Novaĵoj

La nombro de eksterladanoj aĉetantaj loĝejojn en Pollando konstante kreskas. En 2022 ili aĉetis 14 359 loĝejojn, do ĉiu sepa loĝejo en Pollando estis entute notarie vendita al eksterlandanoj. Inter la klientoj la plej mulnombraj estis ukrainanoj kaj germanoj. La nombro de ukrainanoj aĉetintaj loĝejojn en Pollando en 2022 kreskis je 40 procentoj kompae al 2021. Ili aĉetis 6393 loĝejojn. La trian lokon okupis belorusoj. Laŭ la donitaĵoj de la pola ministerio por la internaj aferoj inter 10 plej aktivaj eksterlandaj klientoj investantaj en aĉeto de loĝejoj en Pollando troviĝas ankaŭ civitanoj de la Hinda Unio. Al Pollando logas ilin la branĉo ligita kun Informadikaj Teknikoj. La hinduniaj programistoj enspezas en sia lando sesoble malpli ol oni ofertas en Eŭropo, tial multajn logas la laborcela elmigrado, i.a. al Pollando.

El la elsendo 20.02.2024. Legas Milada – 01′ 34″

Italoj omaĝis la memoron de la mortinta pasintjare 90-jaraĝa profesoro Michele Jamiolkowski, poldevena konstruinĝeniero kaj geoteknikisto, kies unu el la plej grandaj meritoj estis la savo de la Kurba/Kliniĝinta Turo en Pizo. Tiuokaze en la urbo estis malkovrita memortablulo honore al li; en Torino – kie li laboris kaj mortis en junio 2023 -okazis speciala scienca sesio. La omaĝo okazis kadre de la solenaĵoj de la 850-a datreveno de la ekkonstruo de la Kurba Turo. Kiam fine de la pasinta jarcento aperis la reala minaco, ke la historia kontruaĵo ruiniĝos estis establita laŭviva eksperta kolektivo, kies tasko estis prilabori la savprojekton. La gvidon oni konfidis al profesoro Jamiolkowski el Torino. La elektita labormetodo evidentiĝis efika kaj la 15-an de decembro 2001 oni deklaris la taskon realigita kaj la romanika kontruaĵo estis malfermita vizitcele al la publiko. Profesoro Michele Jamiolkowski doni 300-jaran sukcesgarantion por la aplikitaj solvoj. Samjare li fariĝis honora civitano de Pizo. Michele Jamiolkowski naskiĝis en la apudlvova loko Stryj en 1932. Li estis malliberigito de la germana koncentrejo Auschwitz, kie li troviĝis ĝis la militfino. En 1959 li forveturis al Italio, tie li finis studojn en la torina politkeniko, kie li poste laboris. Li estis konsultanto kaj konsilisto de grandaj kaj plej malfacilaj inĝenieriaj projektoj de la mondo.

El la elsendo 10.02.2024. Legas Maciek – 01′ 55″

En februaro 2024 en Katowice – la suda Pollando – daŭras riĉa programo ligita kun la proklamo de la urbo kiel Eŭropa Urbo de la Scienco. Kadre de la planita ciklo „50 semajnoj en la Urbo de la Scienco” en februaro okazas Semajno de Montaro, Semajno de Amo, Semajno de Humoro kaj Semajno de Tri Kulturoj. Por ĉiu estas pretigitaj popularsciencaj prelegoj, laborrenkontoj kaj renkontiĝoj kun ekspertoj. Pro ĉiu organize respondecas iu el la altlernejoj de la Akademia Konsorcio, en kies konsiston eniras sep publikaj altlernejoj de la regiono. Kiel ni jam informis Katowice estas en la unua en la historio urbo el la Centra-Orienta Eŭropo, kiu ricevis la titolon de la Eŭropa Urbo de la Scienco. La titolon atribuas EuroScience kunlabore kun la Eŭropa Komisiono.

