Dum la hodiaŭa gazetara konferenco en la Eŭropa Organizo por la Nukleaj Esploroj (14.07.2015) estis konfirmita la malkovro de pentakvarko. Temas pri elementa partiklo, kies ekziston antaŭvidis polo Michał Praszałowicz jam en la 1987-a jaro. Kiel diris Guy Wilkins „pentakvarko ne estas nur laŭvica elementa partiklo, ĝi malfermas vojon por sistemigi kvarkojn, konsistigantaj protonojn kaj neŭtronojn laŭ modelo, kiun ni ne rimarkis dum 50 jaroj de eksperimentaj esploroj. Rekono de ĝiaj proprecoj povas ebligi pli bonan komprenon, en kiu maniero la materio, protonoj kaj neŭtronoj, el kiuj ni ĉiuj konsistas estas kontruitaj.
La ekziston de pentakvarko jam en 1987 postulis Michał Praszałowicz. Teorie tiu elementa partiklo estis konsistana el kvar simplaj kvarkoj kaj unu antikvarko. Tio estas ligo de trikvarka grupo (kune povas aperi tri kvarkoj aŭ tri antikvarkoj) kun la dukvarka (paro: kvarko kaj antikvarko). La antaŭvidoj de Praszałowicz konfirmiĝis – la novmalkovrita elementa partiklo konsistas el du u-kvarkoj, unu D-kvarko, unu ĉarma kvarko kaj unu ĉarma antikvarko. La unuaj informoj pri malkovro de pentakvarko aperis en 2003, kiam pri la problemo okupiĝis esploristaj grupoj de Takashi Nakano kaj Ken Hicks. Baldaŭ post la publikigo esploristaj kolektivoj ripetis la eksperimenton, sed ne akiris similajn rezultojn. En la sekvaj jaroj kelkfoje aperis la informoj konfirmantaj la ekziston de pentakvarko, sed neniuj estis konfirmitaj. Tamen eksperimentoj kun la uzo de Granda Koliziigilo de Hadronoj ebligis ekzameni la kreiĝadon de pentakvarkoj laŭ diversaj perspektivoj kaj definitive konfirmi ĝian ekziston. Konsiderante la uzon de GKH sciencistoj komparas la antaŭajn esplorojn al rigardado de siluetoj en la mallumo kaj testojn kun la uzo de GKH al observoj en plena lumo, cetere laŭ ĉiu vidpunkto. En la sciencista medio aperis spekulativadoj, ĉu Michał Praszałowicz estas forta kandidadto por Nobel-premio. La ĵusa malkovro konfiras lian teorion de antaŭ preskaŭ 30 jaroj.
El la elsendo 14.07.2015. Legas Barbara
