Podkasto: Ludu en nova fenestro | Elŝutu
La 723-a E_elsendo el la 30.01.2018 ĉe www.pola-retradio.org
– Hodiaŭ ni interparolas kun konata pola jungeneracia esperantisto Lukis Żebrowski, TEJO-oficisto pri Afriko, eksa PEJ- kaj TEJO-prezidanto. Ne sole la movadaj aferoj estas la temo de nia interparolo, ankaŭ lia E-familio kaj mallonge lia interesa profesio.
– La komenca aktualaĵo rilatas al la amendo de la pola leĝo pri la Pola Instituto pri la Nacia Memoro rilate la punadon de historiaj mensogoj, i.a. kalumniaj vortumoj pri polaj koncentrejoj aŭ mortotendaroj, kiun amendon lastsabate atakis reprezentantoj de Israelo.
– La scienbultenaj temoj alportas informojn pri la duoblaj akvoturbuladoj en oceanoj kaj pri efiko de la korpremado de suĉinfanoj.
– Muzike ni memorigas la kanton „Intergenta am’” de Zhou Mack Mafuila el la KD „Originoj” eldonita de Vinilkosmo.
– La interreta foto referencas al la sciencbultena informo pri la signifo kaj graveco de la korpremado de la suĉinfanoj.
– Nia elsendo estas aŭskultebla ankaŭ en jutubo pere de: https://www.youtube.com/results?q=pola+retradio&sp=CAI%253D
Bedaŭrinde, la konspirteoria alirmaniero al ĉi tiu demando vere ekzistas, eĉ se ekzistas apud ĝi pli milda alirmaniero. Mi hazarde trovis tiutendencan artikolon antaŭ eble 20 jaroj (tre proksimume taksante) en la pola ekstremdekstra tagĵurnalo Nasz Dziennik. Ĝia aŭtoro citis kelkajn aperojn de la kritikataj esprimoj en alilandaj ĵurnaloj kaj sugestis, ke ne nomitaj kontraŭpolaj fortoj stiras la aperigon de tiaj formuloj de malantaŭ la kulisoj. Tiumomente mi ne ege miris, ĉar konspirteorioj ja abundas en ekstremdekstraj politikaj medioj, ne nur en Pollando. En postaj jaroj mi tamen miris, ke tiu temo pli kaj pli aperas en “normalaj” amaskomunikiloj. Dum la oficado de la antaŭa registaro ĝi estis traktita kvazaŭ afero necesiganta konstantan oficialan reagadon. Jam tiam mi ofte vidis ĝin traktata en la polaj televidaj novaĵoj. Sed almenaŭ oni ne parolis pri la “konspiro”: oni prezentis la esprimon “polaj koncentrejoj” kiel dolorigan por poloj kaj eble erarigan por neniosciantoj. Foje homoj atribuis ĝin al simpla malzorgo ĉe la ĵurnalistoj (kio estas legitime kritikebla ĉi-kaze). Sed de kiam la registaro de Juro kaj Justeco (PiS) oficas, oni sisteme martelas la publikon per la publika televido regata de tiu partio kaj en dekstraj amaskomunikiloj per esprimoj kiel “Auschwitz-mensogo” kaj “kalumnio”, kio sugestas al la almesaĝatoj, ke okazas sistema intenca trompado. En politika elsendo de la publika televido eĉ aperis lastatempe homo, kiu asertis la ekziston de kaŝe aganta ŝtata oficejo en Germanio, stiranta agadon, kiu celas forŝovi kulpecon pro naziaj-germanaj krimoj al Pollando.
La intervjuo kun la numa inĝeniero estas interesa kaj inspira por aliaj junaj Esperantoaktivuloj.
Bonege!
Vi farus al la aŭskultantoj servon, se vi klarigus la historian fonon de la raportita leĝamendo pri punado de la t.n. “historiaj mensogoj”. De proksimume 20 jaroj ekzistas konspirteorio en Pollando, kiu laŭŝajne migris el la ekstremdekstra medio en la tutsocian publikan spacon. Ĝi asertas, ke (kutime nenomataj) kontraŭpolaj kalumniantoj konscie kaj sisteme penetrigas la formulon “polaj mortotendaroj” aŭ similajn en la gazetaron multloke en la mondo, kiam temas pri la amasmortigejoj ĉe Auschwitz kaj aliloke sur polaj teritorioj. Laŭ la konspirteorio ili faras tion kun la intenco kredigi, ke ne Germanio, sed Pollando konstruis ilin. Sobra observanto povas konstati, ke tiaj formuloj unue maloftas kaj due evidente estas priskriboj pri la geografia situo de la neniigejoj. Malgraŭ tio, naciistoj sukcesis estigi tutlandan histerion pri la temo. Nur en la lastaj tagoj – pro la leĝamendo kaj pro la subite eksplodinta kverelo inter Israelo kaj Pollando – ĉi tiu afero estis vaste raportita ekster Pollando. Sed mi dubas, ke ĝi iĝas por homoj ekster Pollando komprenebla, kiam ili ne konas la antaŭhistorion.
