Olga Tokarczuk, polino, estas la ĉi-jara gajninto de la Internacia Booker-Premio, la plej grava literatura premio en Britio, per kiu oni distingas aŭtorojn de libroj tradukitaj en la anglan. La distingo estis aljuĝita pro la libro “Bieguni” (esperante “La kurantoj”). La ceremonio okazis en la londona Viktoria kaj Albert Muzeo. Olga Tokarczuk estas la unua pola venkinto de la prestiĝa Internacia Booker-Premio. En mallonga parolado dum la enmanigoceremonio, ŝi speciale (pli bone estus: aparte) dankis al la tradukistino, Jennifer Croft, pro “mirinda kunlaboro kun homo, kiu montras tian sindediĉon kaj persistemon por trovi eldoniston”. Samtempe Tokarczuk emfazis, ke kvankam ŝi estas la unua pola virino ĵus ricevinta la Booker-premion, ŝi “ne kredas je la nacia literaturo. Ŝi ja traktas la literaturon kiel vivan estaĵon, kiu aperas en unu lingvo, kaj poste povas esti tradukita en alian, kio estas alia miraklo.” La prezidantino de la ĵurio, Lisa Appignanesi, substrekis, ke “Tokarczuk estas verkistino karakteriziĝanta per granda brilo kaj imagopovo” kaj la premiita libro “uzante mirindajn vortokunmetaĵojn (eble pli bone: votumojn) transportas nin en galaksion de alvenoj kaj forveturoj, historioj kaj deteniĝoj dum ŝi esploras temojn proksimajn al la nuntempo kaj al malfacila pozicio de la homaro, kie nur plasto sukcesas eskapi mortemon.” La premiita libro “Bieguni” (ne necesas ĉiukaze doni la tradukon) en 2008 estis distingita per la pola Nike-premio. En Britio, ĝi estis publikigita sub la titolo “Flugoj” (“Flights”). (la nomon de la tradukistino vi jam menciis supre). La libro estas siaspeca literatura monografio de la moviĝo-fenomeno, priskribo de moviĝemo, de angoro de vojaĝantoj. Laŭ ĝia aŭtorino, nuntempe turismo iĝis moderna maniero rerenkonti tre malnovan, atavisman, nomadan instinkton. La akso, ĉirkaŭ kiu Tokarczuk konstruis la libron, ne estas heroo aŭ historio, sed la fenomeno de la vojaĝado. La titolo de la libro rilatas al la nomo de rusa dekokjarcenta sekto, kies membroj kredis, ke la mondo estas verko de Satano, kaj kiam la homo haltas, Satano havas al li pli bonan aliron. Por eskapi diablon do oni devas moviĝi la tutan tempon. Olga Tokarczuk asertas, ke ŝi renkontis eĉ la hodiaŭajn kurantojn, iliajn nuntempajn posteulojn, kiuj la tutan tempon moviĝas per la Moskva metroo. La aŭtorino de la distingita libro priskribas la mondon de permanentaj vojaĝantoj, kiuj havas siajn specifajn produktojn, kiel vojaĝkosmetikaĵojn (malgranda tubo de dentopasto, miniatura ŝampuo, faldebla dentobroso), siajn malsanojn, kiuj ligiĝas kun ŝanĝoj de la tempozonoj, sian propran lingvaĵon: simplan, praktikcelan anglan. Ekzistas eĉ aparta branĉo de psikologio, kiu ilin priskribas: la psikologio de vojaĝoj. Temas tiel pri libro priskribanta la sopiron de unu fragmento al la tuto. En ĉi tiu senso do oni povas paroli pri libro esprimanta la krion de la moderna homo vivanta en tiu ĉi vibranta, fragmentita mondo. Li krias, krias por senco tuteca, holisma, kiu estus unufraza respondo al ĉiuj demandoj. Olga Tokarczuk naskiĝis en 1962 jaro en la loko Sulechów kaj aktuale estas unu el la ĉefaj reprezentantoj de la pola nuntempa literaturo. Ŝi estis dufoje distingita per la plej prestiĝa enlande literatura premio Nike. Profesie ŝi estas psikologo. Ŝia debutromano, “La vojaĝo de la homoj de la Libro” (pollingve “Podróż ludzi Księgi”) estis eldonita en la 1993-a jaro. Du jarojn poste ŝi publikigis sian sekvan libron – “E. E.”. La tria romano de Tokarczuk, “Praerao kaj aliaj tempoj” (pollingve “Prawiek i inne czasy”) el la 1996-a jaro, estis unu el ŝiaj plej sukcesaj verkoj, pri kio atestas la fakto, ke unu jaron poste ŝi ricevis pro ĝi du gravajn en la pola kultura medio premiojn, la tiel nomatan Pasporton de Polityka (temas pri distingo aljuĝita de opinikrea semajna revuo “Polityka”) kaj la premion de Kościelscy-Fondaĵo. La laŭvican fojon ŝi ricevis Nike-premion en 2015, pro la pli ol milpaĝa romano “La Libro de Jakobo” (eble la “Jakobaj Libregoj” (“Księgi Jakubowe”), eldonita en Pollando en 2014 kaj tradukita jam en kelkajn lingvojn, interalie en la svedan kaj ukrainan. Fine de aprilo aperis en Pollando la lasta libro de Olga Tokarczuk, “Opowiadania bizarne” (“Bizaraj rakontoj”).
El la elsendo 12.06.2018. Legas Maciek – 4’58”
