Lastmarde, do hieraŭ, estis anoncitaj la rezultoj de la plebiscito „Mirlokoj de Pollando 2025”. Al la titolo pretendis 48 diversaj lokoj elektitaj de „National Geographic Traveler”. La finalon atingis dek ses. La plebiscito ĝuis grandan popularecon, en kiu estis notitaj eĉ 200 mil voĉoj. Aldonendas, ke la plebiscito kun la nomo „Mirlokoj de Pollando” ekde 2023 daŭrigas la lanĉitan en 2011 plebisciton pri „La 7 novaj mirlokoj de Pollando”, kiu daŭris ĝis la 2017-a jaro kaj pri kiu ni ofte informis en la elsendoj. La celo de la plebiscito ne ŝanĝiĝis. Temas pri la subtenado de loka turismo kaj malkovrado de iom nekonataj belaĵoj de la lando por scivolemaj turisme personoj.
Tiel inter la 16 Mirlokoj de Pollando 2025 estas kelkaj, pri kiuj ni jam parolis, sed inter ili unu – kiel turisma atrakciaĵo – aldoniĝis nur antaŭ kelkaj jaroj. Kaj temas pri la mirloko „Subakvigita Arbaro”. Praktike eblas paroli pri ĝi nur ekde la 2016-a jaro, kiam la vetero ĉe Baltiko, karakteriziĝis per ŝiraj ventegoj kaj la maron plagis ŝtormoj. Ĝuste ĉi tiuj klimatfaktoroj malkovris la restaĵojn de pramalnovaj arboj, ĉefe iliaj trunkoj. Sciencistoj difinis, ke la subakvigita arbaro estas la restaĵo de faga-kverka praarbarego de antaŭ tri mil jaroj. Tiam la bordolinio troviĝis kelkajn kilometrojn pli for direkte al la maro kaj la praarbaro mem kreskis sur la tereno troviĝanta 5-6 metrojn super la marnivelo.
Kiu do sorto trafis la fagan-kverkan praarbaregon? Estas du teorioj. Laŭ la unua la praarbaron forhakis niaj prauloj, laŭ la alia – pli verŝajna – la praarbaregon konsumis incendio. Restis sole trunkoj de la arboj, kiujn rabis la marakvoj, kaj sekve konservis sablo alportita de la marondoj.
La subakvigitan arbaron, kiu impone prezentas surstrande siajn restaĵojn, eblas aliri nur perpiede, moviĝante eĉ kelkajn kilometrojn tra la sablo, ĉar ĝi troviĝas sur la tereno de la Nacia Parko, tra kiu kondukas difinitaj itineroj. Tial ĉi-tiu turisma atrakciaĵo povas ĉefe interesi homojn, kiuj ŝatas aktivan moviĝon.
Ĉu valoras la penon? Laŭ informoj de ekspertoj daŭre la loko, kie la ŝtormo malkovris la arbaron, estas malstabila. Tio signifas nur, ke ĝi povas malaperi, ke denove akaparos ĝin la marakvoj. Ĉiujare oni notas, ke la marbordo ŝoviĝas je 15-30 centimetroj, kelkloke eĉ je unu metro, direkte al la kontinento. Ankoraŭ antaŭnelonge la surstrandaj arbotrunkoj estis enorma turisma atrakciaĵo, nun la panoramo ŝanĝiĝas pro la amasiĝanta sablo portita de la maro. Do oni atentigas, ke necesas urĝi por konatiĝi kun ĉi tiu naturmiraklo.
Sed la pola subakvigita arbo ne estas unusola en la mondo. Menciinda estas multe malpli nova subakvigita arbaro en usona New Hampshire. La radikoj de ĝiaj pingloarboj povas aĝi eĉ 3800 jarojn. Multe malpli novaj arborestaĵoj troviĝas en la brita Kornvalo, kiuj devenas de antaŭ 6 mil jaroj, kaj ankaŭ Norfolk – same en Britio – de antaŭ 10 mil jaroj, kiuj estis parto de la prahistoria Doggerland, kiu iam ligis Brition kun la kontinenta Eŭropo.
Kiom longe eblos admiri la polan subakvigitan arbaron? Ĉio dependas de la veterkondiĉoj, pli vaste – klimatkondiĉoj.
El la elsendo 15.10.2025. Legas Barbara – 05′ 12″
