La lastan dimanĉon la monda socio omaĝis la gepatrajn lingvojn okaze de la Internacia Tago de la Gepatra Lingvo lanĉita de Unesko. Ankaŭ la E-komunumo de jaroj engaĝiĝas memorigante kaj – en la pasinteco – ankaŭ sisteme suflorante la manierojn kiel engaĝiĝi al la omaĝado. La tegmenta devizo de la nunjara Tago estis Subtenado de plurlingveco favore al inkluziva edukado kaj socia intergiĝo. La ĉefa celo ekde la proklamo de la Tago estis, ke oni pli grandan atenton donu al konservo de la lingva diverseco de la mondo, ĉar la ritmo laŭ kiu malaperas lingvoj estas enzorigiga. Laŭ pritaksoj ĉiun duan, trian semajnon malaperas iu difinita lingvo kaj kune kun tio ĝia kultura riĉaĵo. La prognozoj ne optimismigas. Aktuale 97 procentoj de la monda loĝantaro komunikas pere de 4 procentoj de la ekzistantaj lingvoj dum apenaŭ tri procentoj de la monda loĝantaro uzas la ceterajn 96 ekzistantajn lingvojn. Do la plejmulto uzas nur kelkajn lingvojn inter kiuj dominas la mandarena kun 1 miliardo 170 milionoj da parolantoj, kaj la angla kun diversvarianta uzado fare de 1 miliardo 170 milionoj da homoj. Neniu klera persono dubas, ke ĉiu lingvo havas enkoditajn difintajn konojn kaj kulturon, ke perdante lingvon ni samtempe perdas unikan heredaĵon kumulitan, t.e. kreatan kaj peratan de generacioj. Lingvo emfazas nian identecon kaj kulturan variecon, registras propran unikan pensmanieron kaj manieron percepti la mondon. La lingvo ne sole servas al komunikado, socia integriĝo kaj edukado, ĝi peras konojn, tradiciojn, historion de koncerna socio. La pola lingvo estas unu el 25 plej popularaj lingvoj de la mondo, kiun uzas pli ol 40 milionoj da personoj enlande kaj eksterlande. Sed sur la tereno de Pollando funkciaskrome kelkaj aliaj. La Tago de la Gepatra Lingvo okazis la okazo diskuti pri la pola lingvo en la prezidenta palaco pri la temo „Pri la lingvo dum pandemio”. Dum ĉi tiu diskuto kun partopreno de ekspertoj, sed ankaŭ gejunuloj estis traktitaj demandoj rilate novajn vortojn kaj esprimojn kiuj aperis lige kun la pandemio. Oni interparolis pri tio, kiamaniere la lingvo helpas fronti la novan realon kaj kiel ĝin klarigi. La Tago de la Gepatra Lingvo estis la okazo por aparta raporto pri la plej oftaj lingvoeraroj aperintaj interrete en 2020. Specialistoj sekvis kaj analizis en la pola interreta spaco dum 12 monatoj. Sume oni rimakis kaj anlaizis 5 192 736 erarojn. Laŭ tiuj donitaĵoj la eraro en la pola interreta spaco aperas ĉiun 6-an sekundon kaj meze en unu tago la retumantoj faras ĉ. 14 188 erarojn. Ne eblas kompreneble analizi nun la unuopajn kazojn, sed kio gravas 13 el la ĉefaj 15 pasintjaraj eraroj ripetiĝis en 2020. La plej grandaj fontoj de la eraroj estis fejbuko, tvitero kaj jutubo. La raporto elmontris, ke la kvanto de eraroj daŭre kreskas. En la sumigo de la raporto troviĝas tamen valora atentigo apliki la principon >kio vin venenis, kuracu vin<. Tio povas alpreni formon de mesaĝoj, per en kiuj la konoj pri korekta lingvouzo en maniero amuza kaj atrakcia estu disvatigataj”. Aparta parto de la raporto konsistas el analizo de neologismoj aperintaj en la pandemia tempo. Entute oni analizis preskaŭ 700 kazojn kaj analizis 15 plej ofte aperintajn inter ili. La kronvirusrilataj neologismoj aperis ne sole interrete, sed aŭdiĝis en radio, televido, troviĝis en gazetro, en la parola uzo junulara kaj plenkreskula. Evidentiĝis ĉeeokaze ke, ili malfestas du malsamajn tendencojn – de tiuj kiuj serioze traktas panedemion kaj de tiuj, kiuj rilatas al ĝi skeptike. Veridre neniu analizas la uzon skriban kaj parolan en la lingvokomunumo, kvankam ni mem kiel la aktivaj lingvouzantoj konstatas korektecon, erarojn kaj stumblojn en la parola kaj skriba lingvouzo. La plej enzorgiga estas la subnivela lingvouzo de tiuj, kiuj estas taksataj kiel movadaj gvidantoj kaj animantoj, kelkfoje la tiel nomataj ĉefinstruantoj. La varsoviaj elsendoj de la Pola RetRadio klopodas de jardekoj krei komunan altnivelan lingvomedion, kaj dum jaroj ni fiere emfazadis niajn strebojn por la formado la parola ligvokomunumo. Niaj klopodoj ne ĉesas. Kaj mian porokazan felietonon mi ŝatus fini per la citaĵo el ampleksa, parolado de unu el la bonaj oratoroj de la E-komunumo, profesoro Ivo Lapenna. En sia parolso „100 jaroj de Parola E-Kulturo” en Graz antaŭ 35 jaroj li diris i.a.:
[fr. 100 jaoj de Parola E-kulturo]
El la elsendo 23.02.2021. Legas Barbara – 10′ 40″
