭ siaj propraj internaj principoj. Nun oni klopodas trudi al plimulto de la europaj ŝtatoj decidon desupran malgraŭ la fakto, ke multegaj demandoj ne ricevis respondon. Kvankam teknike Pollando  kapablas akcepti enmigrantojn, sed tio neniel influos realan solvon de la problemo kaj ilian integriĝon en la socio en kiu ili ektroviĝos. Pollando ne fermiĝas je la problemo de enmigrantoj, akceptas ankaŭ tiujn el aliaj kulturaj rondoj,  sed unuavice frontas fortan enmigradon el Ukrainio. Asimiliĝo de tiuj personoj okazas en maniero natura, neniu trudis al kiu ajn,  kie tiu devas vivi. Nun Germanio volas trudi sian vizion pri disdivido de siaj enmigrantoj kun aliaj ŝtatoj.

El la elsendo 22.09.2015. Legas Barbara kaj Milada

Oficejo por la Nacia Sekureco pri enmigrantoj

Prezidento Andrzej Duda kune kun la edzino ekde lundo faras viziton en Germanio. Li partoprenas renkontiĝojn de la ŝtatoj de Arraiolos-Grupo (Aŭstrio, Finnlando, Germanio, Latvio, Pollando, Porugalio, Slovenio, Hungario kaj Italio). Kvankam ĉiuj oficialaj renkontiĝoj rilatas al la politiko de kohereco, klerigado kaj edukado tamen fakte la ĉeftemo de la interparoloj estas la proksimiĝanta unia pintrenkonto pri rifuĝintoj. La pola prezidento en sia renkotohoraro havas duflankajn renkontiĝojn kun la ŝtatestroj de Italio, Finnlando, Latvio kaj Slovenio. Andrzej Duda interparolis ankaŭ kun la prezidento de Portugalio. La lundaj interparoloj rilatis al la enmigrokrizo kaj krizo en Oriento. La renkontiĝo okazas en Erfurto kaj Eisenach – por hodiaŭ, t.e. mardo estis antaŭvidita plenkunsido pri la edukado.

El la elsendo 22.09.2015. Legas Barbara kaj Milada

Renkontigo de Arraiolos-Grupo

Laŭ la okazantaj provboradoj en la suda Pollando en la distrikto de Kazimierza Wielka [kazimjeĵa vjelka] la konstatitaj tie tavoloj de termaj kaj sulfurozaj akvoj povos esti utiligataj por la kuracaj kaj energetikaj celoj. La scio pri ilia ekzisto datiĝas ekde la 60-aj jaroj de la pasinta jarcento, sed tiam oni ilin ne pri­dokumentis aparte. Nun tiuj konoj konfirmiĝis okaze de la realigo de geotermakva hejtato por komplekso de Agronomiaj Lernejoj en la loko Cudzynowice [cuĝinovice]. Dum la borlaboroj okazis spontana elfluo de termaj kaj sulfurozaj akvoj. Laŭ geologoj povas temi pri la plej grandaj provizoj en Eŭropo, kion devas konfirmi pliaj esploroj. La akvoj troviĝas en la profundo de 667 metroj sub la grundnivelo.

Se tiel okazus la ĉirkaŭaĵoj de Kazimierza Wielka povus fariĝi laŭvica grava loko de kurac­turismo en la tuta regiono de Góry Świętokrzyskie [guri svientokŝiskie] – la Sanktakruca Montaro. Aktuale la ĉefa centro, kies evoluo baziĝas sur la kuracakvoj  estas la kuracloko Busko-Zdrój [busko-zdruj]. Kazimierza Wielka troviĝanta iom pli ol 50 kilometrojn for de Krakovo estas la plej malgranda distrikta urbo en la vojevodio. Loĝas en ĝi ĉirkaŭ kvin kaj duona mil loĝantoj.

