En Pollando ne malmultas lokoj, en kiuj vivis la slavaj triboj kaj kulturoj multe mapli novaj ol ili. Tamen ne multas pintoj, pri kiuj estas sciate, ke ekde pratempo estis loko de kulto kaj ritoj kaj sur kiuj konserviĝis spuroj el la fora tempo. Al ili apartenas la pinto Ślęża (S’ lenĵa), la monto ne tro alta, ĉar situanta nur 718 metrojn super la marnivelo. Sed ĝi videbliĝas jam el kelkdekkilometra distanco pro sia relativa alteco, egala al ĉirkaŭ 500 metroj kaj pro tio supernta la ĉirkaŭajn valajn terenojn. Ĝi estas konstruita el granitoj kaj gabro kaj laŭ la plej nova interpreto la signifa parto de Ślęża konsistas el magmaj rokoj kreiĝintaj sub la lustro de oceano. Oni takssas, ke ili kreiĝis lim de devonio kaj karboonio antaŭ 350 milionoj da jaroj. En neolito oni fosis tie nefriton por etaj instrumentoj kaj ornamoj kaj serpentinŝtonon el kiu estis oni faris ilaron kaj armilojn. En mezepoko serpentinŝtono estis uzita en muelejoj kaj kiel konstruŝtono por la ornamado de romanikaj preĝejoj. Ślęża rolis kiel centro de la pagana sunkulto de la lokaj triboj. Sur ĝia pinto kaj en la ĉirkaŭaĵo konserviĝis ŝtonaj skulptaĵoj de „ino kun fiŝo, monako, fungo, apro kaj urso” kiujn oni ligas kun la kelta kultura influo. Retrovitaj estis tie frahmentoj de ŝtona remparo vastaj je ĉ. 12 metroj kaj misteraj figuroj kun karakteriza simbolo de oblikva kruco. La nomo Ślęża devenas plej verŝajne de la malnovslava vorto ślęg, kiu signifas humidecon, humidajn veteron aŭ lokon, koton, lokon kovrita de nebulo. Do entute temas pri specifa mikroklimato reganta tie karakteriziĝanta per multaj pluvoj. De la nomo ślęg deriviĝas la nomo de la fluanta tra la ĉirkaŭaj marĉaj terenoj rivero Ślęza. Kun tiuj ĉi nomoj ligiĝas la nomo de la slava tribo kiu setliĝis tie – Ślężanie. Ili venis ci tien plej verŝajne inter la 4-a kaj 7-a jarcento post Kristo kaj ĉirkaŭ 845-a jaro disponis jam pri 15 burgoj formante la tribon de la Okcidentaj Slavoj. Ekde la jaroj 985-990 ili loĝis jam en la limoj de la ŝtato de Mieszko la 1-a, estante ĝia integra parto. Ilia triba nomo etentiĝis kun la tempofluo je aliaj apud Odra-riveraj triboj kaj la tuta regiono akiris nomon kun ili ligitan, Śląsk – Silezio. Ślężą estis same geografia kiel anaŭ spirita centro de la loĝataj tie homoj. Ĝi estis centro de ilia kulto kaj sidejo de iliaj dioj, kvazaŭ Silezia Olimpo. Komence de la 11-a jarcento la germana episkopo el Mersburg notis „Tiu monto estis ĉirkaŭita per granda adoro de ĉiuj loĝantoj pro sia grandeco kaj destino, ĉar sur ga pinto oni celebris damnindajn, paganajn ritojn”. Sed ili estis transprenitaj de ankoraŭ malpli novaj triboj kiuj radikas eĉ en la ŝtona epoko. El 4-a jarcento antaŭ Kristo devenas iliaj sanktejoj. Kelkajn jarcentojn poste tiu popolo estis slavigita, sed ankoraŭ dum kelka tempo oni kultivis la paganajn ritojn. Tamen plej laste en la 11-a jarcento okazis definitiva kristanigo. Komence de la 12-a jarcento Piotr Włostowic, la admistranto de reĝa koretego de Bolesław Krzywousty konstrugis sur la pinto aŭustianan klostron. Kiam monakoj translokiĝis al Vroclavo sur la loko de la klostro estis konstruita kastelo. Ĝiaj masonitaj restaĵoj transdaŭris ĝis hodiaŭ. Kaj hodiaŭ ĝi estas la ŝatata ripozloko por loĝantaoj de la proksima Vroclavo. Atendas ilin la biciklaj itineroj – ripozkaraktera kaj monta, kaj kelkaj interesaj itineroj por la marŝantoj.
El la elsendo 01.02.2019. Legas Barbara – 5’28”
