Sciencistoj el Queen Mary University, University of Cambridge kaj el la Instituto pri Fiziko de Altaj Aerpremoj en Troick difinis la apogean limon de sonrapideco. Evidentiĝis, ke ĝi egalas al ĉirkaŭ 36 100 metroj je unu sekundo, do trioble pli ol la sonrapideco en diamanto. En la aero la sonrapideco egalas al ĉirkaŭ 340 metroj je sekundo. Pri tio informis Science Advances en koncerna artikolo klarigante, ke la maksimuma sonrapideco en ajna medio dependas de la fajnstruktura konstanto kaj la kvociento de la masoj de protono kaj elektrono. Ili ludas gravan rolon en la kompreno de la Universo. De ili dependas diversaj procezoj, kiel nuklea sintezo en la steloj kaj en la juna Universo. De la ekvilibro inter ili dependas i.a. la ekzisto de la ekosfero ĉirkaŭ steloj, kie povas aperi la unuaj vivmolekuloj. Sciencistoj testis siajn teoriajn kalkulojn aplikante diversajn materialojn, precipe koncentriĝinte pri unu aparta fenomeno. Laŭ iliaj esploroj la sonrapideco devas malkreski konforme al la kresko de la atoma maso, el kiu estas konstruita la medio. Tio signifis, ke la sono plej rapide propagiĝas en firma atoma hidrogeno. Tian materialon eblas akiri en la kondiĉoj la aerpremo de pli ol unu miliono da atmosferoj. Ĝi estas komparebla al tiu, kiu ekzistas en la kerno de la Jovo. Tiam hidrogeno fariĝas metalece firma korpo bonege propaganta elektron kaj verŝajne en la ĉambra temperaturo fariĝante materialo superkonduktiva. Tial estis faritaj kalkuloj pri la sonpropagado en la firmkorpa hidrogeno, kio ebligis konstati, ke ĝia rapideco proksimas al la teoria limo.
El la elsendo 27.10.2020. Legas Tomek – 2′ 04″