El la elsendo 15.09.2015. Legas Milada

geotermaj akvoj en Pollando

Dimanĉe en multaj eŭropaj urboj okazis manifestacioj kontraŭ kaj por truda akcepto de enmigrantoj, inkluzive de rifuĝintoj, kiuj senĉese celas al Eŭropo reage je invito de Angela Merkel. Lunde estis atingita enkonduka konsento de la uniaj landoj pri akcepto de 160 mil personoj, sed la detaloj estos precizigitaj komence de oktobro. Tio estis decidita de la uniaj ministroj pri la internaj aferoj dum eksterordinara renkontiĝo en Bruselo, tamen ne estis interkonsentite kiel ili estos dividitaj inter la unuopaj uniaj landoj. Formalaj decidoj estos alprenitaj dum la sekva renkontiĝo de la uniaj ministroj, okazonta la 8-an de oktobro en Luksemburgo.

El la elsendo 15.09.2015. Legas Krystyna

Prezidento Andrzej Duda kune kun la edzino inaŭguris lunde dutagan viziton en Londono per meto de la florkronoj antaŭ Polish War Memorial, omaĝe al polaj aviadistoj  helpantaj al aliancanoj dum la 2-a mondmilito. Samtage la pola prezidento renkotiĝis kun kelkcentpersona reprezentantaro de la pola kolonio en Britio. Marde Andrzej Duda partoprenis la solenaĵojn de la 75-a datreveno de la Batalo defende por Britio en 1940 en la londona katedralo de s-ta Paŭlo. Apud RAF kontraŭ la germana Luftwaffe batalis 4 polaj divizioj. Por mardo estas planita ankaŭ renkontiĝo kun la ĉefministro David Cameron. Sekve la prezidento kun la edzino faros viziton en la Palacon Buckingham. En la nomo de la reĝino la pola paro estos gastigita de princo Eduardo kun la edzino.

 El la elsendo 15.09.2015. Legas Krystyna

Pola prezidenta paro en Londono

Ekde la jarkomenco pli ol 4 mil eksterlandanoj, ĉefe rusoj de la ĉeĉena nacieco kaj ukrainanoj petis la statuson de rifuĝinto en Pollando. Per  internacia protekto estis ĉirkaŭprenitaj 273 personoj (ĉefe el Sirio, Egipto kaj Irako). Ĉiu el la petintoj havas la rajton al senpaga medicinista protekto, loĝigo kaj nutro. La Oficejo por la Aferoj de Eksterlandanoj certigas ankaŭ al ili rimedojn por aĉeto de vestaĵoj kaj poŝmonon en la alteco de kelkdek zlotoj monate. Ĉiu eksterlandano havas rajton al senpagaj jurista helpo kaj lernado de la pola lingvo.  La periodo de la socia helpo finiĝas, kiam la azilpetanto ricevas oficialan respondon. Krom rusoj (2,1 mil petoj) kaj ukrainanoj (1,3 mil petoj) la azilpetantoj devenis ĉefe el Kartvelio, Taĝikio kaj  Sirio. 1,6 mil azilpetintoj ricevis negativan respondon,  ĉar ne plenumis la postulojn de la Ĝeneva Konvencio. 2,9 mil personoj retiris siajn petojn kaj rezignis pri la proceduro. Parto alprenis la decidon pri la reveno al la devenlando,  en kio  helpas kaj la pola Oficejo por la Aferoj de Eksterlandanoj kaj ankaŭ Internacia Organizo por la Migrado.

El la elsendo 08.09.2015. Legas Tomek

Enmigrantoj en Pollando en la unua jarduono

Ekde la mezo de julio daŭras la nova socia kampanjo favore al la naturo en la Nacia Parko de Tatry-montaro. Sur la paneloj la figuroj de brunaj ursoj prezentas la regulojn, kiel konduti en la montaro, en la kondiĉoj de sovaĝa naturo.La kampanjo daŭras ĝis la 15-a de septembro. La elekto de la bruna urso kiel ĉiĉerono ne estas hazarda, nome turisto sur la ekskursa itinero estas tie sole gasto en la ursa domo, kiu estas  mastro iom danĝera kaj senkompata, se provokita. La kampanjo havas edukan-informan karakteron, kadre de kiu estas planitaj specialaj okupoj por infanoj kaj junularo, estas disponigitaj eldonaĵoj dediĉitaj al la bruna urso. Ilin mem eblas sekvi Facebook-profile i.a. pere de:   facebook.com/niedzwiedzieztpnu. La Nacia Parko de Tatry-Montaro estas la unusola parko en Pollando kun la alpa karaktero kaj unu el la plej grandaj en la lando. Ĝi okupas la areon de pli ol 21 mil hektaroj. Ĝiaj plej karakterizaj animaloj estas montara kapro, marmoto kaj la bruna urso. Tatry-montaro estas la plej vizitata regiono. Ĉiujare ĝi logas pli ol 2 kaj duonan milionojn da turistoj, por kiuj estas disponigitaj turismaj itineroj kun varia malfacilo,  kun la suma longo de 275 kilometroj.

