Misteraj najbaroj kaj rivaloj de romanoj, atingintaj altgrade evoluintan civilizacion, majstroj de metalurgio uzantaj nehindoeuropan lingvon daŭre estas objekto de sciencaj diskutoj kaj esploroj. Ili ne ĉesas fascini. Nun sciencistoj el Germanio, Italio, Usono, Danlando kaj Britio sukcesis ekzameni DNA de personoj ligitaj laŭ la kultura vidpunkto kun etruskoj kaj donis novan prilumon al ĉi tiu fascina popolo. La konojn pri etruskoj transdonis al ni romiaj kaj grekaj verkistoj. Unu el la hipotezoj pri ilia devendo, por kiu pledis Herodoto estis, ke etruskoj estas idoj de elmigrantoj el Anatolio kaj la regiono de la Egea Maro. Malsame ekzemple Dionizo el Halikarnaso asertis, ke la etruska kulturo estas autoktona, evoluinta sur la tereno de Italio el la kulturo Villanova. Nun sciencistoj inklinas al la hipotezo pri la loka deveno de la etruska kulturo, sed manko de donitaĵoj ne ebligis ĝis nun formuli definitivan opinion. Nun oni ricevis por dispono genomojn de 82 personoj el la centra kaj suda Italio vivintaj en la periodo inter 800 jaroj antaŭ Kristo ĝis unu mil jaroj de la nova erao. Evidentiĝis, ke malgraŭ kulturaj difrencoj etruskoj estis proksime familiariĝitaj kun siaj italaj najbaroj kaj en ilia genomo troviĝas spuroj de ŝanĝoj okazintaj lige kun gravaj historiaj eventoj. Baze de DNA-esploroj el provaĵoj de 12 arkeologiaj esplorlokoj eblas diri, ke la hipotezo pri anatolia deveno de etruskoj estis kontestita. En ilia genomo mankas spuroj pri freŝa enmigrado el ĉi tiu regiono. La genomo de etruskoj similas al la genomo de iliaj italaj najbaroj, ekzemple romanoj. Signifa parto de ilia DNA devenas de la prauloj, kiuj en la bronza epoko venis al la Apenina Duoninsulo el Granda Stepo. Tamen daŭre ne estas solvita kaj restas ekscita la demando ligita kun la opinio, ke steppopoloj kunportis kun si la hindoeŭroajn lingvojn, kiujn uzas miliardoj da homoj en la tuta mondo. Tamen la etruska lingvo ne estas la hindoeŭropa. Laŭ profesoro David Caramelli el la Florenca Universitato komparo de la lingvo de etruskoj kun genetikaj informoj pri ili elmontras, ke la konvinko, ke genetiko difinas lingvon estas tro simpligita.
El la elsendo 30.09.2021. Legas Barbara – 3′ 13″
