Hodiaŭ mi invitas vin gesinjoroj al urbo, en kiu pasintjare Silezia E-Asocio omaĝis la 125-jariĝon de Esperanto – memorigante, ke ĝuste en 1887 gastis tie kuraccele d-ro Zamenhof. Tien SEA invitas nunjare komence de aŭgusto por la 46-a Inernacia E-Feriado, en kiu JES, la komuna aranĝo de la pola kaj germana E-junularo venigos jarŝanĝe ne sole junulajn partoprenantojn. En la daŭro de la historio vizitis ĝin ankaŭ aliaj elstaruloj kaj famuloj, kiel la germana imperiestro Wilhelm la 2-a Hohenzollern, la reĝo de Greklando Konstantin la 1-a, Wintson Churchil, pola komponisto Henryk Wieniawski kaj mulaj aliaj.
Temas pri Szczawno-Zdrój en la Malsupra Silezio en la Centra Sudety-Montaro, samtempe unu el la plej malnovaj kuraclokoj en la regiono. La nuna urbestro invitante al vizito elstarigas ĝiajn belajn panoramojn, mildan montregionan mikroklimaton, puran aeron, efikecon de la tieaj mineralaj fontoj kaj modernan kuracan infrastrukturon. Szczawno-Zdrój logas dum la tuta jaro – printempe pro florantaj rodendronoj en la Kuracloka Parko, somere en la Sveda Parko pro aliaj maloftaj plantospecioj, aŭtune pro paŝtela koloro de la arbofoliaro kaj vintre pro la neĝoblanka fabeleska etoso.
La unua mencio pri Szczawno ankoraŭ kiel vilaĝo devenas el la dokumento de la Piast-dinastia princo Henriko la 1-a Barbohava. Ekde la 13-a jarcento ĝi eniris la havaĵojn de la kastelo Książ. En 1392 post la morto de princino Agnieszka, la edzino de Bolko la 2-a Szczawno troviĝis jen en ĉeĥaj, jen en germanaj manoj. En 1509 aĉetis ĝin Conrad von Hochberg, kies posteuloj herede posedis Szczawno ĝis 1931. Tamen eĉ germanoj ne kontestas, ke poleco radikas ĉi tie delonge kaj neniam estis elradikigita malgraŭ forta germanigado.
Historiistoj ne kapablas klare ekspliki kiel kreiĝis Szczawno. Onidire la unua arabara setlejo kreiĝis sur la nuna Altaĵo de Gedymin. La vivodonaj mineralaj fontoj ŝprucis tie jam lime de la unua kaj dua jarcento de nia erao, do antaŭ ĉirkaŭ 2 mil jaroj. Pruvis tion arkeologiaj esploroj.
Jam antaŭ jarcentoj la tieaj bestoriĉaj arbaroj kaj fiŝabundaj riveroj logis ĉasistojn, abelbredantojn. En pli posta periodo serĉantojn de arĝento- kaj plumboercoj. La arbaroj primastrumataj de homoj ebligis sur la senarbarigataj terenoj la kultivadon de plantoj, bredadon de brutoj kaj ŝafoj. La administracia organiziĝo kaj princaj privilegioj de la plej fora tempo spronis la evoluon kaj bonstatiĝon de Szczawno. Komence ĝi estis konata sub la slava nomo Solicowo. Dum la unuaj jaroj de la germana koloniigado la nomo ŝanĝiĝis al Salzbornn, dum la prusa regado la nomo transformiĝis al Salzburnn. En la intermilita periodo, post la 2-a mondmilito la nomo denove ŝanĝiĝis kaj reference al la unua slava nomo alprenis la formon Solice Zdrój. Ekde 1947 validas la nomo Szczawno-Zdrój, kiu referencas al la propreco de la aperantaj tie acidaj mineralaj akvoj riĉe saturitaj de karbondioksido.
Pri la atrakcieco de Szczawno-Zdrój decidas ne sole la salubraj fontoj, sed ankaŭ la turisma atrakcieco de la regiono, la ĉirkaŭantaj urbon altaĵoj, valoj, belegaj panoramoj. En la urbo mem troviĝas du parkoj kaj multaj verdoriĉaj spacoj. La menciitaj anglastilaj parkoj – La Kuracloka kaj Sveda – apartenas al la plej grandaj kaj plej belaj en Pollando.
La salubraj proprecoj, sanigaj proprecoj de la lokaj fontoj estis pruvitaj kaj konfirmitaj jam en la 16-a jarcento. Sed la kuracloko evoluelanon ricevis ekde 1816 laŭ iniciato de d-ro Aŭgust Zemplin. Estis elkontruita trinkejo de mineralaj akvoj, teatro, orkestra pavilono, hoteloj kaj gastejoj. La kuracloko famiĝis en la tuta Eŭropo. Szczano Zdrój daŭre plenumas la rolon de kuracloko. La plej alte taksataj estas la mineralaj fontakvoj Mieszko, Dąbrówka, Młynarz kaj Marta. Oni kuracas tie malsanojn de movorganoj, de la supraj kaj malsupraj spirvojoj, malsanojn de la digesto- kaj urinosistemoj kaj laringologiajn problemojn.
Dank’ al la klopodoj de la loĝantoj kaj aŭtoritatoj grandiĝas la atrakcieco de Szczawno-Zdrój. Ekde 1966 ĉiujare okazas tie Festivaloj de Wieniawski-muziko. Tiu pola komponisto ne nur estis tie kuracato, sed ankaŭ donis multajn koncertojn.
Ĉio ĉi do – la situo, panoramo, freŝa, pura areo, mineralaj fontakvoj kaj artiktekturaj vidindaĵoj kaŭzas, ke al Szczawno-Zdrój rapidas ankaŭ simplaj ripozantoj kaj feriantoj.
El la elendo, 05.07.2013. Legas Barbara
