La naskiĝinta en 1473 en Toruno Mikołaj Kopernik plimulton de sia vivo, preskaŭ 40 jarojn, pasigis en la Varmia Regiono, la nordorienta Pollando. En la urboj Olsztyn, Lidzbark Warmiński kaj Frombork li gvidis astronomiajn observadojn, faris siajn mezurojn kaj kalkulojn, kio fruktis per lia heliocentra modelo de la Universo.
Baldaŭ eblos konatiĝi kun la enhavo de tekstoj, kiujn Mikołaj Kopernik redaktis kiel kanceliero de la Varmia Kanonikaro aŭ kiel administranto de kanonikara havaĵo en Olsztyn. Ĝis nun ili estis konataj kiel resumoj, nun – plej verŝajne en majo – ili aperos en aparta libro en originalo, oni prezentos ĝian kopion kaj la dokumentoj aperos ankaŭ en traduko. La tradukon el latino faris episkopo profesoro Julian Wojtkowski. Temas same pri tekstoj neniam pli frue tradukitaj, kiel ankaŭ jam tradukitaj, en kiuj post kritika analizo necesis koherigi terminologion. Ekzemple la latina vorto „dominus” en laika traduko signifas sinjoron, en la eklezia terminologio ĝi signifas sacerdoton. Tiu nova traduko ebligas alrigardi la figuron de la astronomo laŭ lia religia funkcio. Ĝenerale oni pensas pri Kopernik kiel pri astronomo, juristo, kuracisto kvazaŭ distance disde tio, ke li estis kanoniko, religiulo. Alia kuriozaĵo estas, ke laŭ la traduko de germana teksto de Kopernik el 1517 eblis konstati, ke li uzis germanan dialekton karakterizan por Torun-patricioj.
Inter la dokumentoj prezentotaj en pretigata libro troviĝas krome la teksto de protokolo pri transpreno de la kanonika ofico fare de lia sekvanto, kio okazis la 21-an de majo 1543.
El la elsendo 05.05.2023. Legas Maciek kaj Barbara – 02′ 13″