El la elsendo 10.02.2024. Legas Maciek – 01′ 02″

Grand Prix de la 30-a Internacia Festivalo de la Kristnaskaj kaj Pastoralaj Kantoj en Będzin (en la suda Pollando) akiris la Militista Orkestro el Żytomierz. La festivalon partoprenis solartistoj klasitaj laŭ la aĝkategorio, laŭ la kriterio de duetoj, tercetoj, solvoĉaj ensembloj, ensembloj voĉaj-instrumentaj, korusoj kaj folkloraj grupoj. En ĉiu el la kategorioj estis atribuitaj premioj kaj distingoj. Al la finalo kvalifikiĝis 135 partoprenantoj, kiuj plenumis 325 kristnaskajn kantojn. La ĵurion prezidis renoma pola operkantisto Wiesław Ochman. Kiel li emfazis, post sia 65-jara kantkariero en kies daŭro li konatiĝis kun imponaj filharmonioj, elstaraj direktistoj, geniaj kantistoj, grandformataj reĝisoroj, en Będzin li frontis tiajn artelementojn, kiel la universala mondskala kantarto, i.a. pro la partopreno de diverslandaj artistoj, la unuan fojon el Italio. La historo de la festivalo en Będzin komenciĝis en 1995 dank’ al la entuziasmo de la tiama junularo kaj la paroĥa vikario pastro Piotr Pilśniak, plurjara direktoro de la festivalo. Dum la nunjara solena finkoncerto li estis distingita per la Ora Meritkruco atribuita de la pola prezidento. Pastro Piotr Pilśniak ricevis krome Medalon „Mertiĝinito por la Kulturo Gloria Artis”, atribuitan de la pola Kulturministerio.

El la elsendo 10.02.2024. Legas Milada – 02′ 10″

SchengenVisa Info pretigis la unian raporton 2023 pri la vivkvalito en Eŭropo. Kvankam la kontentonivelo estas malpli alta kompare al la donitaĵoj el 2019 ĝenerale la pritaksoj estas altaj. La esploro koncernis 83 urbojn en la Eŭropa Unio, en la landoj de EFTA (Eŭropa Asocio de Libera Komerco), Britio, Okcidenta Balkanio kaj Turkio. Dum la enketado oni faris interparolojn kun almenaŭ 839 loĝantoj en ĉiu el la urboj, kolektine 71 mil 153 intervjuojn.
Montriĝis, ke plej multaj personoj kontentaj pri sia vivo troviĝis en la svisa Zuriko – 97 procentoj, en la dana Kopenhago – 96 procentoj kaj en la nederlanda Groningeno – ankaŭ 96 procentoj. La 4-an lokon okupis Gdansko, kies vivkvaliton alte taksis 95 procentoj de la loĝantoj. Laŭvicajn lokojn en ĉi tiu listo okupis Lepsiko, Stokholmo, Ĝenevo, Kluĵo kaj Braga.
La aŭtoroj de la raporto reliefigas, ke malpli grandaj urboj estas konsiderataj kiel pli taŭgaj por personoj iom aĝaj kaj por familioj kun infanoj. Iliaj loĝantoj sentas sin en ili pli sekuraj, ili alte taksas sekurecon, trankvilon, pli atrakciajn loĝejprezojn kaj pli bone funkciantajn sanprotekton kaj lokan administracion. El la raporto oni eksciis ankaŭ pri urboj, kies vivkvaliton iliaj loĝantoj taksas tre negative. Al ili kalkuliĝas Palermo, Ateno kaj Istanbulo, Tirano, Neapolo kaj Beogrado, Romo, Skopje, Miskolc kaj Podgornica.

El la elsendo 30.01.2024. Legas Barbara kaj Pamela – 02′ 07″

Centro de Kulturo kaj Arto en Vroclavo aperigis bildstrion de Juliusz Woźny kaj Martin Venter titolitan „Edyta Stein. Serĉante veron”. Tio estas rakonto pri katolika sanktulino, s-ta Tereza Bendedikta de la Kruco, proklamita kiel unu el la patronoj de Eŭropo. La naskiĝinta en Vroclavo (antaŭe Breslau) Edyta Stein pereis en la germana koncentrejo Auschwitz-Birkenau. La bildstrio en la populara popkultura formo prezentas ŝiajn dramecajn vivosortojn. Edyta Stein naskiĝinta en la juda familio jam kiel dekkeljarulino deklaris sin ateisto. Ŝi studis en la Vroclava Universitato kaj poste en Getingo. Edyta Stein gvidis tre riĉan sciencan agadon, unuavice filozofian, komence koncentriĝante pri fenomenologio, poste komparante ĝin kun tomismo. La sciencaj atingaĵoj lokas ŝin inter la plej elstaraj intelektuloj de la 20-jarcenta Eŭropo. La serĉado de verko sur la scienca vojo alkondukis al ŝia konvertiĝo al katolikismo kaj poste monakiĝo kiel karmelanino. Sian lastan vivetapon Edyta Stein , Tereza Benedikta de la Kruco pasigis en la karmelana monakinejo en la nederlanda Echt. Post la konkero de Nederlano fare de germanoj ŝi estis arestita dum amasaj arestoj de juddevaj katolikoj la 2-an de aŭgusto 1942. 7 tagojn poste ŝi estis gasumita.

