Sciencistoj el la Universitato en Odense, Danlando kune kun kolegoj el aliaj danaj sciencaj centroj analizis ligon inter bruo generita de publika transporto kaj demencorisko. Iliajn esplorojn en la jaroj 2004-2017 partoprenis preskaŭ du milionoj da personoj pli ol 60-jaraĝaj. Laŭ aktualaj donitaĵoj la monda populacio suferonta demencon en 2050 superos 130 milionojn da personoj. Inter la bone konataj faktoroj de demencorisko tiaj kiel kor-angiaj malsanoj, malsalubra vivstitlo troviĝas ankaŭ faktoroj mediaj. Laŭ danaj esploristoj ĝuste bruo ligita kun la publika transporto konsisitigas tuj post la aerpoluado la lej grandan riskon por la publika sano. Oni pritaksas, ke ĉirkaŭ unu kvinono de eŭropanoj estas elmetita je transporta bruo superanta la rekomendatan normon de 55 decibeloj. En la esploroj oni ligis la bruon generatan de transporto kun risko de multaj aliaj malsanoj, kiel korangia malsano, obezeco kaj diabeto. Malmultis tamen ĝis nun esploroj pri dependeco inter la media faktoro kaj demenco. Ĝenerale estis konstatite, ke pli granda bruo ligiĝis kun pli granda risko de demencovariantoj, aparte Alzheimer-malsano. La danaj sciencistoj agnoskas, ke ilia esploro havis nur observan karakteron, do ne pruvas kaŭzan-efikan ligon inter bruo kaj demenco, sed sole elmontras, ke tia ligiteco inter ili ekzistas. En la esploroj ne estis konsideritaj informoj pri domizolado ligimganta la kontakton kun bruo aŭ pri la vivstilo de personoj ekzamentaj. La esploroj ne donis plenan bildon pri negativa efikado de bruo je maljuniĝanta cerbo. Krom stratbruo kaj fervoja bruo ne estis konsiderita bruo de aviadiloj, industria bruo aŭ bruo en laborlokoj. Tamen kiel pozitivan flankon de danaj esploroj necesas konsideri grandan kvanton de ekzamenitoj, longdaŭron de la esploroj kaj altan kvaliton de la mezuroj pri elmeto je bruo. Kiel supozas la aŭtoroj de la esploroj ligo inter bruo kaj demencorisko povas sekvi ankaŭ el tio, ke sub la influo de bruo aktiviĝas hormonoj de streso, okazas dormoperturboj. Se la nunaj konstatoj estos konfirmitaj en estontaj esploroj tio signifos, ke redukto de bruo gererata de strat- kaj fervoja trafikoj povas esence influi la demencopreventadon.
El la elsendo 14.09.2021. Legas Barbara – 3′ 24″
