En nia hodiaŭa felietono ni volas prezenti al vi, gesinjoroj la figuron de profesoro Feliks Przesmycki, pola bakteriologo kaj virusologo, establinto kaj direktoro de la plej granda pola institucio okupiĝanta pri epidemiologio, la Ŝtata Instituto pri Higieno en Varsovio. Feliks Przesmycki naskiĝis en 1892 en la loko Miropol en la historia regiono Wołyń, nun Ukrainio kaj mortis en 1974 en Varsovio. Medicinajn studojn li faris en Kuracista Fakultato de Kijeva Universitato. Li kunlaboris kun multaj elstaraj virusologoj i.a. en Pasteur-Instituto en Parizo kun bakteriologo Albert Calmett kaj en Harvard Medical School kun Hans Zinsser. En januaro 1921 en la periodo de la pola-bolŝevista milito li estis delegita de la pola registaro al ostaĝejo en la loko Strzałkowo. Tie dum 6 semajnoj li sukcesis likvidi la epidemion de kolero inter la civita loĝantaro kaj rusaj soldatoj. La saman taskon li plenumis en la lokoj Tuchola kaj Wadowice. En 1928 kun grupo de junaj polaj kuracistoj Feliks Przesmycki forveturis al Usono por unujaraj studoj koncerne publikan sanon, kiujn organizis Rockeffeler-fondaĵo. Post la reveno al Varsovio li i.a. gvidis okupojn pri mikrobiologio en la Farmacia Fakultato de la Varsovia Universitato. En 1929 li habilitiĝis en la Kuracista Fakultato, post kio li entreprenis laboron en la Fako de Bakteriologio kaj Eksperimenta Mediciono de la Ŝtata Higiena Instituto sub la gvido de Ludwik Hirszfeld. Dank’ al la stipendio de la Higiena Sekcio de la Ligo de Nacioj Feliks Presmycki konatiĝis kun la labororganizo de la bakteriologiaj institutoj i.a. en Kopenhago, Prago kaj Budapeŝto. Sekve de tio li komencis plukonstrui la reton de la polaj filioj de la Ŝtata Higiena Instituto, kies vicdirekto kaj inspektoro li fariĝis en 1938. Dum la germana okupacio post la aresto de Ludwik Hirszfed Feliks Przesmycki anstatŭante gvidis ĝian Fakon pri Bakteriologio kaj Eksperimenta Medicino. En 1941 Przesmycki kunorganizis la sekretan produktadon de injekciaĵo kontraŭ tifo, kiu estis distribuata en Majdanek-koncentrejo kaj en la varsovia getto. En la jaroj 1942-44 li gvidis sekretajn lekciojn pri bakteriologio kaj dum la varsovia insurekcio li estis estro de la civila sanservo. Post la falo de la insurekcio lia tasko fariĝis evakuo de civilaj hospitaloj. La ĉefa objekto de sciencistaj esploroj de profesoro Feliks Przesmycki en la postmilita periodo estis kuracista virusologio. Jam en 1949 li organizis kadre de la Ŝtata Higierana Instituto virusolgian fakon, kiu estis poste transformita en virusologian subinstituton, kiun li gvidis ĝis sia emeritiĝo. Unuavice li interesiĝis pri virusologio kaj epidemio de gripo, sekve pri virusa cerboinfamo, meningito. Liaj gravaj sciencaj kaj praktikaj atingaĵoj estis viruologiaj kaj epidemiologiaj esploroj pri poliomjelito. Feliks Przesmycki estis iniaciatino de apliko de vakcinado kontraŭ ĉi tiu malsano. Kiam en 1951 ekfuriozis en Pollando la poliomjelita epidemio li direktis sin kun helpopeto al profesoro Hilary Koporowski, poldevena virusologo laboranta en Usono. Pollando ricevis tiam senkoste 9 milionojn da injkciunuoj. La kvanto de malsaniĝoj de 1112 kazoj en 1959 makreskis en 1963 ĝis ĉ. 30 kaj la nombro de la mortintoj de 111 ĝis du. Pri vastaj sciencistaj interesiĝoj de profesoro Feliks Przesmycki atestas ĉirkaŭ 180 sciencaj artikoloj. Sed lia profesia aktivado ne finiĝis post la emertiĝo. I.a. dum 6 jaroj li laboris kiel landa specialisto pri virusologio. En la lastaj vivojaroj li estis krome konsultanto de la Eksperimenta Laboratorio pri Seroj kaj Injeciaĵoj Biomed.
El la elsendo 03.04.2020. Legas Barbara – 5’24”
