Sciencaj informoj

Gravitaj ondoj liveras informojn pri i.a. frua Universo

Enretigita de: | Feb 15, 2023 | Sciencaj informoj | Skribu komenton.

Ne eblas rekte observi la Universon en la frua stadio, sed eble ni povos observi ĝin malrekte studante kiel la gravitaj ondoj de tiu frua epoko influis la materion kaj radiadon, kiujn ni vidas hodiaŭ. Deepen Garg, studento el Princeton Plasma Physics Laboratory kaj lia doktoriga mentoro Ilya Dodin adaptis por la esploroj de la Universitato teknikon el siaj laboroj pri atomfuzio. Ili studis kiel la elektromagnetaj ondoj disvastiĝas tra la plasmo en fuziaj reaktoroj. Montriĝis, ke ĉi tiu procezo tre similas al la maniero, kiel disvastiĝas la gravitaj ondoj. La gravitaj ondoj, antaŭviditaj de Albert Einstein en 1916, moviĝantaj kun lumrapideco estis detektitaj relative antaŭnlonge, en 2015. Garg kaj Dodin, utiligante siajn konkludojn el la studoj pri la elektromagneta ondo en plasmo, prilaboris formulojn, kiuj laŭ ili povos deĉifri la proprecojn de la foraj steloj. Nome la gravitaj ondoj povas enhavi informojn pri denseco de la materio, tra kiu ili traiĝis. Povas esti, ke tiel eĉ eblos akiri pliajn informojn pri la kolizioj de neŭtronaj steloj kaj nigraj truoj. La usonaj sciencistoj planas baldaŭ apliki siajn formulojn en praktiko.

El la elsendo 15.02.2023. Legas Maciek – 01′ 31″

Subtenu nin

Donacu rete al UEA konto vars-t

※ Donaco estos pagita sumo minus 5% de administraj kostoj ĉe Paypal.
※ Via nomo aperos en la listo de donacintoj. Kontaktu la redakcion se vi volas resti anonima

Ni dankas al …

niaj donacintoj!  Bonvolu klaki ĈI TIE por detaloj.

Kontaktu nin

Aŭskultu nin kaj aŭskultigu aliajn!

Skribu kaj komentu:
retradio.esperanto@gmail.com
(aŭ barbarinella@gmail.com)
Amikaro de Pola Retradio en Esperanto.

Nombro de vizitoj

0512173

Redakcia teamo

Barbara PIETRZAK
Gabriela KOSIARSKA
Milada SZWEDO
Maciej JASKOT
Krystyna GROCHOCKA
Tomasz MILLER
Bruce CRISP

Arkivoj