Mi konsentas kun s-ano Mickle. Kiam en Francujo oni parolas pri la koncentrejo en Auschwitz, la germana nomo mem subkomprenigas, ke temas pri nazigermana koncentrejo. Se iuj aldonas, por precizigo, ke temas pri io “polonais”, estas nature, ke la homoj komprenu la dusencan adjektivon kiel “pollanda”, ne “pola”, ĉar ĉiu kun minimuma kono pri historio, scias, ke Pollando estis viktimo de nazia Germanujo, ne aliancano.
Alia afero — kaj mi ne scias, ĉu temas pri kalumnio — estas memorigi, ke la rasa politiko de nazioj ricevis favoran eĥon inter iuj pola rondoj, kaj ke en la koncernaj pollandaj koncentrejoj servis ankaŭ Poloj. Kiel vi scias, Francujo spertis iom similan situacion kaj ni ne rifuzas agnoski, ke inter niaj samlandanoj troviĝis multaj fervoraj subtenantoj de la Tria Regno. Tio certe ne malpliigas la famon de la lando, nek la prestiĝon de tiuj, kiuj heroe rezistis al la okupanto.
Reference al via letero ni dsponigas al interesiĝantaj aŭskultantoj ligon al la anglalingva elpaŝo de la pola ĉefministro rilate la leĝamendon pri la Instituto de la Nacia Memoro: https://www.youtube.com/watch?time_continue=11&v=R9bS9z5OiWY
Dankon Barbara pro la ligo kaj pro via pritrakto de la afero en la lasta leterkesto. Mi antaŭe skribis, ke mi konsentas kun s-ano Mickle, kaj eble mi devus skribi pli singarde, ke mi dividas parton de la lia opinio. I.a. mi ne certas pri la ekzisto de la menciita de li konspirteorio. Sed ĉar mi sekvas viajn elsendojn de multaj jaroj, mi povis konvinkiĝi, ke la Poloj iom tro akre reagas al tiu afero. Ja en plejmultaj lingvoj la termino, kiu respondas al “pola mortotendaro” povas signifi mortotendaron kaj de la pola ŝtato aŭ nacio (kio ne ekzistis), kaj situanta sur la pollanda tereno. Efektive tio estas erariga por tiuj, kiuj ne konas historion, aŭ konas nur false orientitan version de ĝi. Mi tamen dubas, ĉu leĝo taŭgas por kontraŭbatali tian eraron. Kaj se oni volas reveni al la historia vero, necesas agnoski, ke ĝi estas malsimpla, ne nepre unusignifa. La ĉefministro pravas substreki, ke Pollando, kiel ŝtato, estis viktimo de la Tria Regno. Sed antisemitismo ekzistis en la regiono, kaj aliloke, kiel instruas al ni Zamenhof mem, ĉar lia lingvo celas solvi tiun problemon. Do la Tria Regno trovis kunkulpulojn ankaŭ inter la loĝantoj de okupaciataj landoj. Ankaŭ tio estas parto de la historia vero, mi kredas. Fine oni notu, ke la demando pri t.n. “polaj mortotendaroj” ne estas la ununura ĉi-speca: multas tra la mondo demandoj, kiuj plektas politikajn, ideologiajn, historiajn kaj jurajn flankojn. Estus bele, se oni povus ilin pritrakti pli objektive, ĉe supernacia nivelo.
Bedaurinde mia masxino mem pensas kaj “korektas”la tekston mem tia,ke resulto farigas nekomprenebla.Mi volis admiri, ke ili edukas la infanon dulingve.Gratulojn Lukis!
Dankegon pro la intervjuo de Lukis Zebrowski,kiu fidele laboras por TEJO. Interese auxdi, ke li kun la edzino edukado.net infanoj dulingve, tiam la infano sentas sin hejmeca en esperanto-renkontigxon kaj kun eventuale esperantogastoj. Gratulojn Luis!