Laŭ esploroj de polaj esploristoj la venigado de fajnaj ceramikaĵoj el la fora Fenicio al la antikva Iberiio estis malpli ofta ol supozite. Objektoj taksataj kiel origine fenicaj evidentiĝis lokaj imitaĵoj. Tio estas unu el la rezultoj de la dujara esplorprojekto, dum kiu arkeologoj ekzamenis de kie devenis importitaj fenicaj ujoj retrovataj en tombejoj kaj setlejoj el la frua fera epoko en la valo de la rivero Gwadalkiwir. „La komenco de feroepoko en la sudokcidenta parto de la Iberia Duoninsulo: kronologio kaj materiala kulturo” estas la unua pola esplorentepreno sur la Iberia Duoninsulo. Inter polaj specialistoj estis ne sole arkeologo, sed ankaŭ kemikiistoj kaj specialistoj pri fizikokemiaj metodoj. La kemia ekzamenado de onidire fenicaj ujoj elmontris, ke temas pri lokaj imitaĵoj. Nur malmultaj ekzamenitaj objektoj verŝajne venis el Fenicio. Alia problemo, kiun esploris poloj estis detaligo de kronoliogio de arkeologiaj loĝtrovaĵoj en la suda Iberio dum la unua jarcento antaŭ nia erao. Tiurilate estis aplikita la metodo C14 kaj la analizo de la provaĵoj okazis en laboratorio en la irlanda Belfasto kadre de la akademia kunlaboro. Tiu esploro ebligis dubigi la ĝisnun rekonitan kronologion kaj kelkkaze evidentiĝis, ke la spuroj estas je 200 jaroj malpli novaj ol supozite. Tradicie oni asertas, ke influite de fenicoj inter la iberia socio aperis la rito de la postmorta korpobruligado. Sed fenicaj komercistoj aperis tie en 9 jarcento antaŭ nia erao. Polaj esploroj elmontris, ke la rito de la korpobruligado sur la Iberia Duoninsulo estis praktikata jam lime de la 11-a kaj 10-a jarcentoj antaŭ nia erao. Nun la polaj esploristoj ricevis inviton ekzameni antikvajn olivlampojn el la egipta Berenike.
El la elsendo 29.01.2016. Legas Maciek – 2’18”