El la elsendo 08.09.2015. Legas Tomek

Favore al la naturo en pola Tatry-montaro

Hodiaŭ okazis la inaŭguro de la nova lernojaro. Al 33 mil lernejoj revenis preskaŭ 5 milionoj da infanoj kaj 650 mil instruistoj. La unuan klason frekventos ĉ. 611 mil infanoj, inkluzive de 381 mil 6-jaruloj. Temas pri infanoj naskiĝintaj en 2009 kaj en la dua duono de 2008. En septembro  pasintjare krom 7-jaruloj la  lernadon inaŭguris devige duono de la 6-jaruloj. Tio ne fermis pli fruan, kelkjaran publikan diskuton pri la komenco de la lernodevo. La postulon pri ĉi-rilata referendumo subskribis 2 milionoj da personoj, sed ĝi ne estis traktita. Prezidento Andrzej Duda prezentis al la Senato petpostulon, ke dum la balottago la 25-an de oktobro okazu tutlanda referendumo, en kiu inter tri demandoj subtenitaj de 6 milionoj da subskriboj estu forigo de la lernodevo por la 6-jaruloj. La senato traktos ĝin dum sia plej  proksima kunsido. 6 senataj komisionoj rekomendas la rifuzon de la prezidenta petpostulo.

La 1-a de septembro signifas ankaŭ ŝanĝojn por pli jun infanoj. Ekde hodiaŭ ĉiuj 4-jaruloj havas la rajton al la antaŭlerneja eduko, se la gepatroj esprimos tian  deziron. Ekde la nuna jaro kvinjaruloj en la antaŭlernejoj devige lernos fremdan lingvon. La antaŭlernejojn frekfentos ĉirkaŭ unu miliono 200 mil infanoj.

El la elsendo 01.09.2015. Legas Milada

Nova lernojaro en Pollando

Kun la partopreno de la prezidento Andrzej Duda kune kun la edzino kaj la ĉefministro Ewa Kopacz komenciĝis frumatene sur la promontoro Westerplatte en Gdansko solenaĵoj en la 76-a datreveno de la eksplodo de la 2-a mondmilito. La 1-an de septembro 1939 je la 4.45 okazis la germana atako kontraŭ troviĝantan tie polan Militistan Municistaplejon. La prezidento memorigis i.a., ke kvankam la unuaj germanaj bomboj falis kvin minutojn pli frue sur la urbon Wieluń – la unuaj pafoj direktiĝis de la blendŝipo  “Schleswig-Holstein” sur Westerplatte. Tiu loko estas kaj restos simbolo de la hereoco de la polaj soldatoj. Prezidento Duda samtempe referencis al la fakto, ke la 17-an de septembro Pollando estis atakita de alia, granda terura totalismo apud la hitlera, la stalinisma totalismo, de la sovetunia armeo kaj tiel realiĝis la pakto Ribbentrop-Mołotow. La Ruĝa Armeo invadis polajn terenoj kaj soldatoj de Hitler kaj de Stalin interŝanĝis manpremon kiel signon de venko kaj disŝiro de Pollando.  Tio estis ne sole tragedio por nia nacio, sed ankaŭ por estonoj, finnoj, litovoj, latvoj kaj rumanoj. La pola prezidento memorigis samtempe, ke la Ruĝa Armeo en signifa grado kontribuis al la venko super la hitlera Germanio. Li konstatis ankaŭ, ke la pasinteco klarigas nuntempon, sed ĝi ebligas ankaŭ konstrui pli bonan estontecon. Andrzej Duda i.a. referencis al siaj vortoj, ke firman pacon eblas konstrui nur sur firma, necedema sinteno por defendi la internacian ordon, internacian leĝaron, la fundamentajn principojn, kiuj devas validi inter ŝtatoj kaj nacioj.

