Komenciĝis la Sankta Semajno 2025, kiu por tre multaj poloj signifas apartan periodon, ligitan kun la proksimiĝanta Pasko. Tradicie inaŭguris ĝin la Palma Dimanĉo. Tiutage en ĉiuj preĝejoj estis legata, ofte rollegata Evangelio, mencianta la solenen enveturon de Jesuo en Jerusalemon kaj priskribanta la Pasionon. Tiutage la religiuloj kunportis al la mesoj Paskajn Palmetojn el branĉetoj ornamitaj per sekaj herboj kaj floroj, kiuj post la aspergo rolas en iliaj hejmoj kiel festosimbolo kaj ornamo.
En pluraj lokoj estis organizitaj palmofaraj laborrenkontoj. En infanlernejoj, senjoraj kulturdomoj kaj simile. Ne ĉiuj faras ilin faras memstare. La bazaroj, florvendejoj ofertis abundan palmosortimenton. En tiaj lokoj kiel Łyse kaj Lipnica Murowana, sed ankaŭ aliloke, okazas eĉ specialaj konkursoj pri la Palmofarado. Ĉi jare jam la 55-an fojon. Dum Palma Dimanĉo la loko Łyse kaj Lipniki – en la norda Pollando – transformiĝis en unu el la plej buntaj lokoj en la lando. Ĉiujare ĝi logas amase turistojn el la lando kaj eksterlando, pro tio vastiĝis la loka kultura oferto. La religia solenaĵo kaj la konkurso por la plej bela Paska Palmo transformiĝis en folkloran eventon. Vizitante la lokon Łyse dum la Palma Dimanĉo oni povis rigardi procesion kun palmoj kaj krome partopreni diversajn kermesojn kaj folkloraĵojn. Tiu paskaj palmoj en Łyse kreiĝas el arbara trunketo ĉirkaŭvolvita per verdaj plantoj, silkaj floroj, kaj rubanoj. Ili altas de pli ol unu ĝis 10 metroj.
Pli malnova estas la konkurso pri la Palmofarado en la suda Pollando, en Lipnica Murowana, kiu nunjare okazis la 66-an fojon. La konkurson akompanis multaj aliaj eventoj kun religia kaj laika karaktero, i.a. multaj koncertoj. Oni taksis ne sole la belecon de la palmoj, sed ankaŭ ilian altecon. Gajnis tiu, kiu havis 28 metrojn kaj 59 centimetrojn. Ambaŭ konkursoj okazas sub la patroneco de la pola kulturministerio.
La preparoj al la Pasko komenciĝis – kiel dirite – preskaŭ por ĉiuj. Ja oni preparas al la festo siajn hejmojn, oni zorgas pri tradicia menuo. Publicistoj, opinisondaj centroj, sed unuavice poloj mem spertas, ke en la nuna jaro ĉio ĉi okazas fone de tre malfacila ekonomia situacio de multaj polaj familioj pro la kreskanta inflacio, neregeble altiĝantaj prezoj kaj ĉiam malpli da disponeblaj monujprovizoj.
Komence de aprilo Instituto pri Merkataj kaj Sociaj Esploroj Ibris laŭ la komisio de PAP-agentejo enketis do polojn pri tio, kiel ili pasigos Paskon 2025. Evidentiĝas, ke la festotagojn en la familia rondo planas pasigi 81,5 procentoj de la respondintoj, tio estas je 10,7 procentoj pli ol en 2024. Pli da personoj, je 5,8 procentoj – entute 29,6 procentoj intencas partopreni la religiajn celebradojn. La partoprenon en la dimanĉa resurekta sankta meso deklaras je 13,5 procentoj pli da personoj ol antaŭ unu jaro, tio estas sume 38,7 procentoj de la enketitoj.
Ĉiam pli da poloj konfesas la flegadon de festaj tradicioj. Dum la Sankta Vendredo pli ol 56 procentoj fastos, tio estas je pli ol 10,6 procentoj pli ol pasintjare. Nunjare preskaŭ 74 procentoj de la enketitoj, je preskaŭ 8 procentoj pli, vizitos dum la Sankta Sabato preĝejojn kun paskaj korebetoj plenigitaj per ovoj kaj aliaj menuingrediencoj (ovoj, kolbasoj, kukoj), dividotaj dum solena dimanĉa matenmanĝo. Preskaŭ 60 procentoj de la enketitoj pretigos kolorigitajn aŭ ornamitajn ovojn.
Je 14 procentoj pli da poloj ol pasintjare, entute 40,8 procentoj intencas pasigi la festotagojn en aktiva maniero dum biciklaj traveturoj aŭ promenoj. Je 14 procentoj malpli da poloj dum festotagoj dediĉos tempon por rigardi filmojn aŭ televidajn seriofilmojn, kaj temas entute pri 22,3 procentoj. Je unu procento da poloj pli – do 5,8 procentoj pasigos la festan periodon laborante kaj studante. La festan forveturon planis 6,1 procentoj de la respondintoj, kio estas je du dekonoj pli ol 2024.
En tiu statistika alrigardo okulfrapas kreskanta nombro de poloj deklarantaj ligiĝon al la tradicio de la Paskofestado en religia kaj laika aspektoj. Multaj sendube partoprenos religiajn celebradojn dum la Sanktaj Ĵaŭdo, Vendredo kaj Sabato. Sed estas lokoj, en kiuj la Sanktsemajnaj celebradoj havaas apartan emfazon kaj logas milojn da pilgrimantoj. Al ili apartenas la Pasionaj Misteroj (Scenoj) rekreantaj la historion de antaŭ du jaroj en la konata pilgrimejo en Kalwaria Zebrzydoska, unu el la plej gravaj centroj de Maria-kulto en Pollando. Ilia tradicio radikas en la komenco de la 17-a jarcento, kiam magnata Zebrzydowski-familio fondis tie la bernardenan klostron.
Komence la Misteroj disvolviĝis nur dum Sankta Vendredo, sed fine de la 17-a jarcento oni vastigis la Pasionan Misteron je Sankta Ĵaŭdo kiam elstaras evangelia sceno pri la lavado de piedoj de apostoloj fare de Jesuo. Post la periodo, kiam ĝia bunta formo komenca pro la 1-a dispartigo de Pollado paliĝis vera revigliĝo de la tradicio okazis post la 2 a mondmilito. La Pasionaj Misteroj estis renovigitaj kaj riĉigitaj.
En 1947 la unuan fojon dum la Palma Dimanĉo estis aranĝita „La enveturo de Jesuo en Jerusalemon sur azeno”. Riĉiĝis la programoj de la Pasionaj Misteroj de la sanktaj Merkredo, Ĵaŭdo kaj Vendredo. Inter la rolantoj aperis figuroj de Kristo, Dipatrino, apostoloj, arkisacerdotoj, fariseoj, virinoj kaj soldatoj. Ĉiu el la figuroj estas karakterizita kaj ricevis parolendajn tekstojn.
En 1957 la Pasionaj Misterioj en Kalwaria Zebrzydowska ricevis formon ĝis nun praktikatan kaj logantan ne sole loĝantojn de la loko kaj regiono, sed ankaŭ gastojn, turistojn, pilgrimantojn el la lando kaj ekterlando.
El la elsendo 15.04.2025. Legas Barbara – 08′ 56″
