Doktoro Rafał Muda el Psikologia Instituto de la Vroclava Universitato kadre de sia doktoriga laboro esploris kiel homajn decidojn influas tio, se ni alprenas ilin baze de informoj en fremda lingvo. Temas pri lingvo, kiun ni lernis aldone, ekzemple en lernejo. Kiomgrade tiuj decidoj estas aliaj, ol se ni farus ilin analizante situacion en la gepatra lingvo. La rezultoj de liaj esploroj aperis en 4 artikoloj publikigitaj i.a. en Cognition kaj Periodaĵo de Eksperimenta Psikologio.
Evidentiĝas, ke tiuj decidoj povas esti malsamaj. La uzata lingvo ŝanĝas la intensecon de spertataj emocioj kaj ankaŭ influas la kapablon analizi problemojn kaj elekti solvojn. Tio havas grandan signifon en la epoko de tutmondiĝo, kiam ĉiutage ni alprenas decidojn en plurlingvaj kuntekstoj.
Pli fruaj esploroj montris, ke se ni komunikas en fremda lingvo, la naturaj situacioj, kiujn karaktizas altaj emocioj komencas esti malpli stimulaj. La esprimo >mi amas vin< en la angla sonas alie ol se ĝi estus esprimita en la gepatra lingvo, ekzemple la pola. Simile en la fremda lingvo estas pli facile blasfemi aŭ mensogi. La esploroj de doktoro Rafał Muda estas la unua provo komplekse testi mekanismojn, kiuj fundamentas ĉi tiun fenomenon. Ekzemple frontante moralajn dilemojn personoj analizantaj taskon prezentitan en la fremda lingvo donis malpli grandan atenton al la sociaj normoj kaj konsekvencoj de siaj agadoj. Samtempe dum alprenado de riskaj decidoj la uzo de la fremda lingvo ne ĉiam influis, ŝanĝis la alprenatajn decidojn. La esploroj de doktoro Rafał Muda malfermas pordon al aplikoj de iliaj rezultoj en realaj situacioj, tiaj kiel edukado aŭ projektado de lingvaj interfacoj en plurkulturaj kuntekstoj.
El la elsendo 10.05.2025. Legas Barbara – 02′ 35″