El la elsendo 01.09.2015. Legas Milada

La 76-a datreveno de la 2-a mondmilito

Jam kelkajn tagojn antaŭ la hodiaŭa vizito en Berlino la pola prezidento Andrzej Duda en intervjuo por la „Bild” diris i.a.: „Ni estas najbaroj kaj reciproke aprezas nin. Tiun respekton ne eblas tamen mezuri sur la militista aŭ ekonomia grundo. Temas pri tio, ke ambaŭ flankoj komprenu kaj akceptu pravigitajn interesojn de la partnero. Reference al la temo de Ukrainio kaj Rusio la pola prezidento memorigis, ke Rusio rompis la internacian leĝaron kaj ne eblas tion simple ignori.

En Pollando oni ne dubas, ke la interparoloj kun kanceliero Angela Merkel estos tre malfacilaj, des pli ke ekde la unuaj tagoj de la oficado de prezidento Duda parto de la germanaj amaskomunikiloj kreis rilate al li malfavoran aŭron. En la hodiaŭa intervjuo antaŭ la vizito en Germanio por Die Welt prezidento Duda esprimis la opinion, ke NATO devus firmigi sian orientan alon, por ankaŭ al la landoj de la Centra kaj Orienta Eŭropo certigi realajn aliancanajn garantiojn, la samajn, kiuj delonge ekzistas en Okcidento. Interparolante kun Gerhard Gnauk, la korespondanto de la periodaĵo  prezidento Anfrzej Duda esprimis la opinion pri germanoj malakceptinte la opinion de pola intelektulo Jarosław Marek Rymkiewicz, ke poloj „tro rapide kaj facile pardonis”. Andrzej Duda diris: „Mi ne dividas ĉi tiun opinion”. Necesa estas tamen honestas historia politiko, kaj niajn rilatojn devas ĉiam baziĝi sur la historia vero. Tio koncernas ankaŭ respondeon pro la 2-a mondmilito kaj milionoj da homoj, kiu pereis i.a. en la germanaj koncentrejoj”.

El la elsendo 28.08.2015. Legas Barbara

sojle de la vizito de prezidento Duda en Berlino

De kelkaj jaroj turistoj venantaj al la Apudkarpatia regiono en la suda Pollando vizitas ankaŭ la tieajn vitejojn. Nunjare oni notas aparte multajn biciklajn ekskursojn. Tiu vizitmetodo  venis el Moravio kaj ĝuas popularecon. Turistoj uzantaj biciklojn ne povante gustumo vinojn en vinproduktaj mastrumejoj aĉetas vinbotelojn.

Je 150 vitejoj en la regiono 80 vaste malfermas pordojn antaŭ la turistoj. La lokaj vinproduktantoj ofertas la vizitadon de la vitejoj, prezentaAs la vinproduktan procezon kaj invitas por la gustumado. Kvankam turistojn  en la vitejoj de la sudorienta Pollando eblas renkonti dum la tuta jaro tamen en la feria periodo ili estas pli multaj. La vitejoj de la Apudkarpatia Regiono okupas la areon de kelkaj  aroj ĝis du-tri hektaroj. Ili troviĝas en la regionoj de la urboj Jasło, Krosno, Strzyzowa kaj Rzeszów. Dominas inter ili plantoj rezistaj, ekzameniĝintaj en la loka klimato.

