La premio de la Pola Akademio de Kapabloj estas atribuata al personoj, kiuj dank’ al siaj literaturaj, sciencaj kaj humanistemaj verkoj favore al la patrolando kapablas okupi elstaran lokon en la socio. Meze de decembro tiun premion transprenis filozofo kaj sciencisto, pastro profesoro Michał Heller pro siaj elstaraj esploroj pri sciencfilozofio. Tutaparte pro eksterordinare grava problemo de matematikeco de la mondo, tio estas la trajto esti priskirbita matematike, kio estis malkovrita jam de Pitagoro kaj konfirmita de la nuntempa scienco. Dum la premiatribua solenaĵo oni atentigis pri la socia agado de profesoro Heller kiel ekzemplon menciante la establitan de li Kopernik-Centron por Interbranĉaj Esploroj de la Jagelona Universitato.
Dum la premiatribua solenaĵo pastro profesoro Michał Heller esprimis la opinion, ke en la epoko de politikaj, sociaj konfliktoj, malkomprenemo tio, kio unuigas homojn estas la edukado. Li esprimis do la deziron, ke oni zorgu pri tio, ke la nuntempaj mezlernejanoj forlasadu lernejojn kun perfekta kono de la pola lingvo, kiuj ĝin uzos korekte kaj kapablos pensi kritike. Por tion atingi estas necesa pli granda atento donata al la instruado de matematiko, fiziko kaj logiko. Profesoro Heller rilatigis sin, en sia porokaza dankparolado, al la Artefarita Intelekto atentigante, ke la homa naturo, natura evoluo de la homo ne postsekvas la teknologian progreson. Tamen liaopinie la Atefarita Intelekto neniam estos pli granda ol la Natura Intelekto, neniam ĝin ekdominos.
La premio estis jam atribuata en la jaroj 1915-38 el la donaco destinita al la Pola Akademio de Kapabloj fare de industriisto kaj filantropo Erazm Jerzmanowski kaj lia edzino Anna. Antaŭ la milito ĝia valoro egalis al 12 kilogramoj da oro kaj estis difinata kiel la pola Nobel-premio. Ĝia nuna valoro egalas al 100 mil zlotoj. En 2009 en la 100-a mortodatreveno de Erazm Jerzmanowski la premio estis relanĉita.
El la elsendo 15.02.2023. Legas Maciek kaj Barbara – 02′ 37″