El la elsendo 30.01.2024. Legas Maciek – 01′ 52″

Ekde la 1-a de januaro 2024 ekvalidis en Pollando plasta imposto. Ĝi celas limigi la foruzon de plasto en ĉiam pli granda skalo poluanta la medion. Butikumante aŭ aĉetante porciumitan manĝon kliento devos pagi de 20 ĝis 25 groŝoj pro ĉiu plasta pakumo. La imposto ŝarĝas unuavice konsumantojn. Tamen entreprenistoj devos realigi la jaran normon de reciklado. La nova imposto altigos ankaŭ ĝenerale la prezojn, ĉar ĝi rilatas al la tuta procezo administri la plastajn forfalaĵojn. Krome la firmaoposedantoj devas retiri de sur la merkato tiajn plastajn varojn, kiel plastaj trinktubetoj, manĝilaro, higienaj bastonetoj, teleroj kaj nutraĵpakumoj.

El la elsendo 30.01.2024. Legas Maciek – 0′ 57″

Internacia Justickortumo alvokis pasintsemajne Israelon entrepreni ĉiajn necesajn paŝojn por neallasi la hombuĉadon en la sfero de Gazo. Oni ne devontigis Israelon al armistico. Pri la interveno rilate Israelon al la Kortumo en Hago direktis sin Sudafrika Respubliko. Post la verdikto ĝi esprmis la esperon, ke Israelo observos la verdikton de la Internacia Justickortumo kaj entreprenos agadojn por ne allalsi al la homuĉaj aktoj dum la gvidata de si milito en la sfero de Gazo. La kortumo esprimis samtempe seriozan maltrankvilon pri sorto de pli ol 200 israelaj ostaĝoj malliberigitaj de Hamas dum la terorista atako el la 7-a de oktobro kaj postulis ilian tujan liberigon. La internacia socio ĉiam pli ofte levas la demandon pri proporcio inter la militista agado de Israelo en la sfero de Gazo kaj grado en kiu ĝi minimumigas la civilajn viktimojn. La humanecaj organizoj alarmas pri la disvastiĝado de malsanoj, plenŝtopitaj rifuĝejoj kaj kritika manko de nutraĵoj kaj elektro.

El la elsendo 30.01.2024. Legas Milada – 01′ 36″

Fine de novembro 200 lernantoj de la bazaj lernejoj el la nordorienta Pollando komencis okupojn en la Podlaĥia Infana Universitato gvidata de la Bjalistoka Politekniko. La senpagajn, okazantajn semajnfine okupojn partoprenos 50 lernantoj el la bazlernejaj klasoj ekde la 4-a ĝis la 6-a el la urboj Bjalistoko, Augustów, Bielsk Podlaski kaj Siemiatycze. En la ĝisnunaj 15 eldonoj de la Infana Universitato partoprenis pli ol 1900 infanoj. En la nuna studsezono estas planitaj 15 semajnfinaj renkontiĝoj dum kiuj la lernantoj konatiĝas kun problemoj de ekzaktaj, teknikaj kaj humanismaj sciencoj. Infanoj ekscios ankaŭ pri la signifo de fizika, korpa kulturo. Ĉiujare la oferto de la Polaĥia Infana Universitato estas modifata kaj vastigata. Lernantoj libere povas uzi la provizojn de la Politeknika biblioteko. La okupoj konfirmitaj per speciala diplomo finiĝos en junio 2024.

El la elsendo 20.01.2024. Legas Maciek – 01′ 15″

La transporta firmo de la itala Ĝenovo, AMT Genova subskribis kun la firmao Solairs el la apudpoznana Bolechów kontrakton pri livero de 112 18-metraj balgotrolebusoj, Trollino 18. La valoro de la kontrakto superas 100 milionojn da eŭroj. Tio estas la plej granda unufoja mendo de ĉi tiuj veturiloj. Antaŭ pli ol unu jaro la pola firmo liveris al Ĝenovo 30 modernajn elektrajn busojn. La trolebusoj por Ĝenovo estos ekipitaj – krom tradiciaj elekraj motoroj – ankaŭ per trakciaj baterioj dank’ al kio la veturiloj povos moviĝi laŭ signifa distanco sen konektiĝo al la trakcio. La baterioj estos ŝargataj same dum haltoj, kiel dum la veturo kaj la energio estos prenata el la trakcia reto helpe de teknologio IMC. La mendo de Solaris trolebusoj ligiĝas kun la plano de la ĝenova transporta firmo modernigi la publikan transporton en Ĝenovo tiel, ke ĝis 2025 ĉiuj urbaj transportiloj estu elektraj. La kunlaboro de la pola Solaris kun la itala AMT Genova komenciĝis en 2013. Post la realigo de la nuna kontrakto por 112 ekzempleroj de Trollino 18 Ĝenovo fariĝos unu el la plej grandaj disponantoj pri Solaris-balgotrolebusoj.

El la elsendo 20.01.2024. Legas Maciek – 01′ 41″