El la elsendo 25.08.2015. Legas Tomek

bicikle tra la vitejoj

Pollando. Lastdimanĉe prezidento Andrzej Duda faris sian unuan  eksterlandan viziton en Estonio, laŭ invito de la estona prezidento Toomas Hendrik Ilves. Ĝi okazis en la 76-a datreveno de la subskribo de la pakto Ribbentrop-Mołotow, kies sekreta protokolo antaŭvidanta la dividon de Eŭropo inter la paktantaj ŝtatoj malfermis al Hitler vojon al la 2-a mondmilito. Nun ĝi estas difinata kiel Eŭropa Tago de Memoro pri Viktimoj de Totalismaj Reĝimoj. Antaŭ la vizito de la pola prezidento  Toomas Hendrik Ilves donis intervjuon al PAP-agentejo, en kiu li i.a. reliefigis la komunan koncepton de sekureco reliefigante la fakton, ke Pollando estas unu el la strategiaj partneroj de Estonio kaj aferprezentanto de la ŝtatoj de la regiono favore al komuna defendo. Dum la komuna gazetara konferenco kun la estona prezidento Andrzej Duda referencis al sia postulo pri ĉeesto de NATO-fortoj en Pollando. La pola prezidento alvokis respekti la internacian leĝaron, kio lastatempe ĉiam pli ofte estas damaĝata. Kiel ekzemplon de tio la estona prezidento menciis la eventojn en Ukrainio, kiuj elmontras la fragilecon de libereco. Laŭ la pola prezidento ne eblas allasi al tio, ke sole argumento pri ekonomia aŭ militista povo decidu en la internaciaj rilatoj.

Rusio. La ĉefministro de la Rusa Federacio, Dmitrij Miedwiediew deklaris, ke lia lando bezonas modernan, bone instrukciitan grupon de militistaj fortoj sur Kuriloj kaj ĉiaj kondiĉoj por tio estis plenumitaj. Tion li deklaris sabate, la 22-an de aŭgusto dum la vizito sur unu el la insuloj de Kurila Arkipelago Iturup, unu el inter kvar kiuj estas objekto de la teritoria disputo inter Rusio kaj Japanio.  Kvankam Miedwiediew deklaris amikecon kun Japanio li substrekis, ke la rilatoj inter Moskvo kaj Japanio ne povas dependi de la Kurila demando. Dum sia estado sur Iturup Miedwiediew deklaris, ke li subskribis dekreton, kiu firmigas la rusan limon sur la kontinenta breto de Oĥotska Maro. En 2014 la UN-oa Komisiono por la limoj de kontinentaj bretoj rekonis la surfacon de 52 mil kvadrataj kilometroj – kiu antaŭe estis agnoskita kiel malferma maro – parto de la rusa kontinenta breto. Kiel substrekis la rusa ĉefministro temas pri teritorio kun grandegaj krudaĵprovizoj. La UN-oa decido fakte agnoskas ĉi tiun teritorion interna maro de Rusio.

El la elsendo 25.08.2015. Legas Krystyna

Lunde estis prezentita kalendaro de la eksterlandaj vizitoj de la pola prezidento por la plej proksimaj 100 tagoj. Jam la plej proksiman dimanĉon Andrzej Duda faros viziton en Estonio. Ĉi tiu vizito okazanta laŭ la invito de la estona flanko reliefigos solidarecon de Pollando kun la baltaj landoj. Ĝi okazos la 23-an de aŭgusto, en la datreveno de la subskribo de la pakto Ribbentrop-Mołotow, kiu ekde kelkaj jaroj pasas kiel Eŭropa Tago de Memoro pri la Viktimoj de stalinismo kaj nazismo. Sian paroladon en Talino prezidento Duda dediĉos al la signifo de internacia leĝaro en la internaciaj rilatoj. En la plej proksimaj vizitplanoj de la pola prezidento estas vizitoj en Berlino kaj Londono. Fine de septembro prezidento Duda faros viziton en Novjorko, kie li partoprenos la Ĝeneralan Asembleon de UNo en Novjorko, kie i.a. li renkontiĝos kun Barak Obama. En pliaj planoj estas vizitoj en Hungario, Rumanio kaj Ĉinio. Daŭras interparoloj pri vizitoj de la pola prezidento en Parizo, Bruselo kaj ankaŭ renkontiĝo kun la prezidento de Ukraino.

El la elsendo 18.08.2015. Legas Milada kaj Krystyna