Antaŭ 135 jaroj naskiĝis Karol Szymanowski unu el la plej elstaraj polaj komponistoj, kies 80-a mortodatreveno pasis en la ĵusaj tagoj, la 29-an de marto. Li devenis el familio kun nobelaj tradicioj. En la epoko, kiam Pollando forestris sur la mapo de Eŭropo la binedomo de Szymanowski-familio en Tymoszówka rolis ne nur kiel oazo de alta kulturo, sed unuavice kiel oazo de poleco en la ĉirkaŭanta ĝin rusa, ukraina kaj juda elementoj. Patriotismo estis la plej grava edukmesaĝo perata de la patro al siaj kvar gefiloj. Szymanowski-familio flegis vastajn muzikajn interesiĝojn. La patro ludis fortepianon kaj violonĉelon, la frato Feliks estis pianisto kaj la fratino Stanisława Korwin-Szymanowska notis sukcesojn kiel sopranulino. Havante sep jarojn Karol komencis la hejman kleriĝon, en kiu apartan atenton oni donis al la muziklernado. Komence ĝi pasis sub la gvido de la patro, sekve pri lia eduko okupiĝis la loka muzikinstruisto, Gustaw Neuhaus kiu malkovris la komponistan talenton de juna Szymanowski. Siajn muzikajn studojn Karol Szymanowski enteprenis en Varsovio kaj kiel komponisto rapide akiris famon en Eŭropo. La komponaĵoj de Szymanowski referencis al romantiko. Lia sonato do-minora, dediĉita en 1904 al lia amiko Stanisław Ignacy Witkiewicz restis rekonita de la varsoviaj muzikkritikistoj kiel verko de la plej granda muzika talentulo en Pollando post la morto de Chopin. En 1905 kune kun tri aliaj polaj komponistoj – Ludomir Różycki, Apolinary Szeluto kaj Grzegorz Fitelberg Szymanowski estblis la Kompanion de Junaj Polaj Komponistoj, nomitan „Juna Pollando en muziko”. La komponistoj inspiritaj de modernismo, aparte la kreado de Richard Strauss eldonadis kaj popularigis la propran muzikon. Dum ĝiaj koncertoj en la repertuaro troviĝis i.a. la Konĉerta Uverturo de Szymanowski. Liaj modernismaj komponaĵoj akiris rekonon eksterlande. En 1912 Szymanowski subskribis kontrakton kun Universal Edition en Vieno, kiun li ofte vizitis, same kiel Berlinon. Li ofte gastis ankaŭ en la vintra ĉefurbo de Pollando, Zakopane, kiu fariĝis tre proksima al la komponisto en la fina fazo de lia vivo, kiam li suferis tuberkulozon. Li loĝis en la luita vilao „Atma”, en kiu nun troviĝas muzeo al li dediĉita. Liaj vizitoj kaj estado en Zakopane influis ankaŭ lian komponistan kreadon. Szymanowski enkondukis en siajn komponaĵojn elementojn de la pola folkloro ĉerpante el la Tatry-montaraj motivoj kaj el motivoj de muziko el Kurpie-regiono. La periodon de la 1-a mondmilito li pasigis komponante en la naskiĝloka Tymoszówka. Post la perdo de la bieno dum la bolŝevista revolucio Szymanowski-familio translokiĝis al Varsovio. La 20-aj jaroj de la 20-a jarcento estis la periodo aparte fekunda en la kariero de Karol Szyymanowski. Li komponis dek kelkajn komponaĵojn, i.a. kvar kantociklojn, ciklon de fortepanaj miniaturaĵoj kaj sian plej konatan operon „Reĝo Roger”, difinatan ankaŭ  la „sicilia dramo”. Ĝia genezo radikas en liaj vojaĝoj faritaj en la periodo 1910-1914 al la suda Eŭropo kaj la Norda Afriko. Grandan sukceson Szymanowski notis ankaŭ en Usono, kiun li vizitis kelkfoje en la 20-aj jaroj de la 20-a jarcento. En 1927-a jaro Szymanowski fariĝis direktoro de la Varsovia Muzika Konservatorio, sed malsukceso reformi ĝin kaŭzas lian demisiion du jarojn poste. En tiu periodo kreiĝas lia baleto „Harnasie”, okazis la premiero de „Stabat Mater”. Li mem kuraccele forveturis al la aŭstra Edlach kaj la svisa Davos. Reveninte al Pollando Szymanowski finis laborojn pri „Harnasie” kaj akceptis la postenon de rektoro en la kreiĝintta Supera Muzika Lernejo. En 1931 li fariĝas honora membro de Internacia Societo de la Nuntempa Muziko. Unu jaron poste li rezignas pri la rektora posteno. La progresanta malsano de Szymanowski samtempas kun lia nefacila financa situacio. Serĉante la enspezofontojn li komponas en 1932 la faman 4-a konĉertan simfonion vidante por si en ĝi la rolon de la fortepiansolisto. Ne havante konstantajn enspezojn li koncertis tra la tuta Eŭropo. Kvankam de junaĝo Szymanowski estis vizitanta Zakopane, sed nur vivfine ekloĝis tie por konstante. Tie li komponis siajn lastajn verkojn i.a. „Kurpie-kantojn”, „Litanion al Maria Virgulino”, „IV Simfonion konĉertan”. La vilaon Atma li forlasas por ĉiam en 1935 forveturante al Francio. Du jarojn poste, kiam lia malsano progresis tiomgrade, ke li ne plu povis paroli plenvoĉe li veturas al sanatorio en Loŭzano. Tie li mortis. La sepultaj solenaĵoj okazis en Krakovo la 7-an de aprilo 1937. Nun, en la muzika mondo la verkoj de Karol Szymanowski trarvivas veran renesancon. Lia repertuaro aŭdiĝas en la plenumo de plej famaj orkestroj kaj operoj de la mondo.

El la elsendo 02.04.2017. Legas Barbara – 7’39”