La heroo de nia hodiaŭa felietono estas Czesław Słania [ĉesŭaf sŭanja] , pola gravuristo, projektanto de poŝtmarkoj kaj monbiletoj, naskiĝinta antaŭ 102 jaroj en la loko Czeladź [ĉelacj] apud Katowice en la suda Pollando. Baldaŭ la tuta familio translokiĝis al la orienta Pollando, al la regiono de Lublin, kie li pasigis infanaĝon kaj kie kreiĝis liaj unuaj laboraĵoj. Jam kiel knabo Czesław volonte skizis kaj desegnis, plej volonte miniaturaĵojn, kapabla rekrei en siaj desegnaĵoj realon kun plej fajnaj detaloj. Li volonte amuzis siajn kolegojn skizante monbietojn, en kiuj la origialaj vizaĝojn li antataŭigadis per vizaĝoj de koleginoj. Multas pliaj anekdotoj pri petolaĵoj de juna desegnista talentulo, kiel trompa imitkreado de legitimiloj, biletoj kaj simile. Sed dank’ al tiu talento aliflanke dum la germana okupacio en la jaroj de la 2-a mondmilito Słania en la polaj armeaj fortoj sukcese okupiĝis pri falsado de dokumentoj, necesaj por batali kontraŭ la malamikon. Post la milito Czesław Słania komencis studojn en la Belarta Akademio de Krakovo. Lia diplomverko estis la ŝtalgravuraĵo en la formo de poŝtmarko, kiu bildigis la monumentecan pentraĵon de la venka batalo kontrau teŭtonoj de Jan Matejko „Batalo apud Grunwald 1410”. Dank’ al ĝi lian diplomon akompanis valora distingo Summa Cum Laude. La fajna, preciza laboro prenis eĉ du jarojn. Sed ankoraŭ dum la studenta tempo li trovis tempon por krei plimulton de afiŝoj kaj desegnaĵoj por la sepvoluma „Anatomio de homo”. Fininte la studojn (1950) li komencis labori kiel gravuristo en la Emisiejo de Poŝtmarkoj en Varsovio, kaj tie li projektis siajn unuajn poŝtmarkojn. Ses jarojn poste pro progresata pulmomalsano li kuraccele forveturis al Svedio, kie li restis por konstante. Lian talenton tuj rekonis Sten Evers gravuristo el la Sveda Poŝto, sed tiam ĝi ne bezonis kromajn gravuristojn. Komence do Czesław Słania okupiĝis pri gravuristaj projektoj en sia propra firmao. Iom post iom venis tamen ankaŭ mendoj de la Sveda Poŝto, ne sufiĉe konentigaj, se Słania serĉis kaj trovis laboroferton el Kanado. Tiam neatendite Sten Evers peze malsaniĝis kaj komisiis al Słania finpretigi sian propran projekton. Czesław Słania restis do en Stokholmo kaj la 1-an de aprilo 1960 komencis oficialan laboron en la Sveda Poŝto. Eble nun, en la epoko de la reta komunikado, ne tiom multaj personoj interesiĝas pri la afrankado de tradiciaj leteroj per belaj, allogaj poŝtmarkoj. Sed tiutempe dank’ al sia talento kaj laboro Czesław Słania perskribis apartan ĉapitron en la historio de filatelo, ne nur la sveda. Lia unua projektita en Svedio tiujare poŝtmarko prezentis poeton Gustav Froding lige kun lia 100 naskiĝdatreveno. Poste venis pli ol 300 poŝtmarkoj por la Sveda Poŝto, i.a. poŝtmarkserioj dediĉitaj al la 90-a naskiĝdatreveno de reĝo Gustavo la 6-a Adolfo, al vojaĝoj de Karolo Lineo, al fungoj, papilioj, maresploroj. Entute post la poŝtaj instancoj de diversaj landoj Słania pretigis pli ol mil poŝtmarkajn projektojn. Liaj aŭtoraj poŝtmarkoj aperis krom en Pollando kaj Svedio ankaŭ en Danlando, Gronlado, Ŝafinsuoj, Islando, Monako, Germanio, Francio, Belgio, San Marino, Svislando, Australio, Usono, Tajlando, Ĉinio. Eldonis ilin Vatikano kaj Unuiĝintaj Nacioj. Dank’ al tio lia nomo ektroviĝis en Guiness-rekorda librego. La famo de la plej granda artisto de la miniatura grafiko akompanis lin ĉie kaj pro siaj majstraj verkoj Czesław Słania estis nomumita la kortega gravuristo de la sveda kaj dana reĝoj, de la princo de Monako. Słania senĉese serĉis novajn manierojn kaj metodojn, li volonte eksperimentis kun ĉiu konata metodo kaj teknologiao de la gravurarto. Ju pli komplika estis por li labodefio des pli interesa tasko, des pli ĝojalporta. Czesław Słania estis honorita pro siaj verkoj per multaj internaciaj distingoj. I.a. li ricevis la svedan Oran Reĝan Medalon, la danan Kavaliran Krucon, la monakan Krucon de s-ta Karolo. Li estis plurfoja laŭreato de konkursoj por la plej bela poŝtmarko de la mondo. Li akiris ĝin i.a. pro la sveda poŝtmarko Baleto akirinta tiun titolon en 1979. Multe pli frue en 1954 li ricevis en Rimini, Italio oran medalon pro la plej bela poŝtmarko de Pollando kun sporta temaro el la serio Aviado. Pro la serio Muziko la Filatela Muzika Rondo atribuis al li la premion de Robert Stolz. Dank’ al la alta arta nivelo liaj poŝtmarkoj vekis grandan interesiĝon inter filatelistoj de la tuta mondo. Diverslande kreiĝis kluboj de persooj intetesiĝantaj pri lia kreado, studantaj kaj analizantaj liajn labormetodojn. Firme gravuriĝis en lia memoro spektakleca bonvenigo en Ĉinio por kiu li kreis du poŝtmarkojn kun fazanoj, unusolaj valorpaperoj kreitaj de eksterlandano. Por la ekspozicio, dum kiu li estis disdonanta aŭtografojn, estis disvenditaj 40 mil biletoj. Venis pli ol 150 mil interesiĝantoj kaj la artiston gardis 300 policistoj. Apud filatelaj projektoj Czesław Słania okupiĝis krome pri la projektado de monbiletoj. Liajn tiurilatajn talentojn utiligis Argentino, Belgio, Brazilo, Dominikano, Irano, Isrealo, Kanado, Kazaĥio, Litovio, Portugalio kaj Venezuelo. Sed inter laboraĵoj de Czesław Słania estis ankaŭ ekslibrisoj, medaloj. Słania realigis ankaŭ projektojn privatajn, kiuj neniam ne estis emisiitaj, portretojn de familianoj. Czesław Słania estis konata pro la altklasa fajneco de siaj projektoj, por specialistoj okupiĝantaj pri lia arto ankaŭ pro tio, ke li kutimis enplekti en la ornamaĵojn de poŝtmarko mikroskopiajn nomojn de siaj proksimuloj. I.a. ili, la filino kaj la fratino apud akompanis Czesław Słania en lia lasta vojo al Racławicki-tombejo post la morto en Krakovo en marto 2005.
El la elsendo 15.05.2023. Legas Barbara – 08′ 26″
